Henryk Poddębski
Data i miejsce urodzenia |
21 listopada 1890 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 marca 1945 |
Zawód, zajęcie |
fotograf |
Narodowość |
polska |
Odznaczenia | |
Henryk Poddębski (ur. 21 listopada 1890 w Chrząstowie (obecnie dzielnica Koniecpola), zm. 4 marca 1945 w Vaihingen an der Enz (k. Stuttgartu) – polski fotograf krajoznawca[1][2][3][4]. Członek Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[2]. Sekretarz Komisji Fotograficznej Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Jana i Marii z Bąbczyńskich[5], od 1900 mieszkał w Warszawie[3]. Absolwent Szkoły Handlowej Warszawskiego Zgromadzenia Kupców[4], związany z warszawskim środowiskiem fotograficznym. Fotografował od 1911 roku – wówczas został przyjęty w poczet członków Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego z siedzibą w Warszawie[1][2]. Miejsce szczególne w jego twórczości zajmowała fotografia dokumentalna, fotografia krajobrazowa, fotografia krajoznawcza, fotografia pejzażowa[2][6][7][8]. W latach 1914–1930 brał udział w kilkudziesięciu wyprawach, krajoznawczych podróżach fotograficznych (m. in. wspólnie z Mieczysławem Orłowiczem), podczas których fotografował (m. in.) krajobrazy i życie Galicji, Karpat, Kujaw, Mazur, Podkarpacia, Górnego Śląska, Wielkopolski, Litwy, Podola i Wołynia[1][2][7][9][10]. Był jednym z polskich pionierów fotografii kolorowej przed II wojną światową[11].
Od 1917 pełnił funkcję sekretarza w Komisji Fotograficznej Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[1]. W 1920 służył ochotniczo w Wojsku Polskim[5]. Od 1925 pracował we własnym zakładzie fotograficznym, przy ulicy Marszałkowskiej w Warszawie, specjalizującym się w fotografii krajoznawczej[1]. Fotografie Henryka Poddębskiego były prezentowane na wielu wystawach fotograficznych: indywidualnych i zbiorowych, w Polsce i za granicą[1][6]. Jego fotografie były wielokrotnie doceniane nagrodami, wyróżnieniami, na wystawach pokonkursowych, w kraju i na świecie[6][7]. Jego spuścizna to archiwum fotograficzne liczące ponad 22 tysiące fotografii[1][2][12].
Henryk Poddębski został 12 września 1944 wywieziony przez Niemców z Warszawy (w czasie powstania warszawskiego) i zmarł w hitlerowskim obozie w Vaihingen an der Enz (por. KZ-Außenlager Vaihingen )[7][3]. Jego grób (symboliczny) znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[3] (kwatera 70-3-3,4)[13]. Fotografie Henryka Poddębskiego znajdują się w zbiorach (m.in.) Muzeum Warszawy, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Miasta Gdyni i Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk[2][7][12][9][10][14].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 2019)[15]
- Brązowy Krzyż Zasługi (1938)[3]
Publikacje (albumy)
[edytuj | edytuj kod]- Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego. The Eastern Borderlands in the Photographs by Henryk Poddębski, red. Leszek Dulik, W. Golec, Lublin: Ad Rem 2010[16][17][18].
- Niepodległa Poddębskiego. Independence by Poddębski, Warszawa: Narodowe Archiwum Państwowe, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych 2017[19].
- Henryk Poddębski. Polska Niepodległa. Fotografie z lat 1918–1939, album opracowali: Leszek Dulik, Małgorzata Florczak, Grzegorz Rąkowski, słowem wstępnym opatrzył prof. Norman Davies, Lublin: Boni Libri 2018[20].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Łuck w obiektywie Henryka Poddębskiego [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ a b c d e f g Henryk Poddębski (1890–1945) – Leksykon – Teatr NN [online], web.archive.org, 6 października 2017 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-06] .
- ↑ a b c d e Niepodległa Poddębskiego [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ a b Henryk Poddębski ● Biografia, dzieła, wystawy ● Artinfo.pl [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 240. [dostęp 2021-09-13].
- ↑ a b c Henryk Poddębski – polscy fotografowie – fotografia – zdjęcia – art-im.biz [online], web.archive.org, 5 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-05] .
- ↑ a b c d e Podkarpacka Historia – Galeria zdjęć: Podkarpacie w obiektywie Henryka Poddębskiego [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ Dawny Lublin mistrzów fotografii – Kurierlubelski.pl [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ a b Od zapadłych chat, po nowoczesne fabryki. Unikalne fotografie przedwojennej Polski teraz dostępne za darmo online | TwojaHistoria.pl [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ a b Gdynia w obiektywie Henryka Poddębskiego – negatywy szklane [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ Zeszyty Tatrzańskie – Od dagerotypu do fotopocztówki [online], web.archive.org, 11 lipca 2019 [dostęp 2019-07-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-11] .
- ↑ a b Henryk Poddębski przejechał wszystkie województwa II RP i zrobił 22 tysiące zdjęć. Część można oglądać online [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: MROZOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-16] .
- ↑ Tematy – Poddębski, Henryk (1890–1945) – fotograf, krajoznawca, członek PTK [online], kolekcje.muzeumwarszawy.pl [dostęp 2024-01-12] (pol.).
- ↑ Zasłużeni dla niepodległości RP otrzymali odznaczenia. www.prezydent.pl, 2019-07-12. [dostęp 2019-09-04].
- ↑ Album – Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego – Telewizja Polska SA [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego. The Eastern Borderlands in the Photographs by Henryk Poddębski – Dom Spotkań z Historią [online], web.archive.org, 14 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-14] .
- ↑ Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego – Boni Libri – wydawnictwo Leszek Dulik [online], web.archive.org, 31 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-31] .
- ↑ Niepodległa Poddębskiego. Independence by Poddębski [online], web.archive.org, 31 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-31] .
- ↑ Polska Niepodległa. Fotografie z lat 1918–1939 (Henryk Poddębski) – Księgarnia Warszawska – książki historyczne – pamiątki [online], web.archive.org, 31 grudnia 2018 [dostęp 2018-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-31] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Śladami fotografii Henryka Poddębskiego – spacer z Hanką Warszawianką.
- Świadectwo utraconego świata – prof. Norman Davies, przedmowa do albumu Henryk Poddębski. Polska Niepodległa. Fotografie z lat 1918–1939
- Fotografie Henryka Poddębskiego w bibliotece Polona
- Archiwum fotograficzne Henryka Poddębskiego w Narodowym Archiwum Cyfrowym
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego
- Odznaczeni Brązowym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Polscy fotografowie
- Polscy fotografowie krajoznawcy
- Upamiętnieni symbolicznym grobem na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Urodzeni w 1890
- Zmarli w 1945