Kanianka
Kanianka (Cuscuta L.) – rodzaj roślin należący do rodziny powojowatych (Convolvulaceae). Należą tu pnące, bezzieleniowe rośliny pasożytnicze. Niektóre uważane są za bardzo szkodliwe chwasty. Rodzaj kosmopolityczny. Kilka gatunków występuje w Polsce. Gatunkiem typowym jest Cuscuta europaea L.[2]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Pnąca, z licznymi ssawkowatymi wyrostkami.
- Liście
- Silnie zredukowane do małych, niezielonych łusek.
- Kwiaty
- Drobne, zebrane w pęczki, promieniste, obupłciowe.
- Owoce
- Kilkunasienna torebka.
- Korzeń
- Zamierają wkrótce po wykiełkowaniu rośliny.
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Rośliny pasożytnicze, prawie bezzieleniowe. Owijają się dookoła roślin żywicielskich, z których czerpią wodę i substancje organiczne. Silnie zredukowane liście są niezdolne do asymilacji. Rośliny te czerpią pokarm z żywiciela za pomocą ssawek wyrastających z łodygi. Ssawki wrastają do wiązek przewodzących rośliny żywicielskiej.
Kanianki są roślinami trującymi.
Rozmnażają się z nasion, ale mogą także rozmnażać się wegetatywnie z odcinków pędu.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Kanianki mogą rosnąć pasożytując na wielu roślinach żywicielskich równocześnie. W strefie tropikalnej, gdzie rosną latami, potrafią dosięgnąć szczytu koron krzewów i drzew. W strefie umiarkowanej są roślinami jednorocznymi i ich wzrost jest przez to ograniczony.
Kanianki pasożytują na wielu różnych roślinach, włączając szereg gatunków roślin uprawnych i ogrodowych, takich jak m.in. lucerna siewna, len, koniczyna, ziemniak, chryzantema, dalia, dzielżan, bluszcz, petunia ogrodowa.
Wpływ kanianki na organizm żywiciela jest negatywny, osłabiona roślina jest bardziej podatna na choroby wirusowe. Kanianka może także przenosić choroby z jednej rośliny żywicielskiej na drugą.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Cassytha S. F. Gray
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)[1]
Jedyny rodzaj w monotypowym plemieniu Cuscuteae wchodzącym w skład rodziny powojowatych (Convolvulaceae)[1].
- Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Solananae R. Dahlgren ex Reveal, rząd psiankowce (Solanales Dumort.), rodzina kaniankowate (Cuscutaceae Dumort.), podrodzina Cuscutoideae Link, plemię Cuscuteae Dumort., rodzaj kanianka (Cuscuta L.)[3].
- Gatunki flory Polski[4]
- kanianka amerykańska (Cuscuta gronovii Willd. ex Schult. in Roem. & Schult.) – efemerofit
- kanianka koniczynowa (Cuscuta trifolii Bab. & Gibson) – antropofit zadomowiony
- kanianka lnowa (Cuscuta epilinum Weihe ex Boenn.) – gatunek wymarły
- kanianka macierzankowa (Cuscuta epithymum L.)
- kanianka polna (Cuscuta campestris Yunck.) – antropofit zadomowiony
- kanianka pospolita, kanianka europejska (Cuscuta europaea L.)
- kanianka wielka (Cuscuta lupuliformis Krock.)
- kanianka wonna (Cuscuta suaveolens Ser.) – efemerofit
- Cuscuta cesatiana Bertol., syn. C.arvensis Beyr. – efemerofit
- Cuscuta australis R. Br. – efemerofit
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-29].
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-28].
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Cuscuta (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-28].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alicja Szweykowska, Jerzy (red.) Szweykowski: Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
