Galeropsidaceae

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Kołpaczek)
Galeropsidaceae
Ilustracja
Kołpaczek mierzwiowy
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

Galeropsidaceae

Nazwa systematyczna
Galeropsidaceae Singer
Boln Soc. argent. Bot. 10: 61 (1962)
Typ nomenklatoryczny

Galeropsis Velen. 1930

Kołpaczek blady
Kołpaczek ostrowierzchołkowy
Kolpaczek ciemnobrzegi

Galeropsidaceae Singer – rodzina grzybów należąca do rzędu pieczarkowców (Agaricales). Należy do monotypowej rodziny Galeropsidaceae zawierającej jeden tylko rodzaj – Panaeolus (kołpaczek)[1].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Grzyby saprotroficzne wytwarzające owocniki zbudowane z kapelusza o blaszkowym hymenoforze i trzonu. Kapelusze mają pokrój paraboliczny, stożkowaty, dzwonkowaty lub półkulisty i przeważnie są higrofaniczne, pokryte komórkową, najczęściej suchą skórką. Blaszki po dojrzeniu mają czarniawe, nieregularne zabarwienie spowodowane niejednoczesnym dojrzewaniem zarodników. Trama blaszek regularna. U niektórych gatunków na trzonach wstępuje pierścień. Zarodniki kołpaczków są spłaszczone, nieco kanciaste, o przeważnie gładkiej powierzchni (u niektórych gatunków szorstkie), z porą rostkową, a ich wysyp jest czarny. Grzyby z tego rodzaju rozwijają się na substratach bogatych w związki azotowe, czasami bezpośrednio na odchodach zwierząt hodowlanych[2][3].

Większość gatunków Panaeolus to grzyby halucynogenne[4].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Galeropsidaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Rodzinę Galeropsidaceae utworzył Rolf Singer w 1962 r. Jest to takson monotypowy z jednym tylko rodzajem Panaeolus (Fr.) Quél. 1872[5]. Nazwę polską rodzaju (kołpaczek) podał Franciszek Błoński w 1890 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako bedłka, pajęczak, pierścieniak, kołpakówka[6].

Gatunki występujące w Polsce:

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[1]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[6] i innych[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-10-02].
  2. E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  3. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  4. Steven Hayden Pollock, M.D., M.S., Psilocybinowy miketyzm ze szczególnym odniesieniem do Panaeolus, „Journal of Psychedelic Drugs”, 8 (1), 1976 [dostęp 2023-10-02] (ang.).
  5. CABI databases [online] [dostęp 2020-11-16].
  6. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  7. a b Takson niezweryfikowany.
  8. W. Wojewoda nie podał polskiej nazwy, traktując ten gatunek jako synonim Panaeolus acuminatus, jednak według Index Fungorum jest to odrębny gatunek.
  9. W. Wojewoda podał nazwę dla synonimu P. fimiputris (Bull.: Fr.) Quel.
  10. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-10-09] (pol.).