44°43′N 37°46′E/44,716667 37,766667Noworosyjsk
 Noworosyjsk | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Data założenia |
1838 | ||||
| Mer |
Władimir Sinagowskij | ||||
| Powierzchnia |
86,50[1] km² | ||||
| Wysokość |
10 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
(+7) 8617 | ||||
| Kod pocztowy |
353900–353925 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
23, 93 | ||||
Położenie na mapie Kraju Krasnodarskiego  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
| 44°43′N 37°46′E/44,716667 37,766667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Rosja
| |||||
_(2006).png)
Noworosyjsk (ros. Новороссийск, Noworossijsk) – miasto w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, jeden z głównych portów Morza Czarnego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Osada założona w 1838 na miejscu zburzonej w 1812 tureckiej twierdzy Sudżuk Kale, port od 1848. Noworosyjsk prawa miejskie posiada od 1866. Szybki rozwój miasta nastąpił w 2 poł. XIX wieku, w związku z ożywieniem w handlu i budową floty czarnomorskiej.
W czasie rewolucji w 1905 r. miasto przeszło na 2 tygodnie we władanie delegatów robotniczych. Na rozkaz władz radzieckich w 1918 zatopiono w Zatoce Noworosyjskiej niemal wszystkie jednostki floty czarnomorskiej, nie godząc się na wydanie ich Niemcom.
W latach 1917–1921 w Noworosyjsku funkcjonowała polska placówka o charakterze konsularnym.
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
W czasie II wojny światowej o miasto trwały zacięte walki od 1942 do 1943. Był to jeden z wysuniętych najdalej na wschód punktów frontu wschodniego na wybrzeżu Morza Czarnego, do którego dotarły wojska hitlerowskich Niemiec (najdalszy na wschód to osada Terekli-Mekteb)[3][4].
W 1943, na południe od Noworosyjska na przylądku Myschako, przez 225 dni walczył desant wojsk radzieckich (tzw. przyczółek „Mała Ziemia”), początkujący tzw. operację noworosyjsko-tamańską, zmierzającą do wyzwolenia południowych obszarów Kraju Krasnodarskiego. Za te walki na przyczółku „Mała Ziemia” nadano Noworosyjskowi tytuł honorowy miasto-bohater (1973).
Po 1945[edytuj | edytuj kod]
14 września 1973 Noworosyjsk został odznaczony przez Leonida Breżniewa tytułem miasta-bohatera (ros. Город-герой) za bohaterskie zatrzymanie wojsk niemieckich w czasie II wojny światowej.
Miasto jest ośrodkiem przemysłowym, kulturalnym (muzea, planetarium) i akademickim (Морской государственный университет имени адмирала Г.И. Невельского[5]). Różnorodny przemysł metalowy, maszynowy, drzewny, środków transportu, spożywczy oraz cementowy[6].
Sport[edytuj | edytuj kod]
Osoby związane z miastem[edytuj | edytuj kod]
- Aleksander Majewski – polski oficer lotnictwa wojskowego, uczestnik obrony Polski z września 1939, organizator powojennego lotnictwa morskiego.
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
W latach 2019–2022 miasto współpracowało również z Heilbronn w Niemczech. Współpraca ta została zawieszona po rosyjskiej inwazji na Ukrainę[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Генеральный план городского округа муниципального образования город Новороссийск Краснодарского края. Схема административно-территориальных границ. [dostęp 2021-03-15].
- ↑ Оценка численность населения на 1 января 2020 года по муниципальным образованиям Краснодарского края [dostęp 2021-03-15].
- ↑ Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975, s. 654–658.
- ↑ Wielki atlas historyczny. Wyd. 3. Warszawa: Demart, 2003, s. 126. ISBN 83-89239-57-4.
- ↑ Главная, Морской государственный университет имени адмирала Г.И. Невельского [dostęp 2018-01-23] (ros. • ang.).
- ↑ Noworosyjsk, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-08-02].
- ↑ Novorossijsk, www.heilbronn.de [dostęp 2022-10-12].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- strona miasta Noworosyjsk
- strona miasta Noworosyjsk
- Noworosyjsk na mapie Rosji. sunsite.berkeley.edu:8085. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-26)].
