John Ashbery

John Ashbery John Lawrence Ashbery
John Ashbery (2010)
Data i miejsce urodzenia	28 lipca 1927 Rochester
Data i miejsce śmierci	3 września 2017 Hudson
Zawód, zajęcie	poeta

John Lawrence Ashbery (ur. 28 lipca 1927 w Rochester, zm. 3 września 2017 w Hudson) – amerykański poeta.

Życiorys

Urodzony w Rochester absolwent Harvardu i Columbia University. W swej karierze otrzymał niemal każdą ważniejszą amerykańską nagrodę w dziedzinie poezji, poczynając od Yale Younger Poets Prize w 1956 za swój pierwszy tomik Some Trees. W jego twórczości widoczne były wpływy francuskich surrealistów (dokonywał wielu tłumaczeń tychże): Wallace’a Stevensa i Borisa Pasternaka.

Pod koniec lat 50. krytyk literacki Bernard Myers zakwalifikował m.in. Johna Ashbery’ego, Kennetha Kocha, Franka O’Harę i Jamesa Schuylera do przedstawicieli tzw. szkoły nowojorskiej w poezji.

Poetyka Ashbery’ego opiera się na wolnej składni, zabawie słowem, humorystycznym, często parodystycznym tonie.

W Polsce tłumaczenia jego wierszy ukazywały się głównie w „Literaturze na Świecie”, a także w bibliofilskim zbiorze wydanym w 1993 przez Fundację „Literatura Światowa” i Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju – No i wiesz (tłum. Piotr Sommer, Andrzej Sosnowski, Bohdan Zadura).

Był homoseksualistą.

Twórczość

• Some Trees
• The Tennis Court Oath
• Rivers and Mountains
• The Double Dream of Spring
• Three Poems
• Vermont Notebook
• Self-Portrait in a Convex Mirror (Nagroda Pulitzera, National Book Award, National Book Critics Circle Award)
• Houseboat Days
• As We Know
• Shadow Train
• A Wave (nagrodzony Lenore Marshall Poetry Prize oraz Bollingen Prize)
• April Galleons
• Flow Chart
• And the Stars Were Shining
• Hotel Lautréamont
• Girls on the Run (wiersz inspirowany twórczością Henry’ego Dargera)
• Can You Hear, Bird?
• Wakefulness
• Your Name Here
• As Umbrellas Follow Rain
• Chinese Whispers
• Where Shall I Wander
• A Worldly Country
• Notes from the Air: Selected Later Poems
• Planisphere

Wydane w języku polskim

• No i wiesz, tłum. P. Sommer, A. Sosnowski, B. Zadura, wyb. B. Zadura, posł. A. Sosnowski, Fundacja „Literatura Światowa”–Muzeum Papiernictwa, Warszawa–Duszniki Zdrój 1993.
• Inne tradycje, tłum. J. Fiedorczuk, przedm. G. Jankowicz, Korporacja „ha!art”, Kraków 2008.
• Cztery poematy, tłum. A. Sosnowski, Biuro Literackie, Wrocław 2012.
• „Literatura na Świecie” 1986, nr 7 (180) (numer monograficzny poświęcony szkole nowojorskiej).
• „Literatura na Świecie” 2006, nr 7–8 (420–421) (numer monograficzny poświęcony Johnowi Ashbery’emu).

Bibliografia

• P. Marcinkiewicz, Oni przybyli, żeby wysadzić Amerykę. John Ashbery i dwudziestowieczne awangardy amerykańskie, Instytut Mikołowski im. Rafała Wojaczka, Mikołów 2014.

Linki zewnętrzne

• John Ashbery w bazie Notable Names Database (ang.)