Józef Czerwonka
 sierżant
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Józef Czerwonka (ur. 23 listopada 1919 r. w Jaworznie, zm. 6 czerwca 1942 w Amsterdamie) – podoficer Wojska Polskiego, sierżant Polskich Sił Powietrznych, czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Karola i Marii z domu Balon. W rodzinnym Jaworznie ukończył Szkołę Powszechną i Szkołę Rzemieślniczo Przemysłową. W czasie nauki w szkole terminował u ślusarza. W 1936 r. rozpoczął naukę w Szkole Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Bydgoszczy[1]. Po przeniesieniu szkoły do Krosna ukończył ją w 1938 r. ze specjalnością radiomechanika. Został przydzielony do 2. pułku lotniczego, gdzie służył w 24. eskadrze rozpoznawczej[2].
W składzie 24. eskadry wziął udział w kampanii wrześniowej, po agresji ZSRR na Polskę ogłoszono ewakuację jednostki na teren Rumunii. Czerwonka przemieszczał się razem z rzutem kołowym eskadry. Po odcięciu dróg odwrotu do Rumunii przez Armię Czerwoną zdecydowali się na wyjazd do Węgier[3].
Został internowany w obozie w Nagykáta, skąd udało mu się uciec i 12 stycznia 1940 r. dotarł do Francji. Zdecydował się na wyjazd do Wielkiej Brytanii, 14 stycznia dopłynął do Southampton. Zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 780641[4]. Trafił do bazy RAF Eastchurch, gdzie odbył szkolenie jako radiotelegrafista. 6 sierpnia 1940 r. odbył kurs w 4 Bombing and Gunnery School w West Freugh. 8 października został skierowany do 18 Operational Training Unit na kurs radiotelegrafistów. Od 12 listopada w bazie RAF w Bramcote brał udział w szkoleniu załóg dywizjonów 304 i 305. Po przeniesieniu do Bramcote 18 OTU służył w nim jako instruktor[5].
Złożył wniosek o przydział do dywizjonu bojowego. Jego prośba została pozytywnie rozpatrzona i został 15 sierpnia 1941 r. przydzielony do dywizjonu 301. W nocy z 13 na 14 września 1941 r. odbył pierwszy lot bojowy na bombardowanie Brestu. W następnych lotach bombardował Bremę oraz Kolonię. 12 lutego 1942 r. jego załoga wzięła udział w poszukiwaniu i atakowaniu niemieckich pancerników „Scharnhorst”, „Gneisenau” oraz „Prinz Eugen”, które przez kanał La Manche przedarły się na Morze Północne. W kolejnych lotach bombardował cele w Bremie, Essen, Oberhausen, Emden, Kolonii oraz Wilhelmshaven[3]. W nocy z 9 na 10 marca w załodze Daniela Pławskiego na samolocie Wellington (R1535 GR-C) wziął udział w nalocie na Essen. Nad celem samolot został silnie uszkodzonym odłamkami artyleryjskimi ale pilot zdołał doprowadzić maszynę na lotnisko[6]. W nocy z 31 maja na 1 czerwca, w ramach operacji „Millenium”, wziął udział w nalocie 1000 bombowców na Kolonię[3]. W nocy z 1 na 2 czerwca, podczas lotu na bombardowanie Essen, ich maszyna została zaatakowana prze Ju 88. Przedni i tylny strzelec meldowali o uszkodzeniu nocnego myśliwca[7].
5 czerwca, w załodze z por. Danielem Pławskim, por. pil. Janem Kozakiem, por. obs. Pawłem Wybrańcem, plut. Kazimierzem Podgórskim oraz kpr. Romanem Radeckim, wystartował z lotniska Hemswell do kolejnego nalotu na Essen[8]. Ich Wellington IV (nr ser. Z1331, GR-C) został przechwycony i zestrzelony przez załogę Messerschmitta Bf 110 Hauptmanna Helmuta Lenta i Feldwebla Waltera Kubischa z II./NJG w rejonie jeziora IJsselmeer. Cała załoga zginęła, ciało Józefa Czerwonki znaleziono na plaży i pochowano w Amsterdamie na New Eastern Cemetery[9][10].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[11]:
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
- Medal Lotniczy,
- Polowy Znak Strzelca Radiotelegrafisty nr 137.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hasiński, Sztul 1981 ↓, s. 65.
- ↑ Kubit 2019 ↓, s. 457.
- ↑ a b c Józef Czerwonka. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 145.
- ↑ Hasiński 1993 ↓, s. 119.
- ↑ Hodyra 2016 ↓, s. 56.
- ↑ Hodyra 2016 ↓, s. 104.
- ↑ Hodyra 2016 ↓, s. 68.
- ↑ ASN Wikibase Occurrence # 52820. Aviation Safety Network. [dostęp 2023-12-06]. (ang.).
- ↑ Hasiński, Sztul 1981 ↓, s. 125.
- ↑ Czerwonka Józef. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-12-06]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Mieczysław J. Hasiński: Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich = The Polish Air Force N. C. O.'S Training. T. 1. Poznań: 1993. OCLC 803982357.
- Mieczysław J. Hasiński, Marian J. Sztul: Historia Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich z Bydgoszczy - Świecia - Krosna 1930-1939. Newcastle upon Tyne: Tyne and Wear Pentecostal Publications, 1981. ISBN 0-906903-01-7. OCLC 836695345.
- Piotr Hodyra: 301 Dywizjon Bombowy 1940-1943. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2016. ISBN 978-83-7020-664-2. OCLC 971435802.
- Janusz Kubit: Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich, Krosno 1938-1939. Krosno: Graffia - Agencja wydawniczo-fotograficzna, 2019. ISBN 978-83-955211-0-2. OCLC 1135440195.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.