Dytiscus circumflexus
| Dytiscus circumflexus[1] | |||
| Fabricius, 1801 | |||
 Ilustracja Hochdanza z publikacji Calwera i Jägera | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Dytiscus circumflexus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Dytiscus circumflexus – gatunek dużego, wodnego chrząszcza z rodziny pływakowatych i podrodziny Dytiscinae. Preferuje głębsze zbiorniki wodne. Zasiedla krainę palearktyczną.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten został opisany w 1801 roku przez Johana Christiana Fabriciusa na podstawie okazu z marokańskiego Tangeru[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Owad dorosły[edytuj | edytuj kod]
Duży chrząszcz[3], owalnie wydłużony i silnie błyszczący[4]. Ciało osiąga długość od 26[3] lub 32[4] do 32[3] lub 36[4] mm. Głowa jednolicie ciemna[3]. Obrzeżenie przedplecza żółte i stosunkowo wąskie, obecne po bokach oraz z przodu i z tyłu. Pokrywy jednolicie zielonkawoczarne[4] bądź metalicznie zielone[3]. Punktowanie na pokrywach samic gęściejsze, a u samców zredukowane. Wierzchołki wyrostków zabiodrza bardzo długie i spiczaste[4]. Spód odwłoka głównie zielony[3]. Wyrostki tylnych bioder spiczasto zakończone. Przednie stopy u samców wyposażone w przyssawki[4].
Larwa[edytuj | edytuj kod]
Głowa nieduża, stosunkowo szeroka, w obrysie trójkątnawa, o mocno łukowatej krawędzi nadustka na odcinku między kątami czołowymi. Na tergitach obecny podwójny, środkowy, ciemny pas, w środku którego leży wyraźny, żółtawy prążek szwowy. Biodra tylne 1,5 raza tak długie jak stopy. W tylnej części dolnego brzegu stóp brak jest włosów pływnych[5].
| długość ciała |
długość głowy |
maksymalna szer. głowy |
dł. przedostatniego segmentu odwłoka |
dł. ostatniego segmentu odwłoka |
długość | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| I stadium: | 30–35 | 3,5 | 3,15 | 1,9 | 3,5 | 2,4–2,45 |
| II stadium: | 35–40 | 5,5 | 5,0 | 3,0–3,5 | 5,0–5,5 | 3,4–3,5 |
| III stadium: | 50-60 | 7,5 | 7,0 | 5,0 | 8,7–8,8 | 5,0–5,5 |
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zasiedla głównie głębsze, stałe zbiorniki wodne, jak stawy, duże glinianki i starorzecza. Ponadto spotykany w strefie przybrzeżnej rzek na odcinakach o słabym prądzie[4][5][6]. Również w wodach słonawych[4][6]. Larwy znajduje się od późnej wiosny do lata[5].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Gatunek palearktyczny[2]. W Europie wykazany został z Austrii, Balearów, Białorusi, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Danii, Estonii, europejskiej Turcji, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, byłej Jugosławii, Korsyki, Krety, Litwy, Luksemburgu, Łotwy, Malty, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Rosji, w tym obwodu królewieckiego, Sardynii, Słowacji, Słowenii, Sycylii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier, Wielkiej Brytanii, Włoch i Wysp Normandzkich[7]. Ponadto występuje w Afryce Północnej, południowej części zachodniej Syberii, na Zakaukaziu oraz w Azji Mniejszej i Środkowej[6]. Z Afryki podawany z Maroka, Algierii, Libii, Tunezji i Egiptu, a z Azji z Kazachstanu, Cypru, Turcji, Libanu, Izraela, Syrii, Iranu i Syberii Zachodniej[8].
W Polsce rozmieszczony głównie na nizinach, ale znany też z Sudetów[4][6]. Należy do najrzadziej spotykanych przedstawicieli rodzaju Dytiscus w tym kraju, przez co wykazywany jest tam rzadko i pojedynczo[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dytiscus circumflexus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Anders N. Nilsson: A World Catalogue of the Family Dytiscidae, or the Diving Beetles (Coleoptera, Adephaga) Version 1.I.2014. s. 88. [dostęp 2014-03-31].
- ↑ a b c d e f Laurie E. Friday. A Key to the Adults of British Water Beetles. „Field Studies”. 7, s. 1-151, 1988.
- ↑ a b c d e f g h i Kazimierz Galewski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 7 Pływakowate - Dytiscidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971.
- ↑ a b c d Kazimierz Galewski: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 7f Pływakowate - Dytiscidae. Larwy z podrodziny Dytiscinae. Andrzej Szujecki (red.). Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Oficyna Wydawnicza Turpress, 1995.
- ↑ a b c d Dytiscus circumflexus w Coleoptera Poloniae. [dostęp 2014-03-24].
- ↑ Dytiscus circumflexus w: Fauna Europaea. [dostęp 2014-09-27].
- ↑ Anders N. Nilsson: Catalogue of Palearctic Dytiscidae (Coleoptera). Internet version 2010-01-01. s. 19. [dostęp 2014-10-10].
- ↑ Marek Przewoźny, Paweł Sienkiewicz, Szymon Konwerski. Nowe dane o występowaniu chrzπszczy (Coleoptera) z wybranych rodzin na terenie Rogalińskiego Parku Krajobrazowego. Część II. Chrzπszcze wodne (Coleoptera aquatica). „Wiadomości Entomologiczne”. 31 (4), s. 251-261, 2012.