Gabriele D’Annunzio
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przyczyna śmierci | |
Zawód, zajęcie |
poeta, dramaturg i prozaik |
Narodowość |
Włoch |
![]() |
Gabriele Michele Raffaele Ugo D’Annunzio (ur. 12 marca 1863 w Pescarze, zm. 1 marca 1938 w Gardone Riviera) – włoski lotnik wojskowy, poeta, dramaturg, prozaik oraz polityk. Znany zwłaszcza dzięki bestsellerowej powieści z 1894 Triumf śmierci.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ojciec Gabriela zmienił nazwisko z Rapagnetta na D’Annunzio. Przyszły pisarz uczył się w Toskanii. Zadebiutował w 1879 tomikiem Primo Vere nawiązującym do klasycyzmu. Wsławił się brawurą, walcząc jako lotnik w czasie I wojny światowej. Pomimo sprzeciwu rodziny, poślubił księżniczkę Marię Hardouin di Gallese. Biografowie uważali jednak Elvirę Natalię Fraternali (w jego twórczości i korespondencji występująca jako Barbara Leoni lub Barbarella, żona hrabiego Leoni) za „jedyną miłość w życiu poety”[1]. Jej osoby dotyczy część jego twórczości (Niezwyciężona, Triumf śmierci).
W swoich utworach wyrażał panteistyczną radość życia; jego twórczość przesiąknięta jest egotyzmem. Zdaniem Jana Tomkowskiego włoski odpowiednik Przybyszewskiego[2]. Wpływ na jego twórczość wywarła filozofia Artura Schopenhauera i Friedricha Nietzschego. Interesował się również literaturą Dostojewskiego i Tołstoja, nie odnajdując jednak pełnego dla niej zrozumienia.
Podczas I wojny światowej służył w lotnictwie włoskim, m.in. latał na ciężkich bombowcach Caproni Ca.3, uczestnicząc w nalotach na bazy marynarki w Puli i Kotorze w sierpniu 1917[3]. W 1918 roku był inicjatorem propagandowego lotu nad Wiedniem podczas którego zrzucono na miasto ulotki[4]. Gabriele D’Annunzio często jest uważany za jednego z prekursorów włoskiego faszyzmu. Benito Mussolini zaczerpnął wiele z jego myśli, m.in. koncepcję wskrzeszenia Imperium Romanum. 12 września 1919 roku D’Annunzio na czele oddziałów ochotniczych dokonał zajęcia Fiume (obecnie Rijeka), co spowodowało wycofanie sprzymierzonych oddziałów francusko-brytyjsko-amerykańskich i proklamowanie Regencji Carnaro. D’Annunzio utrzymał się w mieście do 30 grudnia 1920 roku, pragnąc aby przyłączono Dalmację do Włoch[5]. W późniejszym okresie drogi D’Annunzia i Mussoliniego rozeszły się, wskutek zdecydowanego sprzeciwu D’Annunzia wobec sojuszu Włoch z III Rzeszą.
Zmarł 1 marca 1938 na zawał serca w Gardone Riviera[6][7].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- 1879 – Primo Vere (debiutancki tomik poezji)
- Powieści spod znaku Róży
- 1889 – Rozkosz (Il Piacere, zamieszczona na indeksie ksiąg zakazanych)
- 1894 – Triumf śmierci (Trionfo della morte)
- 1892 – Niewinne (L’innocente)
- 1891 – Giovanni Episcopo
- 1895 – Dziewice wśród skał (Le Vergini delle Rocce)
- 1900 – Ogień (Il fuoco); wydanie polskie 1901, tłum. Wilhelmina Zyndram-Kościałkowska[8]
- 1900 – Elegie romane (poezje)
- 1882 – Dziewicza ziemia (La Terra vergine)
- Powieści spod znaku Lilii
- Powieści spod znaku Owocu Granatu
- Niezwyciężona (L’Invincibile)
- Gioconda – poezje
- Deszcz w sosnowym lesie
- Pochwały nieba, morza, ziemi i bohaterów
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ze wstępu do Triumfu śmierci, Stanisław Kasprzysiak, Wydawnictwo Czytelnik, 1976.
- ↑ J. Tomkowski, Młoda Polska, Warszawa 2001, s. 25.
- ↑ Gregory Alegi: Caproni Ca.3. Berkhamsted: Albatros Productions, 1999, seria: Windsock Datafile. no.78. ISBN 1-902207-17-3. (ang.). s.3, 12
- ↑ Monument ku czci własnej [dostęp 2018-04-09] (pol.).
- ↑ J.Sondel-Cedarmas, GABRIELE D’ANNUNZIO u źródeł ideologicznych włoskiego faszyzmu, Universitas, s. 135-173, ISBN 97883-242-0844-9 [dostęp 2019-01-05] .
- ↑ Zgon Gabriela D’Annunzio. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 49 z 3 marca 1938.
- ↑ Italia w żałobie po zgonie poety-żołnierza. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 50 z 4 marca 1938.
- ↑ Dawni pisarze polscy od początków piśmiennictwa do Młodej Polski. Przewodnik biograficzny i bibliograficzny. T. Tom drugi I–Me. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001, s. 221. ISBN 83-02-08101-9.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Twórczość Gabriela D’Annunzio w bibliotece Polona
- ISNI: 0000 0001 2131 7742
- VIAF: 49220129
- ULAN: 500253431
- LCCN: n79021731
- GND: 118503243
- NDL: 00431565
- LIBRIS: 86lnnkks2x343f9
- BnF: 11886047f
- SUDOC: 026653095
- SBN: CFIV000030
- NLA: 35007225
- NKC: jn19981000547
- DBNL: annu001
- BNE: XX1150305
- NTA: 068667035
- BIBSYS: 90342741
- CiNii: DA01026382
- Open Library: OL42037A
- PLWABN: 9810628476105606
- NUKAT: n93080081
- J9U: 987007260006805171
- PTBNP: 24640
- CANTIC: a10376069
- LNB: 000075897
- NSK: 000101467
- BNA: 000022521
- CONOR: 24905315
- BNC: 000037048
- ΕΒΕ: 65732, 84031
- BLBNB: 000171442
- KRNLK: KAC201602577
- LIH: LNB:V*167544;=BN
- RISM: pe1463
- WorldCat: lccn-n79021731