Przejdź do zawartości

Franciszek Groër

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Franciszek Groer)
Franciszek Groër
Ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

19 kwietnia 1887
Bielsko

Data i miejsce śmierci

16 lutego 1965
Warszawa

Profesor nauk medycznych
Specjalność: pediatria
Alma Mater

Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu

Doktorat

1912
Wydział Medyczny Uniwersytetu we Wrocławiu

Habilitacja

1916

Profesura

1923

Polska Akademia Nauk / Umiejętności
Status PAN

Członek korespondent

Status PAU

Członek

Profesor zwyczajny
Uczelnia

Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie

Okres zatrudn.

1919–1939

Uczelnia

Akademia Medyczna w Bytomiu

Okres zatrudn.

1948–1951

Szpital

Instytut Matki i Dziecka w Warszawie

Okres zatrudn.

1951–1961

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka Nagrody Państwowej
Grób Franciszka Groëra na cmentarzu Powązkowskim

Franciszek Józef Stefan Groër (ur. 19 kwietnia 1887 w Bielsku, zm. 16 lutego 1965 w Warszawie) – polski lekarz pediatra, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, dyrektor Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Wincentego, adwokata, i Zofii Kurzejemskiej, aktorki[1], wnuk Franciszka Ksawerego. Uczęszczał do gimnazjów w Warszawie i Petersburgu. Po zdanym egzaminie dojrzałości, w 1905 podjął studia w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie, których nie ukończył. W latach 1906–1911 studiował na Wydziale Medycznym Uniwersytetu we Wrocławiu, gdzie w 1912 obronił doktorat. W latach 1913–1914 był asystentem w Laboratorium Immunologicznym i Biochemicznym w Wiedniu, w latach 1914–1919 asystentem w Katedrze i Klinice Pediatrycznej Uniwersytetu Wiedeńskiego. W 1916 uzyskał habilitację. W latach 1919–1939 był profesorem (od 1923 – zwyczajnym) Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i kierownikiem Kliniki Pediatrycznej Wydziału Lekarskiego UJK. Od 1924 był członkiem czynnym Towarzystwa Naukowego we Lwowie od 1931 – członkiem korespondentem, a od 1948 członkiem PAU, od 1933 członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, od 1938 Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego, od 1954 członkiem korespondentem PAN[2][3].

Był oprócz tego przewodniczącym Towarzystwa Przyjaciół Muzyki i Opery we Lwowie oraz dyrektorem administracyjnym Opery Lwowskiej (1931–1933), a także fotografikiem – od 1954 był członkiem rzeczywistym Związku Polskich Artystów Fotografików[4].

W czasie sowieckiej okupacji Lwowa (1939–1941) pozostał kierownikiem kliniki pediatrycznej. Funkcję tę pełnił także podczas niemieckiej okupacji Lwowa (1941–1944) i po ponownym zajęciu Lwowa przez ZSRR, w latach 1944–1946.

Po aresztowaniu kilkudziesięciu polskich profesorów uczelni wyższych Lwowa przez Niemców w nocy 3 lipca 1941 – został uwolniony jako jedyny z grupy profesorów zamordowanych tej nocy na Wzgórzach Wuleckich.

Po wysiedleniu ze Lwowa, w 1946 zamieszkał w Bytomiu, gdzie pracował jako kierownik Katedry i Kliniki Chorób Dziecięcych Akademii Lekarskiej, zaś w latach 1948–1951 był prorektorem tej uczelni (od 1950 – Akademia Medyczna w Zabrzu). Od 1951 był kierownikiem Oddziału Pediatrycznego Instytutu Gruźlicy w Otwocku, w latach 1951–1961 kierownikiem Oddziału Gruźlicy Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, dyrektorem tego instytutu, a także (od 1946) członkiem Nadzwyczajnej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

W 1939 zainicjował pionierskie na skalę światową transfuzje krwi u noworodków ze skazą krwotoczną. W 1945 odkrył czynnik przeciwkrwotoczny występujący jako zanieczyszczenie witaminy K i działający leczniczo w małopłytkowości pierwotnej – określił go mianem czynnika AHF[3].

Od 1915 był żonaty z Angielką Cecylią Cumming[1].

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 16-2-25)[5].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W Warszawie w dzielnicy Targówek (Osiedle Bródno) znajduje się ulica Franciszka Groëra. Nazwa nadana została uchwałą nr LXV/534/98 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 2 marca 1998 roku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Ryszard Witold Gryglewski, Groër Franciszek Józef Stefan Giganci Nauki [dostęp 2024-06-14].
  2. Janina Mierzecka, Całe życie z fotografią, str. 248. Wydawnictwo Literackie Kraków (1981). ISBN 83-08-00296-X
  3. a b Katedra Historii Medycyny UJ CM [online], www.khm.cm-uj.krakow.pl [dostęp 2019-09-05].
  4. Związek Polskich Artystów Fotografików [online], zpaf.pl [dostęp 2019-12-21].
  5. Cmentarz Stare Powązki: GROEROWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-03-03].
  6. M.P. z 1954 r. nr 103, poz. 1312 „za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej w dziedzinie medycyny”.
  7. M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14 stycznia 1955 r. nr 0/126 - na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
  8. Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-14]. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]