Dualizm (religia)

Dualizm – pogląd reprezentowany przez wiele religii, doktryn religijnych i herezji, dotyczący natury i pochodzenia dobra i zła istniejącego w świecie. Radykalny dualizm zakłada istnienie dwóch równorzędnych sił „Dobra i Zła”, „Światła i Ciemności”, „Dobrego Boga i Złego Boga”, równorzędnych i współodwiecznych. Widzialny świat miałby być efektem ścierania się tych dwóch sił. Doktryny dualistyczne często wiążą materię z pierwiastkiem „złym”, zaś element duchowy – z „dobrym”, ale także (odwrotnie): pojęciem materializm (w sensie ideologii niepotępiających z góry materii) obejmuje się również pewne skrajne materializmy, także klasyfikowane jako ideologie dualistyczne.

Świat materialny miałby być stworzony przez „Złego Boga”, utożsamianego w doktrynach dualistycznych związanych z chrześcijaństwem z Bogiem Starego Testamentu (stąd odrzucają one Stary Testament). Człowiek miał powstać w wyniku „uwięzienia” elementu duchowego w materialnym ciele. Bierze się z tego niechęć wyznawców poglądów dualistycznych do materii i do prokreacji, jako przedłużającej „uwięzienie” pierwiastka duchowego w materii.

Takie poglądy występowały między innymi w starożytnej Persji oraz w Langwedocji. Przykładami religii dualistycznych mogą być manicheizm czy wierzenia katarów, w pewnej mierze zaratusztrianizm i niektóre doktryny gnostyckie. Głoszone na gruncie chrześcijaństwa tezy dualistyczne są herezjami dla katolicyzmu i wielu innych wyznań chrześcijańskich.

Zobacz też

• Yin i yang