Józef Gabriel Jęczkowiak

Józef Gabriel Jęczkowiak

Sułkowski, Karl Schroder, Józef Korkowski

Data i miejsce urodzenia	31 stycznia 1898 Jeżyce
Data i miejsce śmierci	21 stycznia 1966 Szczecin
Przyczyna śmierci	zatrucie bakteryjne
Miejsce spoczynku	cmentarz komunalny w Gdyni Witominie, po ekshumacji 12 kwietnia 2013 cmentarz Miłostowo w Poznaniu
Zawód, zajęcie	Harcerz, członek Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego, powstaniec wielkopolski, oficer żandarmerii, radny miasta Gdynia, uczestnik kampanii wrześniowej
Miejsce zamieszkania	Jeżyce, Poznań ul. Św,Marcin 66, Poznań ul.Gwarna 10, Gdynia ul.Świętojańska 65, Budy Stare k.Żyrardowa, Szczecin ul.Gdańska 40
Narodowość	polska
Majątek	nowo wybudowana kamienica w Gdyni ul.Świętojańska 65 (1928-1950)
Partia	Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, Obóz Zjednoczenia Narodowego
Wyznanie	rzymskokatolickie
Rodzice	Jan Jęczkowiak, Anna Wrońska
Małżeństwo	Zefiryna Rozalia Jadwiga Dybizbańska, Stefania Kalota
Dzieci	Wanda Jęczkowiak, Danuta Jęczkowiak
Krewni i powinowaci	Ludomir Niemiec
Odznaczenia

Józef Gabriel Jęczkowiak (ur. 31 stycznia 1898 w Jeżycach, zm. 21 stycznia 1966 w Szczecinie) – harcerz, członek Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego, jeden z najważniejszych uczestników akcji rozbrajania Niemców 10 listopada 1918, powstaniec wielkopolski, kapitan żandarmerii Wojska Polskiego, radny miasta Gdyni, uczestnik kampanii wrześniowej, działacz organizacji kombatanckich.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jana i Anny z Wrońskich. Ukończył szkołę powszechną w Poznaniu. Członek skautingu, w 1913 aresztowany za udział w manifestacji patriotycznej pod pomnikiem Adama Mickiewicza, skazany na miesiąc więzienia i relegowany z gimnazjum niemieckiego.

Po wybuchu I wojny światowej wcielony do armii niemieckiej. W sierpniu 1918 zdezerterował z frontu francuskiego, za co został zaocznie skazany wyrokiem niemieckiego sądu wojskowego w maju 1919 na karę śmierci.

Aktywista Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego, której założycielem był Wincenty Wierzejewski. Brał udział w przygotowaniach do odbicia Józefa Piłsudskiego z internowania w Magdeburgu. Stały łącznik POW pomiędzy Poznaniem i Warszawą. Opracował plan operacji zmierzającej do zdemoralizowania garnizonu niemieckiego w Warszawie, do realizacji którego zamierzał wykorzystać Polaków służących w armii niemieckiej. Po rozmowie z Józefem Piłsudskim 10 listopada 1918 uzyskał akceptację swojego planu i go zrealizował. Uczestnik Powstania Wielkopolskiego. W marcu 1919 wziął udział w odsieczy Lwowa. Następnie oddelegowany, dzięki wstawiennictwu Czesława Smoczyńskiego, do żandarmerii polowej przy dowództwie Frontu Wielkopolskiego. 26 października 1919, jako podoficer byłej armii niemieckiej w rezerwie został z dniem 27 października 1919 mianowany podporucznikiem żandarmerii polowej, powołany do służby czynnej na czas mobilizacji i przydzielony do Dowództwa Oddziału Żandarmerii Polowej przy Dowództwie Głównym Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 72. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii. Pełnił służbę w 7 Dywizjonie Żandarmerii na stanowisku dowódcy Plutonu Żandarmerii „Poznań I”. Następnie został przeniesiony do 3 Dywizjonu Żandarmerii w Grodnie. Z dniem 31 października 1927 został przeniesiony do rezerwy. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 1. lokatą w korpusie oficerów rezerwy żandarmerii.

W tym samym roku przeniósł się do Gdyni, gdzie działał w Zarządzie Okręgu Morskiego Związku Oficerów Rezerwy RP (w latach 1933–1939 pełnił funkcję prezesa związku). Członek wielu stowarzyszeń i organizacji w Gdyni. W okresie 1935–1939 radny miasta Gdyni. W 1939 zmobilizowany i przydzielony jako szef żandarmerii do Grupy Operacyjnej „Wschód” w Armii „Pomorze”. Jeniec Oflagu VII A Murnau. Z uwagi na ciążący na nim wyrok śmierci w obozie jenieckim przebywał pod zmienionym nazwiskiem – Józef Korkowski. Po wyzwoleniu obozu wstąpił w szeregi oddziałów polskich działających przy amerykańskiej 7 Armii.

Do kraju wrócił w maju 1946 i podjął pracę w Najwyższej Izbie Kontroli. W styczniu 1950 został inspektorem kontroli wewnętrznej w Przedsiębiorstwie Handlu Zagranicznego „Baltona” z siedzibą w Gdyni. W tym czasie był rozpracowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, co doprowadziło do jego zwolnienia z pracy w marcu 1952. Po październiku 1956, na fali odwilży, przyjechał do Szczecina, gdzie rozpoczął z dniem 1 lipca 1957 pracę w tamtejszym oddziale PHZ „Baltona” na ul. Gdańskiej 40 jako kierownik magazynów. Działacz Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD). Uczestniczył w dyskusjach na temat Powstania Wielkopolskiego, pisał na ten temat referaty, artykułu, a także poezję. Zmarł w Szczecinie 21 stycznia 1966. Pochowany na cmentarzu Witomińskim w Gdyni. 12 kwietnia 2013 rodzina przeprowadziła ekshumację wraz z nowym pochówkiem na cmentarzu Miłostowo w Poznaniu.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Niepodległości – 17 marca 1938 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” zamiast uprzednio (20 lipca 1932) nadanego Medalu Niepodległości
• Krzyż Walecznych (1920)
• Złoty Krzyż Zasługi (22 kwietnia 1938)
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Wielkopolski Krzyż Powstańczy – 4 listopada 1958
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Gryf Pomorski

Jęczkowiak w literaturze

Józef Gabriel Jęczkowiak jest głównym bohaterem dwóch powieści historyczno-sensacyjnych Piotra Bojarskiego, zatytułowanych "Cwaniaki" (wydanej w 2018 r.) oraz "Na całego" (2021).

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.