Dielfin (1899)
.jpg) Okręt między 1900 a 1917 rokiem | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
marzec 1899 |
| Wodowanie |
12 sierpnia 1899 |
 MW Imperium Rosyjskiego
| |
| Nazwa |
„Dielfin” → „Biesstrasznyj” (od 1902) |
| Wejście do służby |
wrzesień 1900 |
| Wycofanie ze służby |
marzec 1918 |
| Los okrętu |
złomowany w 1924 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 346–350 ton |
| Długość |
61,75 metra |
| Szerokość |
6,7 metra |
| Zanurzenie |
2,9 metra |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły moc 6000 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
27 węzłów |
| Zasięg |
1500 Mm przy prędkości 10 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 1 działo kal. 75 mm 5 dział kal. 47 mm (5 × I) 6 torped | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 × 381 mm (3 × I) |
| Załoga |
64 |
Dielfin (ros. Дельфин) – rosyjski niszczyciel z przełomu XIX i XX wieku, jedna z czterech jednostek typu Kit. Okręt został zwodowany 12 sierpnia 1899 roku w niemieckiej stoczni Schichau w Elblągu, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego został wcielony we wrześniu 1900 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1902 roku nazwę jednostki zmieniono na „Biesstrasznyj” (ros. „Бесстрашный”). Niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód, gdzie wszedł w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. Podczas wojny rosyjsko-japońskiej jednostka została internowana w niemieckim podówczas porcie Qingdao. W czasie I wojny światowej okręt początkowo służył na Dalekim Wschodzie, a następnie w Arktyce. Podczas wojny domowej został przejęty przez Brytyjczyków, a następnie złomowany w czerwcu 1924 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
„Dielfin” był jednym z czterech niszczycieli zamówionych i zbudowanych w Niemczech[1]. Jednostki te z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadały klasie torpedowców[1]. Okręt zbudowany został w stoczni Schichau w Elblągu (numer stoczniowy 659)[1][2]. Stępkę jednostki położono w marcu 1899 roku[1], a zwodowany został 12 sierpnia 1899 roku[3][a].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Okręt był niewielkim, dwukominowym niszczycielem z dwoma masztami[2]. Długość całkowita wynosiła 61,75 metra, szerokość 6,7 metra i zanurzenie 2,9 metra[2][b]. Wyporność normalna wynosiła 346–350 ton, zaś pełna 445 ton[1][2]. Okręt napędzany był przez dwie pionowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy 6000 KM, do której parę dostarczały cztery kotły Schichau[1][2][c]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 27 węzłów[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o maksymalnej masie 80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący 1500 Mm przy prędkości 10 węzłów[1][2].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętu stanowiły: pojedyncze działo kalibru 75 mm L/48 Canet oraz pięć pojedynczych dział trzyfuntowych Hotchkiss M1885 L/40 kalibru 47 mm[1][2]. Jednostka wyposażona była w trzy pojedyncze obracalne nadwodne wyrzutnie torped kalibru 381 mm: dwie umieszczone na pokładzie między kominami i trzecią za drugim kominem, z łącznym zapasem sześciu torped[1][2].
Załoga okrętu liczyła 64 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][2][d].
Służba[edytuj | edytuj kod]
„Dielfin” został wcielony do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego we wrześniu 1900 roku[1]. Jednostka weszła w skład Floty Bałtyckiej[4]. W marcu 1902 roku nazwę okrętu zmieniono na „Biesstrasznyj” (ros. „Бесстрашный”)[1]. Między 1902 a 1903 rokiem niszczyciel został przerzucony na Daleki Wschód[4][5].
W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 1. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego, stacjonując w Port Artur[6][7]. W nocy z 26 stycznia?/8 lutego na 27 stycznia?/9 lutego 1904 roku niszczyciele „Biesstrasznyj” i „Rastoropnyj” patrolowały podejścia do głównej bazy, jednak nie zauważyły japońskich niszczycieli, które dokonały skutecznego ataku torpedowego na stojące na redzie Port Artur rosyjskie ciężkie okręty[8][9]. W dzień okręt wziął udział w pierwszej, nierozstrzygniętej bitwie między głównymi siłami rosyjskimi i japońskimi na redzie Port Artur[10][11]. 12 lutego?/25 lutego niszczyciele „Biesstrasznyj”, „Bditielnyj”, „Lejtienant Burakow” i „Wnuszytielnyj” udały się na patrol u wybrzeży półwyspu Kwantung, gdzie doszło do potyczki z japońskimi niszczycielami, zakończonej utratą „Wnuszytielnyja” następnego dnia[12][13]. Rankiem 26 lutego?/10 marca „Biesstrasznyj”, „Wynosliwyj”, „Wnimatielnyj” i „Włastnyj” wzięły udział w bitwie z trzema japońskimi niszczycielami z 1. dywizjonu („Asashio”, „Kasumi” i „Akatsuki”) nieopodal półwyspu Laotieshan, uszkadzając wszystkie jednostki przeciwnika[14][15]. Tego dnia wieczorem okręt uczestniczył w wyjściu głównych sił eskadry portarturskiej z bazy (pięć pancerników, cztery krążowniki, dwa krążowniki torpedowe i siedem niszczycieli), które wobec nienapotkania przeciwnika przeprowadziły ćwiczenia taktyczne i powróciły do portu[16]. 10 czerwca?/23 czerwca „Biesstrasznyj” wziął udział w pierwszej próbie przejścia zablokowanej przez Japończyków w Port Artur Eskadry do Władywostoku (w składzie sześciu pancerników, pięciu krążowników, dwóch krążowników torpedowych i sześciu niszczycieli, dowodzonych przez kontradmirała Wilgelma Witgefta), jednak wobec napotkania przeważających sił przeciwnika okręty rosyjskie nie podjęły walki i powróciły do bazy[17]. 15 lipca?/28 lipca „Biesstrasznyj” na czele pięciu innych niszczycieli uczestniczył we wsparciu artyleryjskim walczących na lądzie wojsk rosyjskich, jednak okręty zostały zmuszone do wycofania się do bazy, zaatakowane przez 2 dywizjon niszczycieli i 14 dywizjon torpedowców nieprzyjaciela[18].
28 lipca?/10 sierpnia „Biesstrasznyj”, dowodzony przez kpt. mar. Piotra Truchaczewa, wraz z większością zgromadzonych tam okrętów wyszedł z oblężonego portu, podejmując kolejną próbę przedarcia się do Władywostoku[19]. Doprowadziło to do bitwy na Morzu Żółtym, w wyniku której eskadra rosyjska została rozproszona, a niszczyciele „Biesstrasznyj”, „Biesszumnyj” i „Biesposzczadnyj” w dniach 29 lipca?/11 sierpnia i 30 lipca?/12 sierpnia weszły do niemieckiego podówczas portu Qingdao, gdzie zostały internowane trzy dni później (2 sierpnia?/15 sierpnia)[20][21]. W listopadzie 1905 roku, po zakończeniu działań wojennych, okręt został zwrócony Rosji[1].
W 1912 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działa kal. 47 mm, instalując w zamian trzy pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm oraz drugą armatę kalibru 75 mm L/48 Canet i sześć pojedynczych karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm[1][22]. Wyeksploatowany niszczyciel w tym czasie osiągał prędkość do 22 węzłów[22]. Podczas I wojny światowej początkowo bazował we Władywostoku, a w październiku 1917 roku został przerzucony do Arktyki[22][23]. Podczas wojny domowej okręt został w marcu 1918 roku przejęty przez Brytyjczyków, lecz z powodu złego stanu technicznego nie został obsadzony przez Białych[1][22]. Zdobyty przez Armię Czerwoną w marcu 1920 roku niszczyciel nie został nigdy naprawiony i złomowano go w czerwcu 1924 roku[1][3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rok wodowania 1899 potwierdzają Olender 2012 ↓, s. 247, Brassey 1902 ↓, s. 286 i Brassey 1903 ↓, s. 343. Natomiast Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 206 podaje, że stępkę okrętu położono w 1898 roku, zaś Gogin 2022 ↓ podaje, że zwodowany został 13 sierpnia 1900 roku.
- ↑ Opracowania znacznie różnią się jeśli chodzi o wymiary okrętu. Olender 2012 ↓, s. 247 podaje, że długość wynosiła 60 metrów, szerokość 7 metrów i zanurzenie 1,9 metra, natomiast Gogin 2022 ↓ podaje długość 63,5 metra, szerokość 7,01 metra i zanurzenie 2,72–2,87 metra.
- ↑ Jane 1900 ↓, s. 201 podaje, że moc siłowni wynosiła 5700 KM.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 328 podaje, że załoga liczyła 62 osoby.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Gogin 2022 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j Gardiner, Chesneau i Kolesnik 1979 ↓, s. 206.
- ↑ a b Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 297.
- ↑ a b Brassey 1902 ↓, s. 286.
- ↑ Brassey 1903 ↓, s. 343.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 15.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 37.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 26.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 54-55.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 59-60.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1985 ↓, s. 353.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 70-71.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1985 ↓, s. 359.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 38-40.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 79-80.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 84.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 135-137.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 154.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 167-170.
- ↑ Dyskant 1996 ↓, s. 184-192, 329.
- ↑ Olender 2011 ↓, s. 77.
- ↑ a b c d Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 298.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 573.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. Robert Gardiner, Roger Chesneau, Eugene M. Kolesnik (red.). London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.).
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X.
- Ivan Gogin: KIT torpedo boats (1900). Navypedia. [dostęp 2022-01-07]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski: Od wojny krymskiej do bałkańskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-3259-4.
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Jane’s Fighting Ships 1900. Fred T. Jane (red.). London: Sampson Low, Marston & Co., 1900. (ang.).
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9.
- Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6.
- The Naval Annual, 1902. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1902. (ang.).
- The Naval Annual, 1903. T.A. Brassey (red.). Portsmouth: J. Griffin and Co., 1903. (ang.).
