Jeep Cherokee

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Jeep Cherokeesamochód osobowy typu SUV klasy kompaktowej, a następnie klasy średniej produkowany pod amerykańską marką Jeep w latach 1974–2023.

Pierwsza generacja[edytuj | edytuj kod]

Jeep Cherokee I
Ilustracja
Jeep Cherokee I
Producent

Jeep

Projektant

Brooks Stevens

Zaprezentowany

Kwiecień 1974

Okres produkcji

1974 – 1983

Miejsce produkcji

Stany Zjednoczone Toledo
Meksyk Toluca
Argentyna Cordoba
Australia Melbourne

Następca

Jeep Cherokee II

Dane techniczne
Segment

SUV segmentu E

Typy nadwozia

3 i 5-drzwiowy SUV

Skrzynia biegów

4-biegowa manualna
3-biegowa automatyczna

Napęd

AWD

Długość

4735 mm

Szerokość

1900 mm

Wysokość

1687 mm

Rozstaw osi

2761 mm

Masa własna

2048 kg

Liczba miejsc

4-5

Dane dodatkowe
Pokrewne

Jeep Wagoneer
Jeep Pickup

Jeep Cherokee I
Jeep Cherokee I Chief

Jeep Cherokee I został zaprezentowany po raz pierwszy w 1974 roku.

W 1974 roku Jeep poszerzył ofertę swoich dużych SUV-ów o nowy, mniejszy model Cherokee plasujący się poniżej topowego Wagoneera jako podstawowy model w ówczesnej ofercie marki[1].

Oznaczony kodem fabrycznym SJ samochód dostępny był zarówno w wariancie 3, jak i 5-drzwiowym, opierając się na skróconej platformie Wagoneera. Dzielił z nim wygląd pasa przedniego i kokpitu, jednak inaczej wyglądał z tyłu i odznaczał się mniejszą, bardziej kompaktową kabiną pasażerską charakteryzując się krótszym przedziałem transportowym[2].

Silniki[edytuj | edytuj kod]

  • L6 4.2l AMC
  • V8 5.9l AMC
  • V8 6.6l AMC


Druga generacja[edytuj | edytuj kod]

Jeep Cherokee II
Ilustracja
Jeep Cherokee II przed liftingiem
Inne nazwy

BAW Qishi
Beijing-Jeep BJ 2021
Beijing-Jeep BJ 7250
Jeep 2500
Jeep 2700

Producent

Jeep

Zaprezentowany

Lipiec 1983

Okres produkcji

1983 – 2001 (USA)
1984 – 2014 (Chiny)

Miejsce produkcji

Stany Zjednoczone Toledo
Pekin
Wenezuela Valencia
Argentyna Ferreyra
Egipt Kair

Poprzednik

Jeep Cherokee I
Jeep Wagoneer

Następca

Jeep Cherokee III

Dane techniczne
Segment

SUV segmentu C

Typy nadwozia

2 i 4-drzwiowy SUV

Skrzynia biegów

4 i 5-biegowa manualna
3 i 4-biegowa automatyczna

Napęd

tylny
AWD i 4x4

Długość

1984 - 1991:
4199 mm
1991 - 1994:
4288 mm
1994 - 1997:
4239 mm
1997 - 2005:
4255 mm

Szerokość

1984 - 1991:
1791 mm
1991 - 1994:
1720 mm
1994 - 1997:
1725 mm
1997 - 2005:
1763 mm

Wysokość

1984 - 1991:
1610 mm
1991 - 1994:
1623 mm
1994 - 1997:
1628 mm
1997 - 2005:
1621 mm

Rozstaw osi

2576 mm

Masa własna

1410 -1565 kg

Zbiornik paliwa

76 l

Liczba miejsc

5

Bagażnik

2000 l

Ładowność

658 - 800 kg

Dane dodatkowe
Pokrewne

Jeep Comanche
Jeep Wagoneer

Konkurencja

Ford Escape

Jeep Cherokee II - tył
Jeep Cherokee II 3D
Jeep Cherokee II po liftingu
Jeep Cherokee II - tył po liftingu
chiński Beijing-Jeep 2500
chiński Beijing-Jeep 2500 - tył

Jeep Cherokee II został zaprezentowany po raz pierwszy w 1984 roku.

Prace konstrukcyjne nad nowym, kompaktowym modelem Jeepa ruszyły wspólnie z inżynierami Renault pod koniec lat 70. Ich efektem była druga generacja Cherokee zbudowana według nowej koncepcji, która oficjalnie zadebiutowała w połowie 1983 roku[3].

Samochód oznaczono kodem fabrycznym XJ, charakteryzując się kanciastym nadwoziem o pudełkowatnych proporcjach. Motyw ten widoczny był nie tylko w kształcie karoserii, ale i detalach nadwozia takich jak atrapa chłodnicy, reflektory czy lampy[4].

Gama nadwoziowa Cherokee pierwszej generacji składała się zarówno z wariantu 3-drzwiowego, jak i 5-drzwiowego. W 1990 roku Jeep podjął decyzję o zakończeniu produkcji bliźniaczego, nieznacznie zmodyfikowanego luksusowego modelu Wagoneer opartego na bazie Cherokee, zastępując go topowym wariantem Cherokee Limited[5].

Lifting[edytuj | edytuj kod]

Po 13 latach produkcji, Jeep gruntownie zmodernizował Cherokee w 1997 roku. W ramach restylizacji samochód zyskał zmodernizowany pas przedni z przestylizowaną atrapą chłodnicy, umieszczone na błotnikach kierunkowskazy, zaokrąglone błotniki i kanty maski, a także odświeżony kształt nadkoli i bardziej zaokrąglone tylne lampy[6].

Zmodernizowany Jeep Cherokee zyskał też wygląd kabiny pasażerskiej, z zupełnie nową deską rozdzielczą. Zmieniono wygląd konsoli centralnej, montując bardziej konwencjonalny układ przyrządów. Zmienił się też wygląd kierownicy, a także zegarów, konsoli centralnej, tunelu środkowego i boczków drzwi, nawiązując do większego modelu Grand Cherokee[7].

Chiny[edytuj | edytuj kod]

Rok po premierze Jeepa Cherokee II na światowych rynkach, amerykański producent utworzył w Chinach spółkę joint-venture Beijing-Jeep, w ramach której ruszyła lokalna produkcja Cherokee. W pierwszych 20 latach produkcji samochód przechodził nieznaczne modyfikacje techniczne będąc dostępnym pod różnymi nazwami, opcjonalnie będąc dostępnym w przedłużonym wariancie nadwozia[8].

Największe zmiany przyniosła restylizacja w 2004 roku, kiedy to chińskie Cherokee zyskało zupełnie nowy wygląd przedniego pasa. Pojawiły się większe, kanciaste reflektory z zaokrąglonymi bocznymi krawędziami, a także większa atrapa chłodnicy i inny wygląd lamp tylnych[9].

Kolejną restylizację przeprowadzono w 2012 roku, kiedy to ponownie zmienił się wygląd reflektorów i tylnych lamp, przynosząc też przestylizowanie kabiny pasażerskiej[10]. Pod tą postacią samochód produkowano do 2014 roku, kiedy to wytwarzanie modelu zakończono również w Chinach.

Wersje wyposażenia[edytuj | edytuj kod]

  • Chief
  • Pioneer
  • Base SE
  • Laredo
  • Limited
  • Sport
  • Country
  • Classic
  • Navy Club
  • Endeavor
  • Briarwood
  • Orvis
  • Freedom Edition
  • 60th Anniversary Edition

Silniki[edytuj | edytuj kod]

  • R4 2.5l 115 KM
  • V6 2.8l 115 KM
  • R4 4.0l 177 KM
  • R4 4.0l 185 KM
  • R4 2.5l 123 KM
  • R4 2.5l 130 KM
  • R6 4.0l 177 KM
  • R6 4.0l 195 KM
  • R4 2.5l Turbodiesel VM 114 KM
  • R4 2.1l Turbodiesel Renault 85 KM


Trzecia generacja[edytuj | edytuj kod]

Jeep Cherokee III
Ilustracja
Jeep Cherokee III przed liftingiem
Inne nazwy

Jeep Liberty

Producent

Jeep

Projektant

Bob Bonifacy

Zaprezentowany

Marzec 2001

Okres produkcji

2001 – 2007

Miejsce produkcji

Stany Zjednoczone Toledo
Egipt Kair
Wenezuela Valencia
Teheran

Poprzednik

Jeep Cherokee II

Następca

Jeep Cherokee IV

Dane techniczne
Segment

SUV segmentu C

Typy nadwozia

5-drzwiowy SUV

Skrzynia biegów

4 i 5-biegowa automatyczna
5 i 6-biegowa manualna

Napęd

AWD

Długość

2001-2004: 4420 mm
2004-2006: 4440 mm

Szerokość

2001-2004: 1810 mm
2004-2006: 1820 mm

Wysokość

2001-2004: 4860 mm
2004-2006: 1770 mm

Rozstaw osi

2650 mm

Masa własna

1591 - 1956 kg

Zbiornik paliwa

70 l

Liczba miejsc

5

Bagażnik

878-1954 l

Dane dodatkowe
Konkurencja

Land Rover Freelander

Jeep Cherokee III - tył
Jeep Cherokee III po liftingu
Jeep Cherokee III - tył po liftingu

Jeep Cherokee III został zaprezentowany po raz pierwszy w 2001 roku.

W 2001 roku Jeep przedstawił pierwszą od 17 lat zupełnie nową generację Cherokee, którą od podstaw zbudowano na nowej platformie i z wykorzystaniem nowej technologii koncernu Chrysler.

Samochód otrzymał kod fabryczny KJ, z kolei na wewnętrznym rynku północnoamerykańskim samochód był oferowany pod inną nazwą, Jeep Liberty[11].

Pod kątem stylistycznym Cherokee III przeszedł obszerną zmianę koncepcji stylistycznej, zyskując wyższe nadwozie, dłuższą maskę, a także koło zapasowe umieszczone na klapie bagażnika. Nadwozie zyskało charakterystyczne, zaokrąglone proporcje z okrągłymi reflektorami i owalnymi tylnymi lampami[12].

Lifting[edytuj | edytuj kod]

W 2005 roku Jeep Cherokee przeszedł obszerną modernizację, w ramach której zmodyfikowano pas przedni. Pojawiła się nowa, chromowana atrapa chłodnicy obejmująca reflektory, a także inaczej ukształtowany zderzak z inaczej ulokowanymi kierunkowskazami o nowym kształcie. Ponadto, zmieniły się też wkłady tylnych lamp[13].

Wersje wyposażenia[edytuj | edytuj kod]

  • Sport
  • Limited
  • Columbia
  • Freedom
  • Red River
  • Rocky Mountain
  • Exclusive
  • Renegade
  • Sport Star
  • Sport Star II

Silniki[14][edytuj | edytuj kod]

Silnik Pojemność

skokowa [cm³]

Typ silnika Moc maksymalna

[KM] przy obr./min

Maks. moment

obrotowy [Nm] przy obr./min

Przyspieszenie

0-100 km/h [s]

Prędkość

maks. [km/h]

Lata produkcji
Silniki benzynowe:
2.4i 16V 2429 R4 147 KM (108 kW) przy 5200 216 Nm przy 4000 13,0 180 2001 – 2007
3.7i V6 3701 V6 211 KM (155 kW) przy 5200 319 Nm przy 4000 10,8 180 2001 – 2007
Silniki wysokoprężne:
2.5 CRD TD 2499 R4 143 KM (105 kW) przy 4000 343 Nm przy 1800 13,5 170 2001 – 2007
2.8 CRD 2776 R4 150 KM (110 kW) przy 3800 360 Nm przy 1800 12,6 174 2003 – 2007
2.8 CRD 2776 R4 158 KM (116 kW) przy 3800 400 Nm przy 1800 b.d. b.d. 2007
2.8 CRDi 2778 R4 163 KM (120 kW) przy 4000 400 Nm przy 1800 b.d. b.d. 2004 – 2007


Czwarta generacja[edytuj | edytuj kod]

Jeep Cherokee IV
Ilustracja
Jeep Cherokee IV
Inne nazwy

Jeep Liberty

Producent

Jeep

Zaprezentowany

New York International Auto Show 2007

Okres produkcji

2007 – 2012

Miejsce produkcji

Stany Zjednoczone Toledo
Egipt Kair
Wenezuela Valencia
Teheran

Poprzednik

Jeep Cherokee III

Następca

Jeep Cherokee V

Dane techniczne
Segment

SUV segmentu C

Typy nadwozia

5-drzwiowy SUV

Silniki

2.8 CRD
3.7 V6

Skrzynia biegów

4 i 5-biegowa automatyczna
6-biegowa manualna

Napęd

AWD

Długość

2007-2010: 4490 mm
2010-2012: 4473 mm

Szerokość

2007-2010: 1840 mm
2010-2012: 1857 mm

Wysokość

2007-2010: 1900 mm
2010-2012: 1811 mm

Rozstaw osi

2690 mm

Masa własna

1808 - 2168 kg

Dane dodatkowe
Modele
bliźniacze

Dodge Nitro

Pokrewne

Dodge Avenger
Dodge Caliber

Konkurencja

Land Rover Freelander

Jeep Cherokee IV - tył
Jeep Cherokee IV Renegade

Jeep Cherokee IV został zaprezentowany po raz pierwszy w 2007 roku na New York International Auto Show.

Samochód oznaczono kodem fabrycznym KK. Jest zbudowany na tej samej płycie co Dodge Nitro. W porównaniu z modelem KJ stracił swoje krągłości – dominują ostre i kanciaste linie, które sprawiają wrażenie masywności. Koło zapasowe nie jest umieszczane na tylnych drzwiach tylko pod podłogą, natomiast tylne drzwi otwierają się do góry[15].

Po raz pierwszy w tym modelu oferowany jest także dach panoramiczny Sky Slider. Zawieszenie z przodu niezależne, z tylu wielowahaczowe. Napęd na 4 koła – dołączany Command-Trac i stały Selec-Trac II, oba wyposażone w reduktory[16].

W sierpniu 2012 roku zakończono produkcję, na rok pozostawiając ofertę Jeepa bez modelu Cherokee. Następca wszedł do sprzedaży dopiero w połowie 2013 roku.

Wersje wyposażenia[17][edytuj | edytuj kod]

  • Sport
  • Limited

Silniki[18][edytuj | edytuj kod]


Piąta generacja[edytuj | edytuj kod]

Jeep Cherokee V
Ilustracja
Jeep Cherokee V przed liftingiem
Producent

Jeep

Zaprezentowany

Kwiecień 2013

Okres produkcji

2013 – 2023

Miejsce produkcji

Stany Zjednoczone Toledo
Stany Zjednoczone Belvidere
Changsha

Poprzednik

Jeep Cherokee IV

Dane techniczne
Segment

SUV segmentu D

Typy nadwozia

5-drzwiowy SUV

Skrzynia biegów

9-biegowa automatyczna ZF

Napęd

przedni
AWD

Długość

4623 mm

Szerokość

1859 mm
1902 mm (TTR)

Wysokość

1681 mm
1722 mm (TTR)

Rozstaw osi

2708 mm

Masa własna

1885-2106 kg

Zbiornik paliwa

60 l

Liczba miejsc

5

Test Euro NCAP

5 gwiazdek

Bagażnik

448-570 l

Dane dodatkowe
Pokrewne

Dodge Dart
Fiat Viaggio
Alfa Romeo Giulietta

Konkurencja

Chevrolet Equinox
Hyundai Santa Fe
Mitsubishi Outlander
Nissan X-Trail
Toyota RAV4

Jeep Cherokee V - tył
Jeep Cherokee V po liftingu
Jeep Cherokee V - tył po liftingu
Jeep Cherokee V Trailhawk

Jeep Cherokee V został zaprezentowany po raz pierwszy w 2013 roku.

Zupełnie nowy model o kodzie fabrycznym KL został opracowany wspólnie przez Chryslera i FIATA na płycie podłogowej Alfy Romeo zwanej Compact U.S. Wide użytej wcześniej do stworzenia bliźniaczej konstrukcji Dodge'a Darta oraz Fiata Viaggio. Pojazd wyposażyć można było w jeden z trzech napędów na cztery koła: Active Drive I, Active Drive II lub najbardziej zaawansowany Active Drive Lock umożliwiający blokadę tylnego mostu.

W styczniu 2014 roku samochód wyróżniony został tytułem Best in Class przyznawanym cyklicznie najbezpieczniejszym pojazdom ubiegłego roku przez Euro NCAP.[19]

W lutym 2014 roku zaprezentowano europejską odmianę Cherokee. Oferowana jest w czterech wersjach silnikowych (dwie benzynowe i dwie wysokoprężne) i kilku odmianach różniących się systemem napędu 4x4. Podstawowy silnik - dwulitrowy Diesel konstrukcji Fiata osiąga 140 KM. Benzynowy 3,2 V6 Pentastar dysponuje mocą 272 KM. Klienci mają do wyboru różne wersje napędu - podstawowe modele napędzane będą tylko na przednie koła.[20]

Lifting[edytuj | edytuj kod]

W 2018 roku samochód przeszedł face lifting. Gruntownie przeprojektowano przód pojazdu, zmieniono m.in. reflektory i zderzak. Zmiany zewnętrzne objęły także tył pojazdu. We wnętrzu przeprojektowano konsolę środkową, oraz dodano nowy system multimedialny Uconnect o przekątnej ekranu 5,7 lub 8,4 cala (w zależności od wersji). Dwulitrowego diesla Fiata wykonanego w technologii MultiJet o mocy 140 KM, zastąpiono jednostką 2.2 MultiJet 150 KM z gamy Alfy Romeo, który współpracuje z przekładnią manualną i napędem na koła przednie lub 4x4. Diesel 2.2 występuje także w mocniejszej odmianie o mocy 195 KM z automatyczną skrzynią biegów. Benzynowy motor 3.2 V6 zastąpiono jednostką 2.0T także z gamy Alfy Romeo, występujący tylko i wyłącznie z napędem na cztery koła[21].

Pod zmodernizowaną postacią Cherokee piątej i ostatniej generacji pozostało w produkcji przez kolejne 5 lat, aż do momentu zakończenia jej w marcu 2023 roku. Miesiąc później, w drugiej połowie kwietnia 2023, Jeep oficjalnie potwierdził trwałe wycofanie Cherokee z oferty i odejście od tej nazwy w gamie po 49 latach stosowania[22].

Wersje wyposażenia[23][edytuj | edytuj kod]

  • Night Eagle
  • Limited
  • S
  • Overland
  • Trailhawk Trail Rated - wyróżnia się zwiększonym o jeden cal prześwitem, zmodyfikowanymi zderzakami, czerwonym hakiem holowniczym oraz napędem Active Drive Lock.[24]

Standardowe wyposażenie podstawowej wersji Night Eagle obejmuje m.in. 7 poduszek powietrznych, aktywne zagłówki foteli przednich, system bezkluczykowy, asystent pasa ruchu, automatyczne poziomowanie reflektorów, system monitorowania martwego pola, elektryczne wspomaganie kierownicy, elektroniczny hamulec postojowy, lampy tylne wykonane w technologii LED, światła do jazdy dziennej LED, reflektory przeciwmgielne, bezkorkowy wlew paliwa, dźwignia zmiany biegów obszyta skórą, elektrycznie regulowane, składane i podgrzewane lusterka zewnętrzne, klimatyzacja automatyczna dwustrefowa, elektrycznie regulowane szyby, elektrycznie regulowane fotele przednie, system multimedialny Uconnect z ekranem dotykowym 8,4 cala i Bluetooth, system nagłośnienia Alpine Premium z 9 głośnikami, kamerę cofania, czujniki cofania i aluminiowe felgi 18 cali.

Bogatsza wersja Limited dodatkowo wyposażona jest w m.in. adaptacyjny tempomat, przyciemniane szyby, skórzaną tapicerkę, podgrzewane fotele przednie, oraz asystent parkowania równoległego i prostopadłego.

Kolejna w hierarchii wersja - S dodatkowo została wyposażona w m.in. aluminiowe felgi 19 cali.

Topowa wersja Overland została ponadto wyposażona w m.in. wzmocnione hamulce, dwuczęściowy dach panoramiczny, system automatycznego sterowania światłami drogowymi, pamięć ustawień lusterek i fotela kierowcy, wentylowane fotele przednie, podgrzewaną tylną kanapę, podgrzewane koło kierownicy i gniazdo 230 V.

Silniki[25][edytuj | edytuj kod]

Silnik Pojemność

skokowa [cm³]

Typ silnika Moc maksymalna

[KM] przy obr./min

Maks. moment

obrotowy [Nm] przy obr./min

Przyspieszenie

0-100 km/h [s]

Prędkość

maks. [km/h]

Lata produkcji
Silniki benzynowe:
2.4 TigerShark 2360 R4 177 KM (130 kW) przy 6400 229 Nm przy 3900 10,5 196 2014 – 2018
2.0 Turbo 1994 R4 270 KM (199 kW) przy 5200 400 Nm przy 3000-4500 7,2 206 od 2018
3.2 PentaStar 3239 V6 272 KM (200 kW) przy 6500 315 Nm przy 4300 8,1 206 2014 – 2018
Silniki wysokoprężne:
2.0 MultiJet 1956 R4 140 KM (103 kW) przy 3750 350 Nm przy 1500 10,9 187 2014 – 2018
2.0 MultiJet 1956 R4 170 KM (125 kW) przy 4000 350 Nm przy 1500 10,3 192 2014 – 2015
2.2 MultiJet 2174 R4 195 KM (143 kW) przy 3500 450 Nm prrzy 2000 8,8 202 od 2016


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Vintage Monday: The 1974-1983 Full-Size Jeep Cherokee (SJ). [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  2. 1974 Jeep Cherokee 2-Door Wagon. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  3. Jeep Cherokee XJ (1984-2001) historia modelu cz.II. [dostęp 2020-04-18]. (pol.).
  4. 1984 to 2001 Jeep Cherokee XJ Buyer’s Guide. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  5. Jeep Wagoneer XJ 4,0l. Drewniany klasyk.. [dostęp 2020-04-18]. (pol.).
  6. 1997 Jeep Cherokee - Long-Term Wrap-Up. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  7. Jeep Cherokee XJ: Kanciasta legenda. [dostęp 2020-04-18]. (pol.).
  8. This Beautiful Beijing-Jeep Cherokee Is in Trouble and We Need to Save It. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  9. Jeep 2500 Is A Rare Cherokee XJ In China. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  10. Jeep Cherokee is still in Production in China. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  11. 2002 Jeep Liberty. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  12. Road test: 2002 Jeep Liberty. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  13. 2007 Liberty New Car Test Drive 25 REVIEWS. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  14. Jeep Cherokee III • Dane techniczne • AutoCentrum.pl [online], www.autocentrum.pl [dostęp 2020-07-21] (pol.).
  15. New York Auto Show: 2008 Jeep Liberty live reveal [VIDEO]. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  16. 2008 Liberty – All new design revealed at the NY Auto Show. [dostęp 2020-04-18]. (ang.).
  17. Jeep - JEEPnieci.pl [online], www.jeepnieci.pl [dostęp 2016-03-12].
  18. Jeep - JEEPnieci.pl [online], www.jeepnieci.pl [dostęp 2016-03-12].
  19. Best in Class 2013 według EuroNCAP. [w:] chcekupicauto.pl [on-line]. [dostęp 2014-01-09]. (pol.).
  20. Wszystko o nowym Jeepie Cherokee. [w:] chcekupicauto.pl [on-line]. [dostęp 2014-02-03]. (pol.).
  21. Nowy Jeep Cherokee – facelifting i nowe silniki [online], www.se.pl [dostęp 2019-08-23].
  22. Jeep Cherokee odjeżdża w niepamięć. Marka zarzuca tę nazwę po 49 latach. [dostęp 2023-04-22]. (pol.).
  23. Cennik Jeep Cherokee MY'2019 2019 [online] [dostęp 2019-08-23] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-23].
  24. Piotr Ślusarczyk: 2014 Jeep Cherokee – więcej zdjęć i nowe informacje [Nowy Jork 2013]. autokult.pl, 2013-03-28. [dostęp 2013-11-01].
  25. Jeep Cherokee V • Dane techniczne • AutoCentrum.pl [online], www.autocentrum.pl [dostęp 2020-07-21] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]