File
| ||
 Świątynia File widziana z wody | ||
| Kontynent | Afryka | |
|---|---|---|
| Państwo |  Egipt
| |
| Populacja • liczba ludności |
0 | |
Położenie na mapie Egiptu  | ||
| 24°01′15,000″N 32°53′22,000″E/24,020833 32,889444 | ||
File (arab. فيله, gr. Φιλαί) – egipska wyspa na Nilu na wysokości I katarakty. W czasach starożytnych na wyspie znajdował się ośrodek kultu Izydy.
Historia świątyni[edytuj | edytuj kod]
W starożytnym Egipcie wierzono, że pierwszym kawałkiem lądu, który wynurzył się z wód Chaosu, była właśnie wyspa File. Najstarsze odkryte na wyspie ruiny datowane są na IV wiek p.n.e. W czasach Ptolemejskich i rzymskich na wyspie wybudowano wielką świątynię Izydy – mammisi, kaplice Ozyrysa i Horusa, świątynie Hathor, Imhotepa oraz kiosk (pawilon) Trajana i kaplicę Augusta. Budowę świątyni Izydy rozpoczął Nektanebo I, król XXX dynastii. W okresie rządów greckich i rzymskich świątynia została rozbudowana.
Świątynia na File była jednym z ostatnich funkcjonujących miejsc kultu wierzeń egipskich, została zamknięta dopiero w połowie VI wieku z rozkazu cesarza Justyniana[1].
Układ świątyni[edytuj | edytuj kod]
Do wnętrza świątyni prowadzi przejście pomiędzy dwoma pylonami o wysokości 18,0 m. Pylony ozdobione są reliefami ukazującymi króla Ptolemeusza XII zabijającego wrogów. Na dziedzińcu, po zachodniej jego stronie znajduje się mammisi z czasów Ptolemeusza Euergestesa II i Ptolemeusza XII. Za dziedzińcem, po przejściu przez drugi pylon o wysokości 22,0 m, dochodzi się do sali hypostylowej. Wewnątrz sanktuarium znajduje się otoczony kilkoma salami naos z kryptą. Położony nad brzegiem Nilu pawilon (kiosk) Trajana (z początku II wieku) to portyk o 14 kolumnach. Służył on jako miejsce wypoczynku podczas ceremonii kultowych. Budowla ta należy do najmniej zniszczonych. Zespół świątynny był ostatnim miejscem kultu wierzeń egipskich.
Przeniesienie świątyni[edytuj | edytuj kod]
Wybudowanie Wysokiej Tamy w Asuanie spowodowało spiętrzenie wód Nilu. Skutkiem tego, wyspa przez około 9 miesięcy w roku jest zatopiona. Z tego powodu świątynia w znacznym stopniu uległa zniszczeniu. Przede wszystkim ucierpiała polichromia. Działania UNESCO doprowadziły do uratowania zabytku.
W 1970 r. rozpoczęto prace, które doprowadziły do przeniesienia i rekonstrukcji zespoły świątynnego Izydy na wyżej położonej wyspie Agilkia. Prace zakończono w 1980 r. W 1979 zabytki z wyspy File zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Świątynia Izydy w File
Pylony świątyni
Świątynia Izydy
Kiosk Trajana
Pierwszy pylon i kolumnada
Nazwą wyspy (Philae) nazwano lądownik sondy kosmicznej Rosetta[2].