Eugen Kühnemann
 Eugen Kühnemann w 1910 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
pisarz, filozof, nauczyciel akademicki |
Eugen Kühnemann (ur. 28 lipca 1868 w Hanowerze, zm. 12 maja 1946 w Karpnikach[1][2]) – niemiecki pisarz, filozof i nauczyciel akademicki. Pierwszy rektor pruskiej Akademii Królewskiej w Poznaniu.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jego ojcem był Eugen Kühnemann (1833–1904), tajny radca pochodzący z Raciborza, a matką Ida Stahr (1834–1913)[1].
W latach 1886–1887 studiował filozofię, filozofię klasyczną oraz germanistykę w Marburgu, a potem (1887-1889) naukę kontynuował w Monachium. Doktoryzował się z filozofii 25 lipca 1889 w Monachium u Michaela Bernaysa (praca o twórczości Friedricha Schillera i kompozycji Wallensteina)[2]. Potem odbył jeszcze studia w Getyndze i Berlinie (1889-1890). W tym drugim mieście, w 1894, podjął nieudaną próbę habilitacji. Udało mu się to w 1895 na Uniwersytecie w Marburgu, u Hermanna Cohena (z estetyki Immanuela Kanta i Friedricha Schillera[2]). W 1901 został profesorem nadzwyczajnym filozofii nowożytnej na tej uczelni[1].
9 kwietnia 1903 przeniósł się do Bonn. W tym samym roku został pierwszym rektorem pruskiej Akademii Królewskiej w Poznaniu, którym pozostawał do 1906 (na to stanowisko polecał go kierownik wydziału uniwersyteckiego w pruskim Ministerstwie Oświaty, Friedrich Althoff[2])[1]. Jego pobyt w Poznaniu miał wyraźne cele germanizacyjne[3]. Tematami, którym poświęcał się w Poznaniu była twórczość Kanta, Herdera, Schillera i Goethego, w szczególności zaś jego Faust. Schillerowi zadedykował w czasie pobytu w Poznaniu książkę, która ukazała się czternaście dni przed setną rocznicą śmierci poety, 9 maja 1905[2].
W 1905 przebywał z wykładami w Stanach Zjednoczonych. W 1908 otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Harvardzkiego, a w 1912 Uniwersytetu Wisconsin-Madison. Od 1906 do 1935 (emerytura[2]) był profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Wrocławskim[1]. Upadek Niemiec po I wojnie światowej sprawił, że pokładał wielkie nadzieje w narodowym socjalizmie, a zwłaszcza w osobie Adolfa Hitlera, którego podczas wykładów w USA nazywał niemieckim Waszyngtonem. W 1941 wygłosił uroczysty wykład na reaktywowanym przez Niemców Reichsuniversität Posen w Poznaniu[2].
W 1945 przeniósł się do Karpników, gdzie wkrótce zmarł[1]. Przed śmiercią pozostawał w kontakcie z zamieszkałym w pobliskiej Szklarskiej Porębie, Gerhartem Hauptmannem, któremu również pozwolono pozostać w Polsce[2].
Otrzymał nagrodę Uniwersytetu Berlińskiego za pracę o filozofii historii Herdera[2].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]W 1895 ożenił się z Klarą Pfeiffer (1869-1935, córką profesora Wilhelma Pfeiffera), a w 1935 z drugą żoną, Elisabeth Reinbot (1899-1945, córką Alfreda Reinbotha, urzędnika kolejowego Deutsche Reichsbahn)[1].
Dzieła
[edytuj | edytuj kod]- Turgenjew und Tolstoj (1893),
- Grundlehren der Philosophie. Studien über Vorsokratiker, Sokrates und Platon (1899),
- Über die Grundlagen der Lehre des Spinoza (1902),
- Vom Weltreich des deutschen Geistes. Reden und Aufsätze (1914, 1927),
- Deutschland und Amerika (1917),
- Gerhart Hauptmann. Aus dem Leben des deutschen Geistes in der Gegenwart. Fünf Reden (1922),
- Kant, 2 tomy (1923-24),
- Goethe, 2 tomy (1930)
- George Washington. Werden und Wachsen des Amerikagedankens (1932),
- Mit unbefangener Stirn. Mein Lebensbuch (Erinnerungen) (1937)[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Hessische Biografie : Erweiterte Suche : LAGIS Hessen [online], www.lagis-hessen.de [dostęp 2022-09-16].
- ↑ a b c d e f g h i j Kühnemann, Eugen – Kulturstiftung [online] [dostęp 2022-09-16] (niem.).
- ↑ red. Jerzy Topolski, Dzieje Poznania, tom 2, PWN, Warszawa-Poznań, 1994, s. 458-461, ISBN 83-01-08194-5