Ernst Toch

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ernst Toch
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 grudnia 1887
Wiedeń

Pochodzenie

żydowskie

Data i miejsce śmierci

1 października 1964
Los Angeles

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna, muzyka filmowa

Zawód

kompozytor

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Krzyż Kawalerski za Naukę i Sztukę (Austria)
Multimedia w Wikimedia Commons

Ernst Toch (ur. 7 grudnia 1887 w Wiedniu, zm. 1 października 1964 w Los Angeles[1][2][3][4]) – amerykański kompozytor pochodzenia żydowskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie pochodzenia żydowskiego, jego ojciec handlował skórami[2]. W rodzinie nie było tradycji muzycznych, Ernst w wieku 8 lat zaczął uczyć się samodzielnie gry na fortepianie[1][2]. Nauczył się także notacji muzycznej i dla ćwiczeń kopiował kwartety smyczkowe Mozarta, na podstawie których zaczął pisać pierwsze własne kompozycje[1]. W 1905 roku jego VI Kwartet smyczkowy został wykonany przez wiedeński Rosé-Quartet[1][2]. W latach 1907–1911 studiował filozofię, historię sztuki i muzykologię na Uniwersytecie Wiedeńskim[1]. W 1909 roku otrzymał przyznawaną przez władze Wiednia Mozart-Preis, a rok później przyznawaną przez władze Berlina Mendelssohn-Preis[1][2], co umożliwiło mu studia muzyczne w konserwatorium we Frankfurcie, gdzie jego nauczycielami byli Iwan Knorr (kompozycja) i Willy Rehberg (fortepian)[1][3]. W 1913 roku podjął pracę w Hochschule für Musik w Mannheimie, w czasie I wojny światowej został jednak zmobilizowany do wojska i spędził cztery lata na froncie[1]. Po powrocie z wojny osiadł w Mannheimie, gdzie w latach 1918–1929 udzielał prywatnie lekcji kompozycji[1]. W 1921 roku na podstawie pracy Beiträge zur Stilkunde der Melodie uzyskał tytuł doktora na uniwersytecie w Heidelbergu (w 1942 roku został mu odebrany przez władze III Rzeszy)[1]. Od 1929 roku działał w Berlinie jako pianista[2].

W 1933 roku opuścił hitlerowskie Niemcy i wyjechał do Paryża, następnie do Londynu. W 1935 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych[2]. Podjął pracę wykładowcy w New School for Social Research w Nowym Jorku[1][2]. W 1936 roku przeniósł się do Los Angeles[3]. Pisał muzykę do filmów powstających w Hollywood[2]. W latach 1938–1948 był wykładowcą kompozycji na University of Southern California[1]. W 1940 roku przyznano mu amerykańskie obywatelstwo[1][2][5]. Napisał pracę The Shaping Forces in Music (1948)[5]. Do grona jego uczniów należeli Gerald Strang, Alex North, Russell Garcia i André Previn[5].

Członek National Institute of Arts and Lettres (1957)[1]. Odznaczony Wielkim Krzyżem Zasługi Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (1957)[4] oraz austriackim Krzyżem Honorowym za Naukę i Sztukę (1963)[2][4]. W 1956 roku otrzymał Nagrodę Pulitzera w dziedzinie muzyki za III symfonię[2][3].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Muzyka Tocha wyrasta z tradycji XIX-wiecznej niemieckiej muzyki romantycznej[1][2]. W początkowym okresie nawiązywał do twórczości Brahmsa, już w IX Kwartecie smyczkowym z 1919 roku zastosował jednak rozszerzoną tonalność[1]. W latach 20. zwrócił się w kierunku neoklasycyzmu[1]. W okresie międzywojennym uchodził za muzyka awangardowego, interesował się nowinkami technicznymi, pisał muzykę do filmów i dla radia[1]. W pierwszych latach pobytu w USA zajmował się głównie tworzeniem muzyki filmowej, dopiero po 1945 roku skoncentrował się na komponowaniu monumentalnych dzieł instrumentalnych[1]. Utwory z okresu amerykańskiego nie spotkały się jednak ze zrozumieniem publiczności[1][3].

Bogata spuścizna kompozytora znajduje się w An Ernst Toch Archive, założonym w 1966 roku przy University of Southern California w Los Angeles[1][2].

Ważniejsze kompozycje[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[2])

Utwory orkiestrowe

  • 7 symfonii (I 1949–1950, II 1950–1951, III 1955, IV 1957, V „Jephta” 1961–1962, VI 1963, VII 1967)
  • Scherzo (1904)
  • Koncert fortepianowy (1904, niezachowany)
  • Phantastische Nachtmusik (1920)
  • Tanz-Suite na orkiestrę kameralną (1923)
  • 5 utworów na orkiestrę kameralną (1924)
  • Koncert na wiolonczelę i małą orkiestrę (1924)
  • Koncert fortepianowy (1926)
  • Spiel für Blasorchester (1926)
  • Narziss (1927, niezachowane)
  • Gewitter (1927, niezachowane)
  • Komödie für Orchester (1927)
  • Vorspiel zu einem Märchen (1927)
  • Fanal na organy i orkiestrę (1928)
  • Bunte Suite (1928)
  • Kleine Theater-Suite (1930)
  • Tragische Musik (1931, niezachowane)
  • 2 kultische Stücke (1931, niezachowane)
  • Symfonia na fortepian i orkiestrę (1932)
  • Miniature Overture na instrumenty dęte (1932)
  • Variations on Mozart’s Unser dummer Pöbel meint (1933)
  • Big Ben (1934, wersja zrewidowana 1935)
  • uwertura Pinocchio (1935)
  • Musical Short Story (1936, niezachowane)
  • Orchids (1936, niezachowane)
  • suita The Idle Stroller (1938)
  • The Covenant, część suity Genesis (1945, niezachowane)
  • preludium Hyperion (1947)
  • Circus Overture (1953)
  • Notturno (1954)
  • baśń muzyczna Peter Pan (1956)
  • Epilogue (1959)
  • Intermezzo (1959)
  • Short Story (1961)
  • Capriccio (1963)
  • Puppetshow (1963)
  • The Enamoured Harlequin (1963)
  • Sinfonietta na smyczki (1964)
  • temat z wariacjami Muss i denn zum Stadle hinaus (1964)

Utwory kameralne

  • 13 kwartetów smyczkowych (I–V 1902–1903 niezachowane, VI 1905, VII 1908, VIII 1910, IX 1919, X 1921, XI 1924, XII 1946, XIII 1953)
  • Kammersymphonie (1906)
  • Duo na skrzypce (1909)
  • Serenada na 3 skrzypiec (1911)
  • 2 sonaty skrzypcowe (1913, 1928)
  • „Spitzweg” Serenade na 2 skrzypiec i altówkę (1916)
  • Tanz Suite na flet, klarnet, skrzypce, altówkę, bas i perkusję (1923)
  • 2 Divertimenti na duo smyczkowe (1926)
  • Studie na organy mechaniczne (1927)
  • Sonata wiolonczelowa (1929)
  • 2 Études na wiolonczelę (1930)
  • Trio smyczkowe (1936)
  • Kwintet fortepianowy (1938)
  • Dedication na kwartet smyczkowy lub orkiestrę smyczkową (1948)
  • Adagio elegiaco na klarnet i fortepian (1950)
  • 5 utworów na flet, obój, klarnet, fagot, 2 rogi i perkusję (1959)
  • Sonatinetta na flet, klarnet i fagot (1959)
  • 3 Impromptus na skrzypce solo, altówkę solo i wiolonczelę solo (1963)
  • Sinfonietta na instrumenty dęte i perkusję (1964)
  • Kwartet na obój, klarnet, fagot i altówkę (1964)

Utwory fortepianowe

  • Melodische Skizzen (1903)
  • 3 preludia (1903)
  • Impromptu (1904, niezachowane)
  • Capriccio (1905, niezachowane)
  • Stammbuchverse (1905)
  • Begegnung (1908)
  • Reminiszenzen (1909)
  • 4 Klavierstücke (1914, niezachowane)
  • Canon (1914)
  • 3 Burlesken (1923)
  • 3 Klavierstücke (1924)
  • 5 Capriccetti (1925)
  • 3 Originalstücke für das Welte-Mignon Klavier (1926)
  • Tanz- und Spielstücke (1926)
  • Kleinstadtbilder (1929)
  • Fünfmal Zehn Etüden (1931)
  • Profiles (1946)
  • Ideas (1946)
  • Diversions (1956)
  • Sonatinetta (1956)
  • 3 Little Dances (1961)
  • Reflections (1961)
  • Sonata na fortepian na 4 ręce (1962)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • An mein Vaterland na sopran, chór mieszany, chór chłopięcy i organy (1913)
  • Die chinesische Flöte na sopran i 14 instrumentów (1921)
  • 9 pieśni na sopran i fortepian (1929)
  • Der Tierkreis na chór (1930)
  • kantata Das Wasser na tenora, baryton, narratora, flet, trąbkę, perkusję i smyczki (1930)
  • Gesprochene Musik na chór mówiony (1930)
  • Music for Orchestra and Baritone Solo on Poems by Rilke (1931)
  • Cantata of the Bitter Herbs na solistów, narratora i chór (1938)
  • Poems to Martha na głos i kwartet smyczkowy (1942)
  • There Is a Season for Everything na sopran, flet, klarnet, skrzypce i wiolonczelę według Księgi Koheleta (1953)
  • Vanity of Vanities, All is Vanity na sopran, tenora, flet, klarnet, skrzypce i wiolonczelę według Księgi Koheleta (1954)
  • Phantoms na głosy solowe i chór (1958)
  • Lange schon haben meine Freunde versucht na sopran i baryton (1958)
  • Song of Myself na chór według Walta Whitmana (1961)
  • Valse na chór mówiony (1961)

Opery

  • Wegwende (1925, niedokończona, szkice zniszczone)
  • Die Prinzessin auf der Erbse (1927)
  • Der Facher (1930)
  • The Last Tale (1960–1962)

Muzyka filmowa

  • Peter Ibbetson (1935)
  • Outcast (1937)
  • The Cat and the Canary (1939)
  • Dr. Cyclops (1940)
  • The Ghost Breakers (1940)
  • Ladies in Retirement (1941)
  • First Comes Courage (1943)
  • None Shall Escape (1944)
  • Address Unknown (1944)
  • The Unseen (1945)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 105–106. ISBN 978-83-224-0905-3.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3652–3653. ISBN 0-02-865571-0.
  3. ↑ a b c d e The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 919–920. ISBN 0-674-37299-9.
  4. ↑ a b c Handbuch österreichischer Autorinnen und Autoren jüdischer Herkunft 18. bis 20. Jahrhundert. T. Band 3. S – Z. München: K. G. Saur, 2002, s. 1383. ISBN 3-598-11545-8.
  5. ↑ a b c Nicole V. Gagné: Historical Dictionary of Modern and Contemporary Classical Music. Lanham: Scarecrow Press, 2019, s. 364. ISBN 978-1-5381-2297-6.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ernst_Toch&oldid=71979480”