Kaliningrad (1984)

Kaliningrad
(Калининград)
Klasa	okręt desantowy
Projekt	775/II
Oznaczenie NATO	Ropucha I
	Historia
Stocznia	Stocznia Północna, Gdańsk
	MW ZSRR
Nazwa	BDK-58
Wejście do służby	30 grudnia 1984
Wycofanie ze służby	26 grudnia 1991
	MW Rosji
Nazwa	BDK-58 (1991); Kaliningrad (2003)
Wejście do służby	26 grudnia 1991
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	2900 t standardowa; 4400 t pełna
Długość	112,5 m
Szerokość	15 m
Zanurzenie	3,7 m
	Napęd
	2 silniki wysokoprężne o mocy 19 200 KM, 2 śruby
Prędkość	17,5 węzła
Zasięg	6000 Mm przy 12 w
	Uzbrojenie
	4 armaty uniwersalne 57 mm AK-725 (2×II); 2×IV wyrzutnie rakiet plot. bliskiego zasięgu Strieła-3 (32 rakiety); 2×XX wyrzutnie npr 122 mm Grad-M (160 pocisków)
	Wyposażenie
	radar artyleryjski Bars; 2 wyrzutnie celów pozornych PK-16
Załoga	87
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kaliningrad (Калининград), wcześniej BDK-58 (БДК-58) – duży okręt desantowy projektu 775/II (w kodzie NATO: Ropucha I) Marynarki Wojennej Rosji. Zbudowany w Stoczni Północnej w Gdańsku, wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR w 1984 roku. Służył we Flocie Bałtyckiej pod oznaczeniem BDK-58. Po rozpadzie ZSRR przejęty przez marynarkę wojenną Rosji, otrzymał w 2003 roku nazwę „Kaliningrad” od miasta. Przeniesiony na Morze Czarne, wziął udział w inwazji na Ukrainę.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Okręt został zbudowany w 1984 roku w Stoczni Północnej w Gdańsku, jako dziewiętnasty z serii dużych okrętów desantowych projektu 775 zaprojektowanych w Polsce i budowanych dla ZSRR^[1]. Należał do drugiej odmiany projektu 775 (775/II)^[a]. W kodzie NATO typ ten był oznaczany jako Ropucha (Ropucha I)^[2]. Nosił numer stoczniowy 19 w ramach jednostek projektu 775 (775/19)^[1].

Skrócona charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: okręty desantowe projektu 775.

Okręty desantowe proj. 775 dysponują przelotową ładownią, dostępną przez rampę dziobową i rufową, o długości 95 m, szerokości od 4,5 do 6,5 m i wysokości 4,5 m^[3]. Na dziobie jest otwierana furta i opuszczana pochylnia; w celu rozładunku okręty mogą wpływać na plażę^[4]. Jednostki mogą transportować do 13 czołgów lub transporterów opancerzonych albo 20 ciężarówek i w obu wariantach 150 żołnierzy^[b]. Załoga liczy 87 osób, w tym 8 oficerów^[3].

Wyporność okrętu niezaładowanego wynosi 2900 ton (czasem podawana jako standardowa), a pełna – 4400 ton^[c]. Długość całkowita wynosi 112,5 m, a na linii wodnej 105 m, szerokość wynosi 15 m, a zanurzenie maksymalne 3,17 m^[3].

Uzbrojenie artyleryjskie okrętów projektu 775/II stanowią cztery armaty uniwersalne kalibru 57 mm w dwóch dwudziałowych wieżach AK-725, umieszczonych przed i za nadbudówką i kierowanych radarem artyleryjskim Bars^[3]. Zapas amunicji wynosi 2200 nabojów 57 mm^[5]. Ponadto mają do samoobrony dwie poczwórne wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych bardzo bliskiego zasięgu Strieła-3 samonaprowadzających się na podczerwień, z zapasem 32 pocisków^[3]. BDK-58 był pierwszym z okrętów proj. 755/II, na którym zainstalowano dwie dwudziestoprowadnicowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 122 mm Grad-M dla wsparcia desantu^[6]. Zapas amunicji wynosi 160 pocisków^[3].

W skład wyposażenia radioelektronicznego jednostek projektu 775/II wchodzi stacja radiolokacyjna wykrywania nawodnego i powietrznego MR-302 Rubka oraz radar nawigacyjny^[6]. Do kierowania ogniem artylerii służy radar Bars na kolumnie za kominami na rufie^[4]. Okręty ponadto wyposażone są w dwie szesnastoprowadnicowe wyrzutnie celów pozornych PK-16 kalibru 82 mm służące do walki elektronicznej^[4].

Napęd stanowią dwa silniki wysokoprężne 16 ZVB 40/48 o łącznej mocy 19 200 KM, poruszające dwie śruby^[3]. Prędkość maksymalna wynosi 17,5 węzła^[3]. Zasięg wynosi 3500 Mm przy prędkości 16 w i 6000 Mm przy prędkości 12,5 w^[3].

Służba[edytuj | edytuj kod]

Okręt wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR 30 grudnia 1984 roku^[1]. Otrzymał jedynie oznaczenie alfanumeryczne: BDK-58 (БДК-58), od bolszoj diesantnyj korabl (Большой Десантный Корабль) – duży okręt desantowy^[1].

Po likwidacji ZSRR 26 grudnia 1991 roku BDK-58 został przejęty przez Marynarkę Wojenną Rosji pod tym samym oznaczeniem. Wchodził w skład Floty Bałtyckiej^[1]. W Rosji nosił stały numer burtowy 102^[7]. W 2003 roku nadano mu dodatkowo nazwę „Kaliningrad” od rosyjskiej nazwy miasta Królewca^[1]. Między styczniem a listopadem 2004 roku okręt przeszedł średni remont^[1].

W okresie prowadzenia przez Rosję współpracy międzynarodowej z państwami zachodnimi, w ramach programu Partnerstwo dla Pokoju, systematycznie w latach 2003, 2004, 2005, 2006 i 2008 uczestniczył w ćwiczeniach NATO na Bałtyku BALTOPS^[8]. Podczas nich, 11 czerwca 2003 roku po raz pierwszy wysadził wraz polskim okrętem ORP „Gniezno” ćwiczebny desant sił pokojowych na poligonie w Ustce, z udziałem piechoty morskiej Rosji, USA, Danii i Litwy^[9]. W 2006 roku odbył dłuższy rejs na Atlantyk i Morze Śródziemne, odwiedzając porty Tunezji, Algierii, Hiszpanii i Portugalii^[8]. W 2009 roku odwiedził Kilonię i Den Helder, a w sierpniu 2010 roku brał udział w uroczystościach 500-lecia Królewskiej Marynarki Duńskiej^[8]. W czerwcu 2010 i czerwcu 2012 roku ponownie uczestniczył w ćwiczeniach BALTOPS, udostępniony do zwiedzania w Gdyni^[10]^[11].

Między grudniem 2012 roku a 8 sierpnia 2013 roku odbył rejs na Morze Śródziemne, Morze Egejskie i Morze Czarne, przechodząc 32 tysiące mil morskich i odwiedzając m.in. Bejrut^[8]^[12]. Dowódcą był wówczas komandor ppor. Gieorgij Diegtiariow^[12]. Ponownie wyszedł w rejs na Morze Śródziemne z Bałtyjska już 24 grudnia 2013 roku, wchodząc tam w skład stałego zespołu operacyjnego floty rosyjskiej^[13]. Na przełomie września i października 2014 roku zawinął do Noworosyjska nad Morzem Czarnym^[13]. 20 listopada opuścił zespół na Morzu Śródziemnym, przechodząc około 50 tysięcy mil morskich^[14]. Do bazy powrócił 2 grudnia 2014 гоku^[8].

W styczniu 2022 roku wraz z dwoma innymi okrętami desantowymi tego typu („Minsk” i „Korolow”) został przerzucony z Bałtyku na Morze Czarne, w celu wzięcia udziału w inwazji Rosji na Ukrainę^[15].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Projekt 775/II według Car′kow 2015 ↓, s. 24 i potwierdza to chronologia budowy według Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7. Odmiennie Apalkow 2007 ↓, s. 29 zalicza go błędnie do okrętów późniejszego proj. 775/III, czemu jednoznacznie przeczą fotografie.
↑ Tak Apalkow 2007 ↓, s. 22, 25 i Car′kow 2015 ↓, s. 24. W starszych źródłach spotykane są też inne dane jak 225 ludzi i 13 czołgów (Pawłow 1997 ↓, s. 77)
↑ 2900 ton jako wyporność okrętu pustego w Apalkow 2007 ↓, s. 21, jako wyporność standardowa w Car′kow 2015 ↓, s. 24

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Apalkow 2007 ↓, s. 29.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995, s. 412. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Apalkow 2007 ↓, s. 22.
↑ ^a ^b ^c Apalkow 2007 ↓, s. 25.
↑ Pawłow 1997 ↓, s. 77.
↑ ^a ^b Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7.
↑ Car′kow 2015 ↓, s. 24.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e „Kalinigrad”, Mill.Press Flot [online] .
↑ Jarosław Ciślak. BALTOPS 2003. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 4-5/2003. VIII (41), s. 21-23, lipiec-październik 2003. Warszawa.
↑ JC & TG. Kronika PMW. „BALTOPS 2010”. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7/2010. XV (103), s. 16, lipiec 2010. Warszawa.
↑ Marcin Chała. BALTOPS 2012, czyli Gdynia i okręty. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2012. XVII (125), s. 5-7, lipiec-sierpień 2012. Warszawa: Magnum X.
↑ ^a ^b Корабли Балтийского флота возвратились из дальнего похода [online], Ministerstwo Obrony RF, 8 sierpnia 2013 (ros.).
↑ ^a ^b БДК «Калининград» Балтийского флота покинул порт Новороссийск и взял курс в Средиземное море [online], Ministerstwo Obrony RF, 10 października 2014 (ros.).
↑ БДК «Калининград» Балтийского флота возвращается из дальнего похода [online], Ministerstwo Obrony RF, 25 listopada 2014 (ros.).
↑ Michał Fiszer: Rosja grozi Ukrainie wojną. Czy już się zaczęło?. Polityka.pl, 20 stycznia 2022. [dostęp 2022-03-10].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2007. ISBN 978-5-8172-0135-2. (ros.).
A. Car′kow: Rossijskij Wojenno-Morskoj Fłot 2016 g.. 2015, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 12(193)/2015. (ros.).
Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997–1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
Władimir Szczerbakow. Diesantnyje korabli WMF Rossii. Czast 2. „Tiechnika i Woorużenije”. nr 1/2014, s. 4—7, 2014. Moskwa. ISSN 1682-7597. (ros.).
„Kalinigrad” ["Калининград"] [online], Mill.Press Flot (ros.).

[2] Projekt 775/II według Car′kow 2015 ↓, s. 24 i potwierdza to chronologia budowy według Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7. Odmiennie Apalkow 2007 ↓, s. 29 zalicza go błędnie do okrętów późniejszego proj. 775/III, czemu jednoznacznie przeczą fotografie.

[6] Tak Apalkow 2007 ↓, s. 22, 25 i Car′kow 2015 ↓, s. 24. W starszych źródłach spotykane są też inne dane jak 225 ludzi i 13 czołgów (Pawłow 1997 ↓, s. 77)

[7] 2900 ton jako wyporność okrętu pustego w Apalkow 2007 ↓, s. 21, jako wyporność standardowa w Car′kow 2015 ↓, s. 24

[CITEREFApalkow200729-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Apalkow 2007 ↓, s. 29.

[3] Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995, s. 412. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).

[CITEREFApalkow200722-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Apalkow 2007 ↓, s. 22.

[CITEREFApalkow200725-5] Apalkow 2007 ↓, s. 25.

[CITEREFPawłow199777-8] Pawłow 1997 ↓, s. 77.

[CITEREFSzczerbakow20144—7-9] Szczerbakow 2014 ↓, s. 4—7.

[CITEREFCar′kow201524-10] Car′kow 2015 ↓, s. 24.

[flot-11] „Kalinigrad”, Mill.Press Flot [online] .

[msio03-12] Jarosław Ciślak. BALTOPS 2003. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 4-5/2003. VIII (41), s. 21-23, lipiec-październik 2003. Warszawa.

[msio10-13] JC & TG. Kronika PMW. „BALTOPS 2010”. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7/2010. XV (103), s. 16, lipiec 2010. Warszawa.

[msio12-14] Marcin Chała. BALTOPS 2012, czyli Gdynia i okręty. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2012. XVII (125), s. 5-7, lipiec-sierpień 2012. Warszawa: Magnum X.

[diegt-15] Корабли Балтийского флота возвратились из дальнего похода [online], Ministerstwo Obrony RF, 8 sierpnia 2013 (ros.).

[nowor-16] БДК «Калининград» Балтийского флота покинул порт Новороссийск и взял курс в Средиземное море [online], Ministerstwo Obrony RF, 10 października 2014 (ros.).

[nowor2-17] БДК «Калининград» Балтийского флота возвращается из дальнего похода [online], Ministerstwo Obrony RF, 25 listopada 2014 (ros.).

[grozi-18] Michał Fiszer: Rosja grozi Ukrainie wojną. Czy już się zaczęło?. Polityka.pl, 20 stycznia 2022. [dostęp 2022-03-10].

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[b]

[c]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Marynarka Wojenna ZSRR	BDK-11** BDK-14* BDK-32* BDK-43* BDK-45* BDK-46* BDK-47 BDK-48 BDK-54** BDK-55 BDK-56 „Konstantin Olszanskij”* BDK-58* BDK-61** BDK-63 BDK-64 „Cezar Kunikow”* BDK-67* BDK-90 BDK-91 BDK-98* BDK-100* BDK-101* BDK-105* BDK-119 BDK-181 BDK-182 BDK-183 BDK-197 BDK-200
Marynarka Wojenna Rosji	BDK-14* BDK-32* BDK-47 BDK-48 BDK-63 BDK-90 BDK-105* BDK-181 BDK-197 BDK-200 „Admirał Niewielskoj” (BDK-98)* „Aleksandr Otrakowskij” (BDK-55) „Aleksandr Szabalin” (BDK-100)* „Azow” (BDK-54)** „Cezar Kunikow” (BDK-64)* „Gieorgij Pobiedonosiec” (BDK-45)* „Jamał” (BDK-67)* „Kaliningrad” (BDK-58)* „Kondopoga” (BDK-182) „Korolow” (BDK-61)** „Kotłas” (BDK-183) „Minsk” (BDK-43)* „Nowoczerkassk” (BDK-46)* „Oleniegorskij gorniak” (BDK-91) „Oslabia” (BDK-101)* „Pierieswiet” (BDK-11)**
Marynarka Wojenna Ukrainy	„Kostiantyn Olszanśkyj” (BDK-56)*
Marynarka Wojenna Jemenu	„139”