Józef Stanisław Sapieha

Józef Stanisław Sapieha

biskup tytularny Diocezarei
Data i miejsce urodzenia	16 stycznia 1708 Gdańsk
Data i miejsce śmierci	4 grudnia 1754 Wilno
Miejsce pochówku	Bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie
biskup koadiutor wileński
Okres sprawowania	1737 – 1754
Wyznanie	katolickie
Kościół	łaciński
Prezbiterat	8 maja 1732
Nominacja biskupia	12 czerwca 1737
Sakra biskupia	1 września 1737

{{Duchowny infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt grafiki = | faksymile = | imię i nazwisko org = | opis grafiki = | miejsce pochówku = | kraj działania = | opis faksymile = Nieznane pola: "imię przybrane oryginalne", "imię i nazwisko oryginalne" oraz "państwo".

Józef Julian Stanisław Sapieha herbu Lis (ur. 16 stycznia 1708 w Gdańsku, zm. 4 grudnia 1754 w Wilnie) – biskup koadiutor wileński, duchowny referendarz wielki litewski od 1737 roku, kanonik gnieźnieński w latach 1728-1732, kanonik warszawski w 1730 roku, archidiakon żmudzki w 1733 roku, biskup diocezareński w 1737 roku, prepozyt trocki w 1739 roku.

Syn Aleksandra Pawła, i Marii Krystyny de Béthune, córki Franciszka Gastona de Béthune, siostrzenicy królowej Marii Kazimiery.

Jego braćmi byli Kazimierz Leon i Michał Antoni. Jego ojcem chrzestnym był Stanisław Leszczyński.

Do 1727 roku uczył się w Kolegium Jezuitów w Braniewie, następnie w Warszawie. W tymże roku otrzymał święcenia niższe. 18 kwietnia 1729 wyświęcono go na subdiakona, powierzając 5 marca 1730 archidiakonat żmudzki. 14 kwietnia 1732 otrzymał święcenia diakonatu, a 8 maja tegoż roku – kapłańskie.

Podczas elekcji 1733 r. poparł Stanisława Leszczyńskiego, przy którego boku pozostał do abdykacji w 1736 r., wyjeżdżając za nim do Gdańska i Królewca. Nadane mu biskupstwo kamienieckie nie zostało w związku z abdykacją uznane przez Rzym. Dzięki wsparciu kanclerza Jana Fryderyka Sapiehy został przyjęty w 1736 r. na dworze Augusta III, od którego otrzymał koaudiutorię biskupstwa wileńskiego.

W 1740 r. uzyskał z bratem Michałem Antonim zgodę na opiekę nad małoletnimi bratankami Aleksandrem Michałem i Michałem Ksawerym, co spowodowało znacznie większe niż do tej pory zaangażowanie Józefa Stanisława w życie polityczne. W latach 1740-1742 brał czynny udział w sporach majątkowych z rodem Radziwiłłów. Sprawy te ciągnęły się z różnym natężeniem przez następnych kilka lat, praktycznie do pełnoletności Aleksandra Michała.

W 1746 r. sprzeciwił się odbieraniu na siłę cerkwi prawosławnym jako reperkusji na prześladowania katolików na Smoleńszczyźnie będącej już pod panowaniem rosyjskim. Po wielkim pożarze Wilna w 1748 r. sporządził w 1748-1749 nowy plan miasta, mający zapobiec na przyszłość podobnym wypadkom. Plan nie został zrealizowany ze względu na uchylanie się magistratu, zakonów i ziemstwa od ponoszenia kosztów. W 1753 r. ufundował teleskop dla Akademii Wileńskiej.

Zmarł 4 grudnia 1754 w Wilnie. Został pochowany w tamtejszej katedrze.

Bibliografia

• Polski Słownik Biograficzny, t. XXXV, s. 24.
• Biskup Józef Julian Sapieha (ang.)