Kalamina

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Kalamina
Lotion kalaminowy (powyżej różowe opakowanie)
Lotion kalaminowy (powyżej różowe opakowanie)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny Fe2O4Zn
Masa molowa 241,06 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS 8011-96-9
PubChem 23083748[1]
Klasyfikacja medyczna
ATC D02AB
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Kalamina (łac. calaminum) – mieszanina tlenku cynku z tlenkiem żelaza(III), stosowana zewnętrznie w leczeniu świądu oraz podrażnień skóry o niewielkim nasileniu. Dawniej uzyskiwana jako sproszkowany hemimorfit, obecnie (2018) produkowana również przemysłowo.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Własności kosmetyczne i lecznicze kalaminy były znane już w starożytnym Egipcie[3]. Rzymscy lekarze Galen oraz Pedanios Dioskurydes, jak również Pliniusz Starszy, opisywali własności lecznicze kalaminy[4].

Skład i mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]

Naturalnego pochodzenia kalamina wytwarzana jest z hemimorfitu (kalaminu) i zawiera tlenek cynku oraz węglan cynku[5][6][7]. W chwili obecnej mieszanina produkowana przemysłowo zawiera tlenek cynku i 0,5% tlenku żelaza(III)[8]. Naturalnie występujący tlenek cynku oraz węglan cynku zawarte w balsamie kalaminowym mają właściwości łagodzące świąd[9]. Cynk hamuje również degranulację komórek tucznych, a przez to zmniejsza wydzielanie histaminy, ważnego mediatora odpowiedzi zapalnej i indukującego świąd[9].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Kalamina znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)[17].

Kalamina nie jest zarejestrowana jako lek w Polsce (2018)[18], natomiast jest stosowana jako składnik kosmetyków[19][5].

Receptura[edytuj | edytuj kod]

Lotion kalaminowy[8]
Calamini 8,0
Zinci oxidum 8,0
Glicerinum 2,0
Magma betonitum 25,0
Aqua Calcis ad 100,0
stosowanie:
Zewnętrznie, obficie na swędzącą skórę, 3–4 razy dziennie[10]

Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

Kalamina jest zaliczana do substancji o minimalnej toksyczności dla ludzi[20]. W rzadkich przypadkach może powodować nadwrażliwość lub podrażnienie[11]. Balsam kalaminowy może naśladować obraz mikrozwapnień w mammografii[21].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kalamina (CID: 23083748) (ang.) w bazie PubChem, United States National Library of Medicine.
  2. ↑ Calamine, Powder, USP Material Safety Data Sheet (ang.). ScienceLab. [dostęp 2018-08-26].
  3. ↑ Adrianne Bendich, Richard J. Deckelbaum: Preventive Nutrition: The Comprehensive Guide for Health Professionals. Nowy Jork: Springer, 2016, s. 608. ISBN 978-3-319-22431-2. (ang.)
  4. ↑ Helen L. Creech, C. O. Lee. The history of calamine. „The Journal of the American Pharmaceutical Association”. 28 (2), s. 116-118, 1939. DOI: 10.1002/jps.3080280216. 
  5. ↑ a b Puder kalaminowy 100 g. Ministerstwo Dobrego Mydła. [dostęp 2018-08-26].
  6. ↑ L. Zhou, C. Xu, L. Zhang, A. Ding. [Processing mechanism of calamine]. „Zhongguo Zhong Yao Za Zhi”. 35 (12), s. 1556-1559, 2010. PMID: 20815206 (chiń.).  (streszczenie w j. ang.)
  7. ↑ YM. Guo, KF. Yu, YH. Liu, JZ. Zhao i inni. [Analysis on processing mechanism of calamine]. „Zhongguo Zhong Yao Za Zhi”. 30 (8), s. 596-599, 2005. PMID: 16011284 (chiń.).  (streszczenie w j. ang.)
  8. ↑ a b Otto Braun-Falco, Gerd Plewig, Helmut Heinrich Wolff, Walter H.C. Burgdorf: Dermatology. Nowy Jork: Springer, 2012, s. 1724. ISBN 978-3-642-97933-0. (ang.)
  9. ↑ a b publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać M. Gupta, VK. Mahajan, KS. Mehta, PS. Chauhan. Zinc therapy in dermatology: a review. „Dermatol Res Pract”. 2014, s. 709152, 2014. DOI: 10.1155/2014/709152. PMID: 25120566. 
  10. ↑ a b WHO Model Formulary 2008. World Health Organization, 2009, s. 303. ISBN 978-92-4-154765-9. [dostęp 2008-08-26]. (ang.)
  11. ↑ a b Thornton & Ross Ltd., Aqueous Calamine Cream BP, Electronic Medicines Compendium (eMC), 15 marca 2017 [dostęp 2018-08-26] (ang.).
  12. ↑ Calamine (Topical Route) Drugs and Supplements (ang.). Mayo Foundation for Medical Education and Research, 2017-03-01. [dostęp 2018-08-26].
  13. ↑ Outsmarting Poison Ivy and Other Poisonous Plants (ang.). Agencja Żywności i Leków, 2016-08-04. [dostęp 2018-08-26].
  14. ↑ C. Koksal, AK. Bozkurt. Combination of hydrocolloid dressing and medical compression stockings versus Unna's boot for the treatment of venous leg ulcers. „Swiss Med Wkly”. 133 (25-26), s. 364-368, 2003. DOI: 2003/25/smw-10144. PMID: 12947533. 
  15. ↑ Andrzej Ślęzak, Marek Kucharzewski, Jolanta Jasik-Ślęzak. O właściwościach medycznych opatrunków membranowych z celulozy bakteryjnej. „Polim.Med.”. 35 (2), s. 23-31, 2005. 
  16. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać S. Kar, A. Krishnan, PV. Shivkumar. Pregnancy and skin. „J Obstet Gynaecol India”. 62 (3), s. 268-275, 2012. DOI: 10.1007/s13224-012-0179-z. PMID: 23730028. 
  17. ↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List (ang.). Światowa Organizacja Zdrowia, 2017. s. 36. [dostęp 2018-08-26].
  18. ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2018-04-16. [dostęp 2008-08-26].
  19. ↑ Decyzja Komisji z dnia 9 lutego 2006 r. zmieniająca decyzję 96/335/WE ustanawiającą wykaz i powszechne nazewnictwo składników stosowanych w produktach kosmetycznych (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej [dostęp 2018-08-26]. (Dz. Urz. UE L 97 z 05.04.2006).
  20. ↑ MA. McGuigan. Guideline for the out-of-hospital management of human exposures to minimally toxic substances. „J Toxicol Clin Toxicol”. 41 (7), s. 907-917, 2003. DOI: 10.1081/CLT-120026510. PMID: 14705834. 
  21. ↑ KC. Suen, L. Ho, KL. Chow, LL. Wong i inni. Calamine lotion: mimicking intramammary calcifications. „Australas Radiol”. 51 (Bonus Issue), s. B43-B44, 2007. DOI: 10.1111/j.1440-1673.2007.01844.x. PMID: 17875155. 

Star of life.svg Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalamina&oldid=54599773”