Homo naledi

	Homo naledi
	Berger et al, 2015
	Okres istnienia: plejstocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	naczelne
Rodzina	człowiekowate
Podrodzina	Homininae
Plemię	Hominini
Rodzaj	Homo
Gatunek	Homo naledi
	Multimedia w Wikimedia Commons

Homo naledi – kopalny gatunek człowieka, odkryty w październiku 2013 roku podczas prac archeologicznych prowadzonych przez międzynarodowy zespół pod kierownictwem Lee R. Bergera w jednej z jaskiń na terenie Republiki Południowej Afryki^[1]^[2]. Po raz pierwszy gatunek opisano naukowo w 2015 roku w elektronicznym wydaniu eLife^[1]. Żył w plejstocenie; dokładny wiek znanych skamieniałości przedstawicieli gatunku jest niepewny, lecz badania Dirksa i współpracowników (2017) pozwoliły na stwierdzenie, że skamieniałości te najprawdopodobniej mają nie mniej niż 236 tysięcy lat i nie więcej niż 335 tysięcy lat^[3].

Odkrycie[edytuj | edytuj kod]

Odkrycia dokonano w komorze Dinaledi (na głębokości około 30 m) w trudno dostępnych głębokich partiach jaskini Rising Star (26°1′13′′ S; 27°42′43′′ E), położonej w prowincji Gauteng w odległości ok. 50 km na północny zachód od Johannesburga^[1]^[2]^[4]. W jaskini odnaleziono skamieniałe szczątki (1550 kości) należące do co najmniej 15 osobników^[1], które prawdopodobnie zostały tam złożone w ramach rytualnego pochówku^[2]. Było to największe pod względem ilościowym znalezisko skamieniałości gatunku należącego do Hominini spośród odkrytych na kontynencie afrykańskim^[1]. Odkrywcy są przekonani, że odkryta, trudno dostępna część jaskini była komorą grobową, w której członkowie ówczesnej społeczności w sposób świadomy i celowy składali ciała zmarłych krewnych. Naukowcy podkreślają, że odnotowanie u H. naledi tego typu zachowań, charakterystycznych dla współczesnych ludzi, było ogromnym zaskoczeniem^[5]. Nazwa gatunkowa naledi pochodzi z języka sotho i znaczy gwiazda. Nazwa ta nawiązuje do lokalizacji jaskini^[1]. Holotyp stanowi okaz odkryty w marcu 2014 roku w obrębie komory Dinaledi. Jest przechowywany w Evolutionary Studies Institute na Uniwersytecie w Witwatersrand w Johannesburgu^[1].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Naukowcy wykazali liczne różnice w budowie ciała odkrytego gatunku w stosunku do znanych okazów prehistorycznych człowiekowatych: Australopithecus afarensis, Australopithecus africanus, Australopithecus sediba, Homo habilis, Homo rudolfensis, Homo erectus, Homo floresiensis, Homo antecessor czy Homo heidelbergensis^[1]. Przedstawiciele Homo naledi osiągali wzrost około 150 cm przy masie ciała ok. 45 kg (przeprowadzone symulacje wskazały na przedział 39,7–55,8 kg^[1]). Biodra wykazywały podobieństwo do szkieletu żeńskiego osobnika Australopithecus afarensis nazywanego Lucy, a przednie kończyny były dobrze przystosowane do wspinania^[2]. Objętość mózgu wynosiła ok. 500 cm³^[4]. Pod względem morfologicznym czaszka H. naledi wykazuje podobieństwo do czaszek wczesnych przedstawicieli rodzaju Homo, w tym do Homo erectus, Homo habilis i Homo rudolfensis^[1], jednak jest to odrębny gatunek lokowany pomiędzy pierwotnymi naczelnymi, a bezpośrednimi przodkami H. sapiens^[5]. Uzębienie gatunku było prymitywne, o prostym zgryzie^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Lee R Berger (CorrespondingL.R.B.(C. Author) Lee R Berger (CorrespondingL.R.B.(C. i inni, Homo naledi, a new species of the genus Homo from the Dinaledi Chamber, South Africa, „eLife Sciences Publications, Ltd”, 4, 2015, e09560, DOI: 10.7554/eLife.09560, PMID: 26354291, PMCID: PMC4559886 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Sarah Knapton. Homo naledi, a new species of human, discovered in a cave in South Africa. „telegraph.co.uk”, 2015-09-10. Telegraph Media Group Limited. (ang.).
↑ Paul H.G.M.P.H.G.M. Dirks Paul H.G.M.P.H.G.M. i inni, The age of ''Homo naledi'' and associated sediments in the Rising Star Cave, South Africa, „eLife”, 6, 2017, e24231, DOI: 10.7554/eLife.24231, PMID: 28483040, PMCID: PMC5423772 (ang.).
↑ ^a ^b Wojciech Pastuszka: Homo naledi. Czy to jest najstarszy człowiek?. archeowiesci.pl, 2015-09-10. [dostęp 2015-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-10)]. (pol.).
↑ ^a ^b Pallab Ghosh: New human-like species discovered in S Africa. BBC, 2015-09-10. [dostęp 2015-09-11]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Czy ludzkość pochodzi z okolic Johannesburga?. Dwójka - Program 2 Polskiego Radia, 2015-10-10. [dostęp 2015-11-20].

[eLife-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Lee R Berger (CorrespondingL.R.B.(C. Author) Lee R Berger (CorrespondingL.R.B.(C. i inni, Homo naledi, a new species of the genus Homo from the Dinaledi Chamber, South Africa, „eLife Sciences Publications, Ltd”, 4, 2015, e09560, DOI: 10.7554/eLife.09560, PMID: 26354291, PMCID: PMC4559886 (ang.).

[telegraph-2] Sarah Knapton. Homo naledi, a new species of human, discovered in a cave in South Africa. „telegraph.co.uk”, 2015-09-10. Telegraph Media Group Limited. (ang.).

[eLifeWiek-3] Paul H.G.M.P.H.G.M. Dirks Paul H.G.M.P.H.G.M. i inni, The age of ''Homo naledi'' and associated sediments in the Rising Star Cave, South Africa, „eLife”, 6, 2017, e24231, DOI: 10.7554/eLife.24231, PMID: 28483040, PMCID: PMC5423772 (ang.).

[archeowiesci-4] Wojciech Pastuszka: Homo naledi. Czy to jest najstarszy człowiek?. archeowiesci.pl, 2015-09-10. [dostęp 2015-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-10)]. (pol.).

[bbc-5] Pallab Ghosh: New human-like species discovered in S Africa. BBC, 2015-09-10. [dostęp 2015-09-11]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]