Grudzyny
50°33′35″N 20°23′15″E/50,559722 20,387500| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-313[4] |
| Tablice rejestracyjne |
TJE |
| SIMC |
0239497[5] |
Położenie na mapie gminy Imielno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego  | |
| 50°33′35″N 20°23′15″E/50,559722 20,387500[1]
| |
.jpg)
Grudzyny – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Imielno[5][7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0239505 | Wrzosy | przysiółek |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia wsi sięga XIII wieku. Kodeks Dyplomatyczny Cystersów Mogilskich z 1236 roku wymienia Zdzisława z Grudzyny jako świadka w sporach o prebendy. Tenże Zdzisław w 1243 roku był stolnikiem krakowskim z rodu Kuropatwów pieczętujący się herbem Szreniawa. Do rodu Kuropatwów wieś należy do schyłku XV wieku, potem przechodzi do Dembińskich herbu Rawicz, a następnie Oraczewskich – w roku 1624[8].
Według ksiąg poborowych z 1681, wieś kościelna „Grudzina” miała w dwóch działach, Oraczowskiego i Kmity, 13 łanów kmiecych, 6 zagrodników bez roli, 1 czynszownika 8 komorników z bydłem i 9 komorników bez bydła[9].
W wieku XIX Grudzyny opisano jako, wieś i folwark w powiecie jędrzejowskim, gminie Mierzwin, parafii własnej.
Według spisu z r. 1827 było tu 15 domów i 85 mieszkańców[10]. Folwark Grudzyny z attynecją „Regałów” i „Kępiołka”, posiadał rozległość 783 mórg, posiadał budynków murowanych 3, drewnianych 5. Wieś folwarczna Grudzyny osad 18, z gruntem mórg 81.[11]
W r. 1852 ma miejsce konfiskata Grudzyn a to na skutek udziału w powstaniu Stanisława Szamoty ówczesnego właściciela. W roku 1855, odkupuje wieś na licytacji jego żona Teodozja z Gołuchowskich i tegoż samego roku sprzedaje Eulegiuszowi Zakrzewskiemu. W roku 1859 nabywa ją Nestor Koszutski. W latach 30. XX wieku właścicielami ośrodka dworskiego była rodzina Zubrzyckich[12].
Wiosną 1914 r. w Grudzynach stacjonował Józef Piłsudski ze swoimi legionistami i tu świętowano jego urodziny 19 marca 1914 r.[13]
- Kościół i parafia
W roku 1365 Bodzanta biskup krakowski dziesięciny z Opatkowic i Zegartowic „prope Grodzynam”, nadaje altarii pw. św. Macieja apostoła w katedrze krakowskiej (Kodeks katedry krakowskiej t.I, s.261)
Według opisu Długosza kościół parafialny istniał tu już w połowie XV w. Długosz L.B t.I, s. 238. zakrystii kościoła w Mierzwinie znajdował się kielich darowany roku 1645 kościołowi w Grudzyniu, przez Jana z Solcy Soleckiego.
Tu był pierwotny kościół parafialny parafii Mierzwin. Parafia Grudzyny dekanatu jędrzejowskiego liczyła 1897 dusz.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Zespół dworski (dwór i park) z II poł. XIX w., wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.88/1-2 z 6.12.1957 i z 26.04.1977)[14].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 39533
- ↑ Wieś Grudzyny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-02-25], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 343 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Imielno. Urząd Gminy Imielno. [dostęp 2015-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-11)].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Borkiewicz i Linowski 1937 ↓, s. 36.
- ↑ Grudzyny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 539.
- ↑ Tabela. Tabela miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożone w biurze Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji, t. I-II, W. 1827.. „Centralna Biblioteka Statystyczna”. A-Ł (Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego), s. 288, 1827. Warszawa.
- ↑ Grudzyny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 870.
- ↑ Borkiewicz i Linowski 1937 ↓, s. 38.
- ↑ Opis imienin Józefa Piłsudskiego w Grudzynach nad Nidą z 1914 roku. Instytut Piłsudskiego w Londynie. [dostęp 2021-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 6 [dostęp 2015-10-13].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Seweryn Borkiewicz, Zygmunt Linowski, Monografia historyczna i gospodarcza powiatu jędrzejowskiego, Kielce: Związek Ziemian w Jędrzejowie, 1937, s. 36 [dostęp 2019-06-19].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Grudzyny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 539.
- Grudziny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 736.
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
- ↑ Karolówka 2.), folwark, powiat jędrzejowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 853.