Florentyna Pojdowa

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Florentyna Pojda
Data i miejsce urodzenia

17 czerwca 1883
Siemianowice Śląskie

Data i miejsce śmierci

19 czerwca 1958
Katowice

Zawód, zajęcie

uczestniczka powstań śląskich, działaczka plebiscytowa

Odznaczenia
Medal Niepodległości Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi II stopnia Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921

Florentyna Pojdowa z Morgałów (Murgałłów) (ur. 17 czerwca 1883 w Siemianowicach Śląskich, zm. 19 czerwca 1958 w Katowicach) – uczestnika powstań śląskich, przełożona sanitariuszek Czerwonego Krzyża, działaczka plebiscytowa[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Przyszła na świat na terenie Huty Laura w Siemianowicach Śląskich[2]. Była córką Antoniego i Franciszki z Janottów Morgałów (Murgałłów)[3].

W dniu 6 listopada 1907[4] wyszła za Teofila Franciszka Pojdę (1877–1950)[5]. W czasie I wojny światowej Teofil Pojda jako rzemieślnik (mistrz ślusarski i kowalski) został wysłany do pracy w fabryce zbrojeniowej w Berlinie. Florentyna dołączyła do niego z dziećmi. Mieli ich troje: Zygmunta, który w okresie międzywojennym studiował we Lwowie, a w czasie II wojny światowej był pułkownikiem Wojska Polskiego; Pelagię (po mężu Sulma); Irenę (po mężu Breguła), która studiowała w Berlinie metaloplastykę artystyczną, potem uczyła się w Pradze, pracowała jako artystka rzeźbiarka[2].

W międzywojniu, zanim Pojdowie kupili dom przy Cynkowej 23 w Katowicach[6], w którym mieszkali do śmierci, przebywali w Bytomiu. Przeprowadzili się po podziale Górnego Śląska w wyniku plebiscytu[2].

Florentyna Pojda od lutego 1919 należała do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w Bytomiu. Brała udział w pierwszym, drugim i trzecim powstaniu śląskim. Dowoziła powstańcom broń. Była wielokrotnie aresztowana i ranna. Podczas jednego z uwięzień, będąc w piątym miesiącu ciąży, poroniła[2]. Używała pseudonimu „wiedeńska hrabianka”, była przełożoną sanitariuszek Czerwonego Krzyża[1][2]. W 1921 była zastępczynią radcy spraw Eggelinga, zaangażowaną w plebiscyt w Bytomiu[7]. Była referentką i mówczynią na wiecach na Górnym Śląsku i Zagłębiu Dąbrowskim. Podczas głosowania była przewodniczącą komitetu plebiscytowego, a później kierowała ruchem reemigracyjnym[2].

W okresie międzywojennym pełniła funkcję prezeski Towarzystwa Czytelni Ludowych w dzielnicy Zawodzie w Katowicach[8]. Działała w Polskim Czerwonym Krzyżu (koło Zawodzie)[9].

Przed wybuchem II wojny światowej przyczyniła się do wywozu ze Śląska dokumentów dotyczących powstań śląskich i plebiscytu, obawiając się, że wpadną w ręce Niemców. Materiały te (839 jednostek archiwalnych, 11,95 m bieżących dokumentów z lat 1919–1921) przechowywane są w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku (zespół archiwalny nr 008). Ich kopie (mikrofilmy) można zobaczyć w Czytelni Zbiorów Śląskich w Bibliotece Śląskiej w Katowicach[2].

W 1958 zachorowała. Przebywała w szpitalu w Szopienicach, gdzie zmarła. Została pochowana u boku męża na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach[2]. W 2011 grobem opiekowali się uczniowie i uczennice Technikum Fryzjerskiego w Katowicach[10].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Otrzymała Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi. W 1937 została odznaczona Krzyżem Niepodległości[11][12]. Przed 1938 dostała Medal pamiątkowy za wojnę 1918–1921. Proponowano uhonorowanie jej Gwiazdą Górnośląską[2].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Była jedną z 30 bohaterek wystawy „60 na 100. SĄSIADKI. Głosem Kobiet o powstaniach śląskich i plebiscycie” powstałej w 2019 i opowiadającej o roli kobiet w śląskich zrywach powstańczych i akcji plebiscytowej. Koncepcję wystawy, scenariusz i materiały przygotowała Małgorzata Tkacz-Janik, a grafiki Marta Frej[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Małgorzata Tkacz-Janik (red.), Zeszyt do herstorii dla początkujących, Katowice 2019.
  2. ↑ a b c d e f g h i Maria Weronika Kmoch, Florentyno Pojdowa, gdzie jesteś?, „Miesięcznik Ślask”, 26 (11 (314)), 2021, s. 26–27.
  3. ↑ Wojskowe Biuro Historyczne. Kartoteka – skany kart osobowych [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2021-09-26].
  4. ↑ Florentyna Morgał [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-04-07].
  5. ↑ Teofil Pojda 1877–1950 [online], www.myheritage.pl [dostęp 2021-04-07].
  6. ↑ Pojda Teofil Franciszek, [w:] Stanisław Łoza, Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 582.
  7. ↑ Głosowanie!, „Goniec Śląski”, 1 (15), 1921, s. 6.
  8. ↑ Towarzystwo Czytelni Ludowych w Zawodziu, [w:] Antoni Steuer, Leksykon bogucicki, Muzeum Historii Katowic [dostęp 2021-04-06] [zarchiwizowane z adresu].
  9. ↑ Polski Czerwony Krzyżu Zawodzie, [w:] Antoni Steuer, Leksykon bogucicki, Muzeum Historii Katowic [dostęp 2021-09-26] (pol.).
  10. ↑ Uczniowie klas I oraz II Technikum Fryzjerskiego opiekują się grobem powstańców śląskich [online], www.szkoly.katowice.zdz.pl [dostęp 2021-04-06].
  11. ↑ Zarządzenie o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 października 1930 r. o Krzyżu i Medalu Niepodległości [online].
  12. ↑ Paweł Parys, Niezapomniane. Kobiety w czasie powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku, Katowice 2020, s. 156, 161, ISBN 978-83-65945-04-4, OCLC 1230505794.
  13. ↑ 60 na 100: Sąsiadki. Wystawa - Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego [online], instytutkorfantego.pl [dostęp 2021-04-06].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Florentyna_Pojdowa&oldid=72002085”