Koczkodanowce

Koczkodanowce
	Cercopithecoidea
	J.E. Gray, 1821
	; mandryl barwnolicy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	wyższe naczelne
Infrarząd	małpokształtne
Parvordo	małpy wąskonose
Nadrodzina	koczkodanowce
Synonimy
	Simiae catarrhinae Giebel, 1855; Catarrhinae Haeckel, 1866; Catarhinae Haeckel, 1895; Eopitheca Haeckel, 1895; Eucatarrhini Delson, 1977;
	Simiae catarrhinae Giebel, 1855; Catarrhinae Haeckel, 1866; Catarhinae Haeckel, 1895; Eopitheca Haeckel, 1895; Eucatarrhini Delson, 1977;
Rodziny
	2 rodziny (w tym 1 wymarła) – zobacz opis w tekście
	2 rodziny (w tym 1 wymarła) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Koczkodanowce^[7], małpy wąskonose zwierzokształtne, małpy Starego Świata, makakokształtne (Cercopithecoidea) – nadrodzina małp wąskonosych z infrarzędu małpokształtnych (Simiiformes) w obrębie podrzędu wyższych naczelnych (Haplorhini) blisko spokrewniona z małpami człekokształtnymi, z którymi zaliczana jest do małp wąskonosych (Catarrhini). Zwierzokształtne małpy wąskonose różnią się zewnętrznie od człekokształtnych obecnością ogona i wydłużonym pyskiem. Zamieszkują Afrykę, Płw. Arabski i pd.-wsch. Azję.

Klasyfikacja

Do nadrodziny makakokształtnych należy jedna rodzina obejmująca kilkadziesiąt gatunków współcześnie żyjących^[8]^[9]^[10]:

Cercopithecidae J.E. Gray, 1821 – koczkodanowate

Opisano również rodzinę wymarłą^[11]:

Victoriapithecidae Koenigswald, 1969

Rodzaje wymarłe nie sklasyfikowane w żadnej z powyższych rodzin:

Alophe Rasmussen, Friscia, Gutierrez, Kappelman, E.R. Miller, Muteti, Reynoso, Rossie, Spell, Tabor, Gierlowski-Kordesch, Jacobs, Kyongo, Macharwas & Muchemi, 2019^[12] – jedynym przedstawicielem był Alophe metios (Rasmussen, Friscia, Gutierrez, Kappelman, Miller, Muteti, Reynoso, Rossie, Spell, Tabor, Gierlowski-Kordesch, Jacobs, Kyongo, Macharwas & Muchemi, 2019)
Nsungwepithecus Stevens, Seiffert, O’Connor, E.M. Roberts, Schmitz, Krause, Gorscak, Ngasala, Hieronymus & Temu, 2013^[13] – jedynym przedstawicielem był Nsungwepithecus gunnelli Stevens, Seiffert, O'Connor, Roberts, Schmitz, Krause, Gorscak, Ngasala, Hieronymus & Temu, 2013.

Przypisy

↑ Cercopithecoidea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 297, 1821. (ang.).
↑ Ch.G.A. Giebel: Die säugethiere in zoologischer, anatomischer und palæontologischer beziehung umfassend dargestellt. Leizpzig: A. Abel, 1855, s. 1053. (niem.).
↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).
↑ ^a ^b E. Haeckel: Systematische phylogenie. T. 3. Berlin: Georg Reimer, 1895, s. 600, 610. (niem.).
↑ E. Delson. Catarrhine phylogeny and classification: Principles, methods and comments. „Journal of Human Evolution”. 6 (5), s. 452, 1977. DOI: 10.1016/S0047-2484(77)80057-2. (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 44. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-14]. (ang.).
↑ C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 22. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 26. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Cercopithecoidea Gray, 1821, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-09-15] (ang.).
↑ D.T. Rasmussen, A.R. Friscia, M. Gutierrez, J.R. Kappelman, E.R. Miller, S. Muteti, D. Reynoso, J.B. Rossie, T.L. Spell, N.J. Tabor, E. Gierlowski-Kordesch, B.F. Jacobs, B. Kyongo, M. Macharwas & F. Muchemi. Correction for Rasmussen et al., Primitive Old World monkey from the earliest Miocene of Kenya and the evolution of cercopithecoid bilophodonty. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 116 (24), s. 12109, 2019. DOI: 10.1073/pnas.1907208116. (ang.).
↑ N.J. Stevens, E.R. Seiffert, P.M. O’Connor, E.M. Roberts, M.D. Schmitz, C. Krause, E. Gorscak, S. Ngasala, T.L. Hieronymus & J. Temu. Palaeontological evidence for an Oligocene divergence between Old World monkeys and apes. „Nature”. 497 (7451), s. 611, 2013. DOI: 10.1038/nature12161. (ang.).

Bibliografia

Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.). Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2008-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 marca 2008)]. (ang.).
Walter C. Hartwig: The Primate Fossil Record. Cambridge: Cambridge University Press, 2002. ISBN 0-52166315-6.

[itis-1] Cercopithecoidea, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[gray-2] J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 297, 1821. (ang.).

[gie-3] Ch.G.A. Giebel: Die säugethiere in zoologischer, anatomischer und palæontologischer beziehung umfassend dargestellt. Leizpzig: A. Abel, 1855, s. 1053. (niem.).

[hae66-4] E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).

[hae95-5] E. Haeckel: Systematische phylogenie. T. 3. Berlin: Georg Reimer, 1895, s. 600, 610. (niem.).

[del-6] E. Delson. Catarrhine phylogeny and classification: Principles, methods and comments. „Journal of Human Evolution”. 6 (5), s. 452, 1977. DOI: 10.1016/S0047-2484(77)80057-2. (ang.).

[miiz-7] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 44. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-14]. (ang.).

[amw-9] C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 22. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[icmw-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 26. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[zij-11] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Cercopithecoidea Gray, 1821, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-09-15] (ang.).

[ras&inni-12] D.T. Rasmussen, A.R. Friscia, M. Gutierrez, J.R. Kappelman, E.R. Miller, S. Muteti, D. Reynoso, J.B. Rossie, T.L. Spell, N.J. Tabor, E. Gierlowski-Kordesch, B.F. Jacobs, B. Kyongo, M. Macharwas & F. Muchemi. Correction for Rasmussen et al., Primitive Old World monkey from the earliest Miocene of Kenya and the evolution of cercopithecoid bilophodonty. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 116 (24), s. 12109, 2019. DOI: 10.1073/pnas.1907208116. (ang.).

[ste&inni-13] N.J. Stevens, E.R. Seiffert, P.M. O’Connor, E.M. Roberts, M.D. Schmitz, C. Krause, E. Gorscak, S. Ngasala, T.L. Hieronymus & J. Temu. Palaeontological evidence for an Oligocene divergence between Old World monkeys and apes. „Nature”. 497 (7451), s. 611, 2013. DOI: 10.1038/nature12161. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]