Klasztor Sióstr Bernardynek w Kończyskach
Klasztor ss. Bernardynek w Kończyskach | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Kościół |
katolicki (Najświętszego Serca Pana Jezusa) |
Rodzaj klasztoru | |
Właściciel |
franciszkański, (Siostry Bernardynki) |
Matka przełożona |
Ludwika Synkowicz |
Klauzura |
tak |
Typ zakonu |
żeński |
Liczba zakonnic |
9 |
Założyciel klasztoru |
m. Jadwiga Jurkiewicz |
Fundator |
m. Jadwiga Jurkiewicz |
Styl | |
Materiał budowlany |
cegła |
Data budowy |
koniec XIX w. (1890 r.) |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
49°51′00″N 20°49′20″E/49,850000 20,822222 | |
Strona internetowa |
Klasztor Sióstr Bernardynek w Kończyskach wraz z kościołem Najświętszego Serca Pana Jezusa - w najbliższym sąsiedztwie Zakliczyna w kierunku południowo-wschodnim, w województwie małopolskim.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Franciszkański zakon żeński, znany w Polsce pod nazwą Sióstr Bernardynek, sięga swymi początkami połowy XV w. Jego powstanie wiąże się z działalnością w Krakowie św. Jana Kapistrana. W 1453 r. założył on pierwszy klasztor pod wezwaniem świętego Bernardyna ze Sieny i dlatego zakonników zaczęto powszechnie nazywać “Bernardynami”. Nazwa ta przeszła na żeńskie wspólnoty, które powstawały w pobliżu klasztorów Bernardynów i przechodziły pod duchową opiekę braci.
Na przestrzeni kilku wieków funkcjonowania Zakonu, istniało ponad 30 klasztorów Sióstr – obecnie jest ich 11 (9 w Polsce, 1 w Rudaminie na Litwie i 1 w Słonimiu na Białorusi). Większość klasztorów zanikła wskutek kasaty. Przez cały czas swego istnienia, Bernardynki zachowały charakter kontemplacyjny. Oficjalna nazwa Zakonu brzmi: “Mniszki Trzeciego Zakonu Regularnego Św. Franciszka z Asyżu”.
Jednym z domów zakonnych Sióstr Bernardynek jest Klasztor położony 30 km na południe od Tarnowa, w Kończyskach koło Zakliczyna nad Dunajcem. Jest to Klasztor kontemplacyjny z papieską klauzurą. Osadzony w przepięknym podgórskim krajobrazie stanowi prawdziwą oazę ciszy i modlitwy.
Założycielką Klasztoru pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Zakliczynie jest M. Jadwiga Jurkiewicz (1829-1909). W 1882 r. zachorowała na ciężkie zapalenie oczu, natomiast jej sekretarka s. Elżbieta Schirmeisen, na gruźlicę płuc i łączące się z tym krwotoki. Lekarz zalecił obydwu Siostrom wyjazd na wieś. Korzystając z zaproszenia swego wuja, ks. Jakuba Rozwadowskiego, który wówczas był proboszczem i dziekanem zakliczyńskim - Siostry przybyły do Zakliczyna 2 sierpnia 1882 r., w święto Matki Bożej Anielskiej[1].
Ich pierwszą, sześcioletnią siedzibą, był zakupiony domek w bezpośrednim sąsiedztwie plebanii i kościoła parafialnego p.w. św. Idziego Opata. Życzliwe przyjęcie z jakim spotkały się w Zakliczynie nasunęło im myśl, aby pozostać na stałe i założyć tam Klasztor. W związku z tym Siostry skierowały prośbę do Stolicy Apostolskiej. Stolica Apostolska pod datą 13 lipca 1883 r. udzieliła Ordynariuszowi Tarnowskiemu władzy, „ażeby dokonał erekcji kanonicznej nowego klasztoru”[1].
Ta data uznawana jest za dzień narodzin Klasztoru w Zakliczynie. W uroczystość św. Anny – 26 lipca 1883 r., prowincjał Bernardynów – o. Norbert Golichowski wręczył M. Jadwidze Jurkiewicz dokument Stolicy Apostolskiej, przyznając jej tytuł fundatorki nowego Klasztoru[1].
Z powodu ciasnoty ss. Bernardynki drogą zamiany dwóch zakliczyńskich posesji wraz z dopłatą zakupiły w pobliskiej wsi Kończyska "Leśniczówkę" [2](str. 51) wraz z otaczającym ją terenem, dokąd przeprowadziły się dnia 25 października 1888 r[3]. Były to dwa stare domki, w których urządziły kapliczkę, refektarz oraz cele do zamieszkania. Życie w nowym Klasztorze rozwijało się z dnia na dzień. Kosztowało ono wiele wyrzeczeń i trudności. W czasie swojego pobytu zarówno w Zakliczynie jak i w Kończyskach, Siostry prowadziły intensywną kwestę (także za granicą) na nowy kościół i klasztor[2](str. 93). Kamień węgielny pod tę budowę został poświęcony i wmurowany dnia 2 lipca 1889 r. przez miejscowego proboszcza - ks. Antoniego Ochmańskiego[3]. Budowę ukończono przed zimą 1890 r., a 25 listopada 1890 r. dokonał poświęcenia również ks. Antoni Ochmański[4]. Od tego dnia miejscu temu patronuje Najświętsze Serce Pana Jezusa. W dniu 6 czerwca 1904 r., kiedy biskup tarnowski Leon Wałęga dokonywał konsekracji Kościoła, Klasztor liczył już 15 sióstr[4]. W tym czasie datuje się w tym Zgromadzeniu wzrost kultu Dzieciątka Jezus, zwieńczony sprowadzeniem w roku 1910 z Pragi czeskiej kopii znanej figurki Dzieciątka.
W latach 1910 – 11 wybudowano mur okalający do dziś zabudowania i ogród klasztorny. W 1911 r. Siostry założyły i przez pewien czas prowadziły szkółkę elementarną; uczyły też robót ręcznych. Siostry zewnętrzne – wyznaczone na pewien czas do zajęć poza klauzurą – pełniły służbę samarytańską wśród okolicznej ludności, odwiedzając chorych i służąc im pomocą. Klasztor przetrwał szczęśliwie obie wojny, nie ponosząc większych szkód.
Siostry z Zakliczyna dały początek wspólnotom zakonnym o charakterze czynnym, które rozwijają działalność w Ameryce Północnej i Południowej. To właśnie z Zakliczyna w 1894 r. wyjechało do Stanów Zjednoczonych 5 sióstr, a w 1929 r[2](str. 196). druga grupa bernardynek do Brazylii[3]. Kilkudniowe uroczystości jubileuszowe 50-ej rocznicy założenia Klasztoru miały miejsce w ostatniej dekadzie listopada 1940 roku[2](str. 225).
Klasztor podlega jurysdykcji Ordynariusza Tarnowskiego, a opiekę duchową od początku fundacji sprawują Ojcowie Franciszkanie z Prowincji Matki Bożej Anielskiej. Od 15 marca 1976 r. w przyklasztornym Kościele Sióstr Bernardynek jest całodzienna Adoracja Najświętszego Sakramentu[5]. W roku 1983, w dniach od 14 do 21 sierpnia odbyły się uroczyste obchody Jubileuszu 100-ej rocznicy narodzin Klasztoru Sióstr Bernardynek w Kończyskach[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c ks. E. Krężel - 100-lat obecności Sióstr Bernardynek w Zakliczynie, "Studia Franciszkańskie", s. 356-357, tom 2, wyd. Klasztor Franciszkanów – Poznań, 1986, ISBN 83-00-00924-8
- ↑ a b c d Wypisy z Kronik Sióstr Bernardynek, wyd. Siostry Bernardynki, Kończyska, 2008
- ↑ a b c Aleksander K. Sitnik OFM: Fundacje na rzecz bernardynek w Polsce w jej granicach historycznych od XV do XX wieku, s. 97-99, wyd. Calvarianum, Kalwaria Zebrzydowska, 2021, ISBN 978-83-63440-73-2
- ↑ a b Andrzej Pabin OFM – Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych, s. 564, wyd. Calvarianum, Kalwaria Zebrzydowska 1985,
- ↑ Jan Pasiecznik OFM: Kościół i klasztor franciszkanów w Zakliczynie nad Dunajcem, str. 282, wyd. Biblioteka Franciszkańska, 1992
- ↑ ks. E. Krężel - Z dziejów klasztoru Sióstr Bernardynek w Zakliczynie, "Tarnowskie Studia Teologiczne", tom 10, 1987, str. 456,