Przejdź do zawartości

Dwuskrzydłowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dwuskrzydłowate
Ilustracja
Shorea robusta
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

dwuskrzydłowate

Nazwa systematyczna
Dipterocarpaceae Blume
Bijdr.: 222. 20 Sep-7 Dec 1825[3]

Dwuskrzydłowate, dwuskrzydlowate, dwuskrzydlcowate (Dipterocarpaceae) – rodzina roślin z rzędu ślazowców. Obejmuje trzy podrodziny: Dipterocarpoideae z 13 rodzajami i 470 gatunkami, Monotoideae z 3 rodzajami i 30 gatunkami oraz monotypową Pakaraimaeoideae z jednym gatunkiem. Ta ostatnia znana jest tylko z Wyżyny Gujańskiej. Podrodzina Monotoideae obejmuje rodzaj Monotes występujący w równikowej Afryce i na Madagaskarze, Marquesia w tropikalnej Afryce i Pseudomonotes w Kolumbii (Ameryka Południowa). Przedstawiciele podrodziny Dipterocarpoideae odgrywają istotną rolę w lasach równikowych Azji południowo-wschodniej. Drzewa z ostatniej podrodziny, a zwłaszcza Dipterocarpus, Hopea, Shorea i Vatica, są dominującym źródłem drewna egzotycznego dla międzynarodowego rynku drzewnego. Z powodu nadmiernej eksploatacji i niszczenia siedlisk wiele gatunków dramatycznie zmniejsza swoje zasoby i staje się zagrożona. Poza drewnem wiele gatunków jest istotnym źródłem także innych produktów takich jak żywice (damara), kamfora, olejki eteryczne i oleje roślinne pozyskiwane z nasion[4].

Dipterocarpus costatus
Hopea ponga
Monotes kerstingii

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
W większości zimozielone drzewa, w tym osiągające ponad 70 m wysokości, rzadziej krzewy (Pakaraimaea)[4].
Liście
Skrętoległe, pojedyncze, często skórzaste, całobrzegie[4].
Kwiaty
Promieniste, obupłciowe, rozwijają się szczytowo lub w kątach liści w gronach i wiechach, rzadziej w wierzchotkach. Działek kielicha jest pięć, są one trwałe i podczas owocowania znacznie się powiększają. Płatków korony jest 5 i są one wolne lub zrośnięte u nasady. Pręcików jest od 5 do wielu. Są one wolne lub częściowo pozrastane u dołu. Często łącznik między pylnikami przerasta główkę pręcika tworząc płonny wyrostek. Zalążnia jest górna lub wpół dolna, powstaje z 3–4 zrośniętych owocolistków wykształcających w poszczególnych komorach od 1 do kilku zalążków[4].
Owoce
Jednonasienne orzechy lub torebki opatrzone aparatem lotnym lub przynajmniej z zachowanymi, błoniastymi działkami[4]. Aparatem lotnym są 2, 3 lub 5 skrzydełek powstających ze zrastających się po przekwitnieniu w różnym stopniu działek kielicha[5].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna i podział według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jedna z rodzin z rzędu ślazowców Malvales, siostrzana dla Sarcolaenaceae w obrębie kladu różowych roślin okrytonasiennych. Z rodziny wyodrębniono dawniej zaliczaną tu monotypową podrodzinę Pakaraimaeoideae z rodzajem Pakaraimaea, który wskazywany jest jako siostrzany względem czystkowatych[2] lub włączany do tej rodziny[6].

ślazowce

Neuradaceae




Thymelaeaceaewawrzynkowate




Sphaerosepalaceae




Bixaceaearnotowate




Cistaceaeczystkowate




Sarcolaenaceae



Dipterocarpaceaedwuskrzydłowate







Cytinaceaemorzyczystkowate



Muntingiaceaerozcięgowate




Malvaceaeślazowate





Podział na podrodziny i rodzaje[7][5]

Podrodzina Monotoideae

Podrodzina Dipterocarpoideae

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-10-29] (ang.).
  3. Robert W. Kiger, James L. Reveal: A comprehensive scheme for standardized abbreviation of usable plant-family names and type-based suprafamilial names. [dostęp 2015-12-25].
  4. a b c d e Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 130-131. ISBN 1-55407-206-9.
  5. a b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 830. ISBN 83-214-1305-6.
  6. Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 397-400. ISBN 978-1-842466346.
  7. List of Genera in DIPTEROCARPACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-10-29] (ang.).