Izabela Lubomirska

Izabela Lubomirska
	Elżbieta Anna Teofila z Czartoryskich Lubomirska
	; Per Krafft, Portret Izabeli Lubomirskiej z około 1767 roku
	; Pogoń Litewska
Rodzina	Czartoryscy herbu Pogoń Litewska
Data i miejsce urodzenia	21 maja 1736 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	25 listopada 1816 ; Wiedeń
Ojciec	August Aleksander Czartoryski
Matka	Maria Zofia Sieniawska
Mąż	Stanisław Lubomirski
Dzieci	Izabela Potocka; Aleksandra Potocka; Konstancja Rzewuska; Julia Potocka
	Multimedia w Wikimedia Commons

Izabela Lubomirska, właściwie: Elżbieta z Czartoryskich Lubomirska (ur. 21 maja 1736 w Warszawie, zm. 25 listopada 1816 w Wiedniu) – księżna, mecenas i kolekcjonerka sztuki okresu rokoka, posiadaczka starostwa wiślickiego w 1789 roku^[1]. Córka Augusta Aleksandra Czartoryskiego i Marii Zofii Sieniawskiej.

Życiorys

Była żoną marszałka wielkiego koronnego - Stanisława Lubomirskiego i matką Julii Potockiej, Konstancji Rzewuskiej, Izabeli Potockiej oraz Aleksandry Potockiej.

Należał do niej między innymi pałac w Wilanowie, pałac w Ursynowie (wówczas zwany Rozkoszą) i pałacyk Mon Coteau na Mokotowie (Pałac Szustra). Kładła kamień węgielny pod gmach Teatru Narodowego w Warszawie i była inicjatorką przebudowy zamku w Łańcucie w stylu rokoko na przełomie XVIII i XIX wieku.

Jedna z najwybitniejszych kobiet w Polsce XVIII. w., brała nader czynny udział w polityce swego obozu, zabiegała zarówno o pozyskanie obcych dworów jak i mas szlacheckich. Początkowo życzliwa Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, potem zwalczała go namiętnie. Rozgoryczona niepowodzeniem tej akcji, przeniosła się do Paryża, po wybuchu rewolucji przebywała w Wiedniu. Obok działalności politycznej wyróżniała się jako postępowa opiekunka włościan.

Była członkinią loży adopcyjnej Dobroczynność w 1783 roku^[2].

Inicjowała przeniesienie Gimnazjum do Brzeżan ze Zbaraża, przekazując na jego cele pięć pomieszczeń w ratuszu w mieście^[3].

Zmarła 25 listopada 1816 w Wiedniu. Została pochowana na cmentarzu w Währing^[4]. 23 września 1885 roku trumnę z powodu likwidacji cmentarza w Währing przewieziono do kościoła parafialnego w Łańcucie, gdzie została pochowana. Wcześniej w świątyni wzniesiono jej pomnik z białego kararyjskiego marmuru fundowany przez hr. Alfreda Potockiego^[5].

Przypisy

↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 144.
↑ Stanisław Małachowski-Łempicki: Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej. T. XIV. Kraków, 1930, s. 248.
↑ Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 167-168.
↑ Jerzy Michalski, Lubomirska z Czartoryskich Izabela (Elżbieta), s. 629.
↑ Kronika. Łańcut. „Czas”. 220, s. 2, 27 września 1885.

Bibliografia

Aldona Cholewianka-Kruszyńska: Portrety i wizerunki księżnej Marszałkowej, Łańcut: Wydawnictwo Muzeum - Zamek w Łańcucie, 2016.
Jerzy Michalski: Lubomirska z Czartoryskich Izabela (Elżbieta) (1736—1816). W: Polski Słownik Biograficzny. T. ХVII/1, zeszyt 72. Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1972, s. 625–629.

Linki zewnętrzne

[1] Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 144.

[2] Stanisław Małachowski-Łempicki: Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej. T. XIV. Kraków, 1930, s. 248.

[3] Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 167-168.

[JM_629-4] Jerzy Michalski, Lubomirska z Czartoryskich Izabela (Elżbieta), s. 629.

[5] Kronika. Łańcut. „Czas”. 220, s. 2, 27 września 1885.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]