Kalamina
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
Fe2O4Zn | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
241,06 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||
| ATC | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Kalamina (łac. calaminum) – mieszanina tlenku cynku z tlenkiem żelaza(III), stosowana zewnętrznie w leczeniu świądu oraz podrażnień skóry o niewielkim nasileniu. Dawniej uzyskiwana jako sproszkowany hemimorfit, obecnie (2018) produkowana również przemysłowo.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Własności kosmetyczne i lecznicze kalaminy były znane już w starożytnym Egipcie[2]. Rzymscy lekarze Galen oraz Pedanios Dioskurydes, jak również Pliniusz Starszy, opisywali własności lecznicze kalaminy[3].
Skład i mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]
Naturalnego pochodzenia kalamina wytwarzana jest z hemimorfitu (kalaminu) i zawiera tlenek cynku oraz węglan cynku[4][5][6]. W chwili obecnej mieszanina produkowana przemysłowo zawiera tlenek cynku i 0,5% tlenku żelaza(III)[7]. Naturalnie występujący tlenek cynku oraz węglan cynku zawarte w balsamie kalaminowym mają właściwości łagodzące świąd[8]. Cynk hamuje również degranulację komórek tucznych, a przez to zmniejsza wydzielanie histaminy, ważnego mediatora odpowiedzi zapalnej i indukującego świąd[8].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- świąd o niewielkim nasileniu u dzieci i dorosłych[9]
- oparzenie słoneczne o małym nasileniu[10]
- wyprysk kontaktowy alergiczny wywołany roślinami z rodzaju Toxicodendron – T. radicans (ang. poison ivy), T. diversilobum (ang. Pacific poison oak), T. pubescens (ang. Atlantic poison oak) oraz T. vernix (ang. poison sumac)[11][12],
- owrzodzenie żylakowe (jeden ze składników hydrokoloidowego buta Unna)[13][14]
- świąd ciężarnych[15]
Kalamina znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)[16].
Kalamina nie jest zarejestrowana jako lek w Polsce (2018)[17], natomiast jest stosowana jako składnik kosmetyków[18][4].
Receptura[edytuj | edytuj kod]
| Lotion kalaminowy[7] | |
| Calamini | 8,0 |
| Zinci oxidum | 8,0 |
| Glicerinum | 2,0 |
| Magma betonitum | 25,0 |
| Aqua Calcis | ad 100,0 |
| stosowanie: | |
| Zewnętrznie, obficie na swędzącą skórę, 3–4 razy dziennie[9] | |
Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]
Kalamina jest zaliczana do substancji o minimalnej toksyczności dla ludzi[19]. W rzadkich przypadkach może powodować nadwrażliwość lub podrażnienie[10]. Balsam kalaminowy może naśladować obraz mikrozwapnień w mammografii[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Calamine, Powder, USP Material Safety Data Sheet. ScienceLab. [dostęp 2018-08-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-10)]. (ang.).
- ↑ Adrianne Bendich, Richard J. Deckelbaum: Preventive Nutrition: The Comprehensive Guide for Health Professionals. Nowy Jork: Springer, 2016, s. 608. ISBN 978-3-319-22431-2. (ang.).
- ↑ Helen L. Creech, C. O. Lee. The history of calamine. „The Journal of the American Pharmaceutical Association”. 28 (2), s. 116–118, 1939. DOI: 10.1002/jps.3080280216.
- ↑ a b Puder kalaminowy 100 g. Ministerstwo Dobrego Mydła. [dostęp 2018-08-26].
- ↑ L. Zhou, C. Xu, L. Zhang, A. Ding. [Processing mechanism of calamine]. „Zhongguo Zhong Yao Za Zhi”. 35 (12), s. 1556–1559, 2010. PMID: 20815206. (chiń.). (streszczenie w j. ang.).
- ↑ Y.M. Guo, K.F. Yu, Y.H. Liu, J.Z. Zhao i inni. [Analysis on processing mechanism of calamine]. „Zhongguo Zhong Yao Za Zhi”. 30 (8), s. 596–599, 2005. PMID: 16011284. (chiń.). (streszczenie w j. ang.).
- ↑ a b Otto Braun-Falco, Gerd Plewig, Helmut Heinrich Wolff, Walter H.C. Burgdorf: Dermatology. Nowy Jork: Springer, 2012, s. 1724. ISBN 978-3-642-97933-0. (ang.).
- ↑ a b
M. Gupta, V.K. Mahajan, K.S. Mehta, P.S. Chauhan. Zinc therapy in dermatology: a review. „Dermatol Res Pract”. 2014, s. 709152, 2014. DOI: 10.1155/2014/709152. PMID: 25120566.
- ↑ a b WHO Model Formulary 2008. World Health Organization, 2009, s. 303. ISBN 978-92-4-154765-9. [dostęp 2008-08-26]. (ang.).
- ↑ a b Thornton & Ross Ltd., Aqueous Calamine Cream BP, Electronic Medicines Compendium (eMC), 15 marca 2017 [dostęp 2018-08-26] (ang.).
- ↑ Calamine (Topical Route) Drugs and Supplements. Mayo Foundation for Medical Education and Research, 2017-03-01. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ Outsmarting Poison Ivy and Other Poisonous Plants. Agencja Żywności i Leków, 2016-08-04. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ C. Koksal, A.K. Bozkurt. Combination of hydrocolloid dressing and medical compression stockings versus Unna’s boot for the treatment of venous leg ulcers. „Swiss Med Wkly”. 133 (25–26), s. 364–368, 2003. DOI: 10.4414/smw.2003.10144. PMID: 12947533.
- ↑ Andrzej Ślęzak, Marek Kucharzewski, Jolanta Jasik-Ślęzak. O właściwościach medycznych opatrunków membranowych z celulozy bakteryjnej. „Polim.Med.”. 35 (2), s. 23–31, 2005.
- ↑ S. Kar, A. Krishnan, P.V. Shivkumar. Pregnancy and skin. „J Obstet Gynaecol India”. 62 (3), s. 268–275, 2012. DOI: 10.1007/s13224-012-0179-z. PMID: 23730028.
- ↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List. Światowa Organizacja Zdrowia, 2017. s. 36. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2018-04-16. [dostęp 2008-08-26].
- ↑ Decyzja Komisji z dnia 9 lutego 2006 r. zmieniająca decyzję 96/335/WE ustanawiającą wykaz i powszechne nazewnictwo składników stosowanych w produktach kosmetycznych (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej [dostęp 2018-08-26]. (Dz. Urz. UE L 97 z 05.04.2006).
- ↑ M.A. McGuigan. Guideline for the out-of-hospital management of human exposures to minimally toxic substances. „J Toxicol Clin Toxicol”. 41 (7), s. 907–917, 2003. DOI: 10.1081/CLT-120026510. PMID: 14705834.
- ↑ K.C. Suen, L. Ho, K.L. Chow, L.L. Wong i inni. Calamine lotion: mimicking intramammary calcifications. „Australas Radiol”. 51 (Bonus Issue), s. B43-B44, 2007. DOI: 10.1111/j.1440-1673.2007.01844.x. PMID: 17875155.
