Eta Piscium
| η Psc | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
01h 31m 29,011s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
+15° 20′ 45,02″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Rozmiar kątowy |
0,0100′[1] | ||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−2,64 ± 0,47 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
13,78 ± 0,17 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
G7 IIa[2] | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,14[2] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
8,4 km/s[2] | ||||||||||||||||||||
| Temperatura |
4898 K[2] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
8616[4] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,1363[4] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Eta Piscium (η Psc, Alpherg) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Ryb. Według pomiaru sondy Gaia najduje się około 271 lat świetlnych od Słońca.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Gwiazda ta ma nazwę własną Alpherg[5]; wywodzi się ona od arabskiego فرغ Pharg, co oznacza „wylew [wody]”[6]. Inną nazwą tej gwiazdy jest Kullat Nunu, która (według Josepha Eppinga) wywodzi się z języka babilońskiego i oznacza „sznur Ryb”, łączący wyobrażone figury Ryb w konstelacji[7][8]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2018 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Alpherg dla określenia tej gwiazdy[9].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Eta Piscium to jasny, żółty olbrzym należący do typu widmowego G7. Gwiazda ma temperaturę 4898 K[2]. Rozmiar kątowy tej gwiazdy został zmierzony[1][7], dalej podane parametry gwiazdy zostały obliczone dla odległości 350 lat świetlnych, zgodnej z pomiarami sondy Hipparcos: w tej odległości jej średnica okazuje się być 29,5 raza większa od słonecznej, a gwiazda świeci 447 razy jaśniej od Słońca[2]. Masa tej gwiazdy to od 3,4 do 4,4 masy Słońca[2]. Około 250 milionów lat temu była ona błękitną gwiazdą typu B, ale opuściła już ciąg główny i obecnie w jej wnętrzu trwa synteza helu w węgiel[7]. Jest to także gwiazda zmienna typu Gamma Cassiopeiae[10][11].
W 1878 roku Sherburne Wesley Burnham odkrył[10], że olbrzym ma słabszą towarzyszkę, gwiazdę o wielkości 7,51m, oddaloną o 0,6 sekundy kątowej (pomiar z 2008 r.)[11]. Wielkość tej gwiazdy była też podawana jako 11m; rozbieżność jest związana z błędem pomiaru. Jest to żółto-biały karzeł typu F (gdyby druga wartość była prawdziwa, byłby to pomarańczowy karzeł typu K)[7].
Gwiazdy cechuje ten sam ruch własny, co wskazuje, że są związane grawitacyjnie[7]. W 2010 roku wyznaczono, że okres orbitalny układu to 850 ± 66 lat, a mimośród jest znaczny, równy 0,469 ± 0,53. Półoś wielka orbity to 1,228″, co w tej odległości odpowiada około 132 au. Suma mas gwiazd obliczona na podstawie orbity to 3,2 ± 0,9 M☉[10]. Jest ona niższa niż masa wyznaczona indywidualnie dla jaśniejszego składnika, co wskazuje na niepełne zrozumienie tego układu[2][7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Eta Piscium w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-07-09]
- ↑ a b c d e f g h i j k M. Aurière, i inni. The magnetic fields at the surface of active single G-K giants. „Astronomy and Astrophysics”. 574, s. A90, 2015. DOI: 10.1051/0004-6361/201424579. Bibcode: 2015A&A...574A..90A. (ang.).
- ↑ Obliczona na podstawie wielkości obserwowanej i paralaksy.
- ↑ a b Anderson E., Francis C: HIP 7097. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-07-09]. (ang.).
- ↑ Patrick Moore: The Data Book of Astronomy. CRC Press, 2000, s. 470. ISBN 0-7503-0620-3.
- ↑ Deborah Houlding: Pisces, the Fisches. Skyscript: Star Lore of the Constellations. [dostęp 2017-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-19)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Jim Kaler: Kullat Nunu. STARS. [dostęp 2017-10-10]. (ang.).
- ↑ Pisces, the Fishes. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 343. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-07-09].
- ↑ a b c Cvetković, Z., Novaković, B.. Eight new and three recalculated orbits for binaries. „Astronomische Nachrichten”. 331 (3), s. 304–311, 2010. DOI: 10.1002/asna.200911250. ISSN 1521-3994. Bibcode: 2010AN....331..304C.
- ↑ a b Mason et al.: WDS J01315+1521AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.