Józef Bocheński

Józef Bocheński

Komisarz Straży Granicznej
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1899 Chełm
Data i miejsce śmierci	20–22 kwietnia 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Formacja	Straż Graniczna
Jednostki	Inspektorat Graniczny Jasło
Stanowiska	zastępca komendanta
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka III powstanie śląskie II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła w Krempnej w 1939 r. Józef Bocheński stoi na prawo za nadkom. Zdzisławem Rucińskim, który odczytuje treść aktu erekcyjnego

Józef Bocheński (ur. 19 marca 1899 w Chełmie, zm. 20–22 kwietnia 1940 w Katyniu) – porucznik piechoty rezerwy Wojska Polskiego i komisarz Straży Granicznej, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Aleksandra i Wandy z Fogelów. W okresie I wojny światowej żołnierz Legionów Polskich, następnie uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i III powstania śląskiego. W okresie wojny polsko-bolszewickiej, gdy służył w 36 pułku piechoty Legii Akademickiej, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i umieszczony na Złotej Liście Chwały 36 pułku piechoty Legii Akademickiej. Na podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 lipca 1925 i 1427. lokatą, a na porucznika ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 628. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty.

Od 1928 w Straży Granicznej. Z dniem 15 września 1932 został wyznaczony na stanowisko oficera wywiadowczego IG „Częstochowa”. W 1933 skierowany do komisariatu „Kraków” na stanowisko II oficera. Od 1935 w Jaśle pełnił funkcję I zastępcy komendanta Inspektoratu Granicznego w Jaśle (oficer wywiadowczy).

We wrześniu 1939, w czasie kampanii wrześniowej, walczył wraz z Kompanią Straży Granicznej w składzie 2 Brygady Górskiej Grupy Operacyjnej „Jasło” Armii „Karpaty” i został ciężko ranny pod Muszyną w starciach z wojskami słowackimi. Dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Kozielsku. Między 19 a 21 kwietnia 1940 został przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego (lista 036/4 z 16 kwietnia 1940, poz. 65). Między 20 a 22 kwietnia 1940 zamordowany w Katyniu i tam pogrzebany. Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

Awans pośmiertny i upamiętnienie

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień porucznika (sic!).

Minister spraw wewnętrznych i administracji Władysław Stasiak rozkazem personalnym nr 96 z 26 października 2007 mianował go pośmiertnie na stopień nadkomisarza Straży Granicznej.

Awanse zostały ogłoszone 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

15 września 2009 na ścianie budynku przy ul. St. Wyspiańskiego 4 w Jaśle (w latach 1938–1939 siedziba Komendy Obwodu Jasło Straży Granicznej) uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą trzem ostatnim komendantom Straży Granicznej Obwodu Jasło, ofiarom zbrodni katyńskiej: nadkomisarzowi Zdzisławowi Rucińskiemu, nadkomisarzowi Edwardowi Okulskiemu i komisarzowi Józefowi Bocheńskiemu.

Tablica upamiętniająca patrona ŚlOSG umieszczona przy drzwiach wejściowych do budynku komendy oddziału (luty 2024)

Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych, w dniu 24 maja 2017 Józef Bocheński został patronem Śląskiego Oddziału Straży Granicznej z siedzibą w Raciborzu.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 3634 – 1921
• Krzyż Niepodległości – 15 kwietnia 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
• Krzyż Walecznych dwukrotnie
• Srebrny Krzyż Zasługi 1929
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – 1929
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości – 1929
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę – 1938
• Gwiazda Górnośląska
• Odznaka Pamiątkowa Straży Granicznej – 1929

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
• zbrodnia katyńska

Bibliografia

• Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Waldemar Bocheński: Józef Bocheński, komisarz Straży Granicznej, [w:] Almanach Muszyny, 2009.
• Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных – узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.