Karol Diehl
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 1765 Leszno | |
Data i miejsce śmierci | 1831 Poznań | |
Superintendent generalny | ||
Okres sprawowania | 1807–1831 | |
Wyznanie | Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP | |
Odznaczenia | ||
![]() |
Karol Gottfried Diehl (ur. w 1765 roku w Lesznie, zm. w 1831 roku w Poznaniu) – duchowny ewangelicko-reformowany, działacz narodowy, oświatowy i charytatywny, członek Rady Ogólnej Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w 1830 roku[1], członek Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego w 1808 roku[2], członek założyciel Towarzystwa Biblijnego w Polsce, w latach 1828-1830 przewodniczący Generalnego Konsystorza Wyznań Ewangelickich w Królestwie Kongresowym, skupiającego luteran i kalwinów, członek czynny Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w 1829 roku[3].
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie kupieckiej. Po studiach we Viadrinie został ordynowany na pastora parafii ewangelicko-reformowanej w Poznaniu. W 1790 został wybrany pastorem w Warszawie, którą to funkcję sprawował do końca życia. Był zwolennikiem teologii racjonalnej i odrzucał dogmatyzm i pietyzm.
Działalność religijna[edytuj | edytuj kod]
W 1810 został wybrany seniorem generalnym Księstwa Warszawskiego, a następnie także Jednoty Małopolskiej w Galicji. Jego dziełem było zjednoczenie protestantów na ziemiach polskich. 2 lipca 1828 wspólna organizacja Kościołów reformowanego i augsburskiego stała się faktem: utworzono wspólny Konsystorz Generalny dla obu wyznań. Jednak wobec wrogiego nastawienia zaborcy unia przetrwała tylko do lutego 1849.
Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]
Był członkiem Izby i Dyrekcji Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego, w latach 1809-1814 deputowanym i członkiem Komisji Prawodawstwa Cywilnego (gdzie występował jako zwolennik Kodeksu Napoleona i jedności Polski z Litwą). Współpracował m.in. ze Stanisławem Staszicem. Należał również do Towarzystwa Dobroczynności i Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Jako członek Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk, przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 roku[4].
Po wybuchu powstania listopadowego był jego zdecydowanym zwolennikiem. Przed samym upadkiem powstania, wyjechał do Prus, zmarł w Poznaniu i został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Orzeszkowie.
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Z jego dzieci przeżyła tylko córka Karolina Augustyna Diehl (1796-1859), która została żoną jego następcy Fryderyka Jakuba Teichmanna (1789-1839), pastora ewangelicko-reformowanego w Warszawie od 1829, radcę Generalnego Konsystorza Ewangelickiego i superintendenta diecezji warszawskiej.
Był stryjecznym dziadem pastora Augusta Karola Diehla (1837-1908), również superintendenta Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Królestwie Polskim, z którym jest często mylony.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy w 1828 roku i IV klasy w 1818 roku[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obraz polityczny i statystyczny Królestwa Polskiego iaki był w roku 1830 przed dniem 29 listopada, Warszawa 1830, s. 27.
- ↑ Kalendarzyk Polityczny, Chronologiczny i Historyczny na Rok Panski 1808. Z niektoremi dodatkami i Magistraturami kraiowemi, Warszawa, s. 85.
- ↑ Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829], s. 4.
- ↑ Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 2, s. 15.
- ↑ Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 5, Warszawa 1931, s. 114.
|
- Biskupi i superintendenci protestanccy
- Członkowie Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego
- Członkowie Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego 1812
- Członkowie Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie
- Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława II klasy (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława IV klasy (Królestwo Kongresowe)
- Polscy duchowni kalwińscy
- Polscy działacze narodowi
- Posłowie i deputowani na Sejm Księstwa Warszawskiego
- Powstańcy listopadowi
- Urodzeni w 1765
- Urzędnicy Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
- Zmarli w 1831
- Ludzie urodzeni w Lesznie