Eugeniusz Świerczewski

Eugeniusz Świerczewski
Gens
Pełne imię i nazwisko	Eugeniusz Mieczysław Michał Świerczewski
Data urodzenia	18 września 1894
Data i miejsce śmierci	20 czerwca 1944 ; Warszawa
Przyczyna śmierci	powieszenie
Zawód, zajęcie	dziennikarz, krytyk teatralny, żołnierz konspiracji, agent Gestapo
Narodowość	polska
Małżeństwo	Nina Świerczewska
	Odznaczenia

Eugeniusz Świerczewski, ps. „Gens” (ur. 18 września 1894, zm. 20 czerwca 1944 w Warszawie) – polski dziennikarz, krytyk teatralny, żołnierz konspiracji, agent Gestapo w Armii Krajowej, skazany na śmierć za zdradę.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Romualda i Natalii (1864–1924) Świerczewskich. Uczęszczał do gimnazjum w Warszawie, następnie studiował w Warszawie, Krakowie i Charkowie. Podczas I wojny światowej był kierownikiem literackim teatru polskiego w Charkowie.

18 listopada 1918 generał Bolesław Roja przydzielił go do Biura Prasowego w Polskiej Komendzie Wojskowej w Krakowie^[1]. W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył jako oficer kulturalno-oświatowy i dowódca pociągu propagandowego. Na wniosek majora Stefana Roweckiego został awansowany do stopnia porucznika. W 1923 był oficerem rezerwowym 15 pułku piechoty „Wilków” w Dęblinie. Został zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1921 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych piechoty^[2]. Później mieszkał w Warszawie, gdzie był dziennikarzem i krytykiem teatralnym. Należał do Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Był wówczas podporucznikiem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1921 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów rezerwy intendentów^[3].

W czasie okupacji niemieckiej pracował w wywiadzie ZWZ-AK pod pseudonimem „Gens”. Jego żoną (od 24 czerwca 1925) była Nina Świerczewska, siostra Ludwika Kalksteina. Po jej aresztowaniu w 1942, namówiony przez szwagra (w zamian za zapewnienie o wcześniejszym zwolnieniu małżonki) podjął współpracę z Niemcami jako agent nr „100”. Wziął udział w rozpracowywaniu Oddziału II Komendy Głównej AK oraz łączności i zadenuncjowaniu gen. Stefana Grota-Roweckiego. Z wyroku Polskiego Państwa Podziemnego za zdradę został zabity przez oddział pod dowództwem Stefana Rysia ps. „Józef”. Wyrok przez powieszenie wykonano w suterenie przy ul. Krochmalnej 74.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Walecznych^[4]
Srebrny Krzyż Zasługi (4 marca 1925)^[5]^[4]
Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi^[4]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[4]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[4]
Order Palm Akademickich (Francja)^[4]
Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)^[4]

Przypisy

↑ Rozkazy DOGen. Kraków ↓, Nr 11 z 18 listopada 1918 roku.
↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 169, 590.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 208.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 741.
↑ M.P. z 1925 r. nr 63, poz. 237 „za zasługi, położone dla armji Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie opieki nad żołnierzem i nad inwalidami”.

Bibliografia

Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
Rozkazy Dowództwa Okręgu Generalnego Kraków. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2018-10-20].
Leszek Gondek: Polska karząca 1939–1945, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1988, ISBN 83-211-0973-X.
Waldemar Grabowski. Kalkstein i Kaczorowska w świetle akt UB. „Biuletyn IPN”. 8–9 (43/44), s. 87–100, 2004.

Linki zewnętrzne

Eugeniusz Świerczewski – publikacje w bibliotece Polona
strona poświęcona Stefanowi Roweckiemu

[CITEREFRozkazy_DOGen._KrakówNr_11_z_18_listopada_1918_roku-1] Rozkazy DOGen. Kraków ↓, Nr 11 z 18 listopada 1918 roku.

[2] Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 169, 590.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934208-3] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 208.

[sl-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 741.

[5] M.P. z 1925 r. nr 63, poz. 237 „za zasługi, położone dla armji Rzeczypospolitej Polskiej w dziedzinie opieki nad żołnierzem i nad inwalidami”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]