Kościesza (herb szlachecki)

Kościesza

Herb Kościesza
Typ herbu	szlachecki
Alternatywne nazwy	Strzegomia, Strzegomya
Pierwsza wzmianka	1317 (pieczęć)

Kościesza (Strzegomia, Strzegomya) – polski herb szlachecki.

Opis herbu

Opis zgodnie z klasycznymi regułami blazonowania:

W polu czerwonym rogacina rozdarta, przekrzyżowana, srebrna. W klejnocie głowa niewiasty czerwona z warkoczem i oślimi uszami srebrnymi. W późniejszych przedstawieniach herbu, skutkiem m.in. oszczędności wydawców herbarzy, jak również powielania błędów, oryginalny klejnot zastępowano pękiem trzech strusich piór.

Najwcześniejsze wzmianki

Pierwsze pieczęcie herbu pochodzą z XIV wieku: 1317 (starosta wielkopolski i kujawski Stefan Pekawka), 1361 (dziekan sandomierski Jakub), 1362 (sędzia ziemski sieradzki Jaksa), 1387 (późniejszy starosta lwowski Gniewosz z Dalewic).

Najwcześniejsze źródło heraldyczne wymieniające herb to datowane na lata 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae polskiego historyka Jana Długosza, który uznaje go za rdzennie polski. Zapisuje on informacje o herbie wśród 71 najstarszych polskich herbów szlacheckich we fragmencie: "Strzegomya in campo rubeo sagittam albam, ad finem in duas partes retortam, cruce circa retorsionem ornatam, defert Genus Polonicum, quod autem episcopum Wratislauiensem, nomine Magnum, apud Nissam occidit; propter illud scelus multiplicacionem in suo germine non suscepit." .

Legenda herbowa

Herb ten powiadają być nadany od Bolesława Śmiałego Króla Polskiego w roku 1072. gdy bowiem pod Snowskiem żwawej bitwie rycerz Kościesza nazwany, mężnie i długo się z nieprzyjacielem potykał, wiele też i ran w ciele swoim z tej okazji wyniósł: widział to Bolesław, a osobliwie strzałę w ciele jego utkwioną rozdartą, i miecz w ręku, którym czy bił, czy się zastawiał nieprzyjacielowi w tej potyczce, znacznie albo złamany, albo otłuczony, dla tego na pamiątkę jego odwagi, hojny na kawalerskich ludzi monarcha, tęż mu samą Strzałę i miecz przez nią, niby na Krzyż złożony, w herbie nadał: który potem Kościeszą od imienia tego rycerza nazwany, luboć go zowią drudzy inaczej Strzegomia.

Herbowni

Według spisu nazwisk w herbarzu Tadeusza Gajla.

Adurowicz, Ambroszkiewicz, Ambrożkiewicz, Astotowicz, Astutowicz, Audziewicz, Austutowicz, Auzbikowicz, Auzbukiewicz, Awdziewicz, Aziubekowicz.

Bałakier, Bauerał, Bawarski, Bekendorf, Berent, Bereszniewicz, Bereśniewicz, Berezecki, Bereźniewicz, Bereżecki, Bereżenicki, Bereżnicki, Błud, Bobiński, Bodurkiewicz, Boguchwał, Bohomolec, Bolsanowski, Bołsunowicz, Bołsunowski, Bortkiewicz, Boufał, Boufałł, Branwicki, Brzostowski, Bucewicz, Budny, Bujalski, Butmin.

Chalaim, Chałaim, Chłupicz, Chodakiewicz, Chodkiewicz, Chodubski, Chodupski, Chodzicki, Chodźkiewicz, Chodźko, Chotkowski, Chotowicki, Chotowski, Chozicki, Chrząstkowski, Chrząstowski, Cibor, Ciborowski, Ciemnołęski, Ciemnołoński, Cybulka, Cypla, Czechowicz, Czelo, Czempkowski, Czempowski.

Dachlen, Dahlen, Dalewicki, Dalwicki, Dąb, Długołęcki, Dobkowski, Doliński, Dolski, Doroszkiewicz, Dylewski, Dylowski, Dyrda, Dyrdat, Dyrwin, Działtowicz, Dziankowski, Dziatłowicz, Dzieńkowski, Dzierżnicki, Dzieszuk.

Gapiński, Gawryłowicz, Giecewicz, Giełwanowski, Giniat, Giniatowicz, Ginielewicz, Gniewkowski, Gniewosz, Godlejewski, Godlewski, Golejewski, Gołaski, Gołasz, Gołaszewski, Gołocki, Gombrowicz, Gorzycki, Gronostajski, Grzywa, Gubrewicz, Gujski.

Hegetski, Hehedski, Hekendorf, Herejko, Hermanowicz, Holiński, Horański, Hryhorowicz, Humieniecki, Humnicki.

Ihnatowicz, Illaszewicz, Izbicki, Izliński.

Jabłecki, Jacewicz, Jaksztowicz, Jałbrzykowski, Janowski, Jarmałowicz, Jarmoła, Jarmołowicz, Jaszkowski, Jawor, Jaworowicz, Jaworski, Jawór, Jesionowski, Jeziorkowski.

Kakowski, Karnicki, Karolewski, Kasperski, Kiernożycki, Kijakowski, Klausgielowicz, Klawsgiełowicz, Klimowicz, Knoll, Kobelski, Kobylski, Kołak, Kołakowski, Kołozębski, Konczakowski, Kontowski, Kontowt, Kopytkowski, Kopytowski, Kornasiewicz, Korulski, Korzeniewski, Korzeniowski, Kosmowski, Kosowiecki, Kossowiecki, Kossowski, Kostiuszkiewicz, Kościcki, Kościecki, Kościelski, Kościescki, Kościeski, Kościesza, Kościszewski, Kozaniewicz, Kozaryn, Kozarzewski, Koźliński, Kroger, Krogier, Krop, Królikowski, Krzyżekowicz, Krzyżewicz, Kubicki, Kujawski, Kulczycki, Kułakowicz, Kułakowski, Kupść, Kurnicki, Kuszlejko, Kuszłejko.

Lazarowicz, Leśniewski, Leśnikowski, Leśniowski, Lipski, Listowski, Lostowski, Lulewicz, Ławruszewicz, Łayka, Łazarewicz, Łazarowicz, Łazarski, Łazowski, Łączyński, Łojko, Łoniewski, Łopuszewicz, Łowejko, Łowiejko, Łoyko, Łuskina.

Mackiewicz, Majkowski, Makarski, Mandziukiewicz, Marcijewski, Mażeński, Mdzewski, Męciński, Męczyński, Mężeński, Mężyński, Michalkiewicz, Michałkowicz, Michałkowski, Miełoszewski, Mieroszewski, Mierzwiński, Milewicz, Miłagiewski, Miłaszewicz, Miłaszewski, Miłosiewski, Miłoszewski, Minkiewicz, Mirkowski, Miroszewski, Mirowski, Mniszewski, Mościcki.

Nagiewicz, Nagórczewski, Nagurczewski, Nagurzewski, Nahorecki, Nakcyanowicz, Naksjanowicz, Narucki, Narwid, Narwidowicz, Narwit, Narwitowicz, Narwojsz, Narwoysz, Nawsuć, Niechaj, Nieczkowski, Niedźwiecki, Niedźwiedzki, Niegoszewski, Nielipowicz, Nielubowicz, Nieszkowski, Niewiadomski, Niewiadowski, Niezlubowicz, Ninocic, Ninocki, Norwid, Norwojsz, Nurowski.

Olsierewicz, Olsierowicz, Olszewski, Opalewski, Oporzyszewski, Oporzyszowski, Orański, Ordyniec, Ośmianiec, Ożar, Ożarowski, Ożegalski, Ożyniński.

Pajewski, Parszowa, Pasikoński, Perkiewicz, Petkun, Pieślak, Pietkun, Pociszewski, Poczujp, Pogorzelski, Powstański, Prawecki, Prawęcki, Przyborowski, Przybylski, Pudliński, Pukawka, Pukszto, Puzowski.

Raczkiewicz, Rakowski, Rakoyski, Ratomski, Reszczewski, Reszczyński, Rewko, Rewkowski, Rodowicz, Roubo, Rowba, Rowbo, Rożanowicz, Rudawski, Rudzicki, Rudziecki, Rudziejewski, Rudziejowski, Rudzijewski, Rusiłowicz, Rychlicki, Rzeczycki, Rzeczyński, Rzerzyński, Rzeżyński, Rzochowski, Rzyżeński.

Sachowicki, Sałabski, Sałacki, Sałapski, Sanieski, Saniewski, Sasin, Satkiewicz, Sąsiedzki, Siechmowicki, Siechnowicki, Siechnowiecki, Siekierzycki, Siekierzyński, Siemaszkiewicz, Sieńkowicz, Siestrzanek, Sitkiewicz, Skarzyski, Skierdowski, Skrobot, Skrobotowicz, Skrzywański, Sławogórski, Słonczewski, Słonczyński, Słończewski, Smilgin, Sopocki, Sopoćko, Sotkiewicz, Sowicki, Stalkiewicz, Stałkowicz, Stałkowski, Stanisławski, Steckiewicz, Sterkiewicz, Stetkiewicz, Stietkiewicz, Stryszewski, Stryszowski, Strzegocki, Strzegomia, Strzyszowski, Suchocki, Suklicki, Sulisław, Suliszewski, Suliszowski, Sulkowski, Sułkowski, Szałapski, Szklarewicz, Szkleński, Szkliński, Szołyga, Szpakowski, Szukiewicz, Szumakiewicz, Szumkowski, Szylański, Szyłejkowski, Szyłko, Szymczykiewicz, Szymkowicz, Śmilgin.

Targiński, Targoń, Targoński, Tarkowski, Tartył, Tartyłło, Tejszerski, Trojanowicz, Trojnowicz, Trojnowski, Tronowicz, Tronowski, Troynowicz, Tukalski.

Ukryń.

Walkiewicz, Wałkiewicz, Wandziukiewicz, Wankiewicz, Wankowicz, Wawroński, Wawrowski, Wencenowicz, Wereszczak, Wereszczaka, Wertel, Wesławski, Węsławski, Wiencenowicz, Wierciszewski, Wilamowski, Wilejko, Wileyko, Wnorowski, Wodyński, Wojcieski, Wojdyłło, Wojdyło, Wolski, Wołk, Wołk-Lewanowicz, Wołkowiński, Wołoczko, Wołoćko, Wołodźko, Wroncki, Wronczyński, Wronicki, Wronowski, Wroński.

Zakrzewski, Zaleski, Załuska, Załuski, Zambrzyca, Zambrzycki, Zapalski, Zawierski, Zawirski, Zawoj, Zberowski, Zbiltowski, Zbirowski, Zbirujski, Zbiruski, Zdychowski, Zdzichowski, Zdzieborski, Zdzychowski, Zerzyński, Znaczek, Znosko, Zubek, Zubko, Żarecki, Żarnowski, Żarowski, Żarski, Żędzian, Żłob, Żłób-Pogorzelski, Żmijewski, Żmijowski, Żukowski.

Zobacz też

• rycerstwo
• lista herbów

Dodatkowe Informacje

Dzięki współdziałaniu Mennicy Polskiej wraz ze Związkiem Szlachty Polskiej, 12 lutego 2010 roku został wyemitowany srebrny numizmat z przedstawionym na awersie, herbem szlacheckim Kościesza, który to herb był znakiem menniczym Mennicy Warszawskiej w okresie międzywojennym i zarazem herbem jej ówczesnego szefa Jana Aleksandrowicza. Emisja ta jest drugą w kolekcji zatytułowanej Herbarz Szlachty Polskiej.

Bibliografia

• Zygmunt Celichowski: Jan Długosz, "Insignia seu clenodia regis et regni Poloniae.Z kodeksu kórnickiego.". Poznań: Zygmunt Celichowski, 1885.
• Herbarz polski, Tadeusz Gajl, Gdańsk 2007, ISBN 978-83-60597-10-1