
Kotarz (Beskid Śląski)
![]() Kotarz (974 m n.p.m.) widziany z Przełęczy Salmopolskiej. | |
Państwo | |
---|---|
Pasmo | |
Wysokość |
974 m n.p.m. |
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego ![]() | |
![]() |
Kotarz – nazwą tą określa się zarówno wyraźne wypiętrzenie (974 m n.p.m.) w głównym grzbiecie Pasma Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim, najwyższe na odcinku między Przełęczą Salmopolską a przełęczą Karkoszczonka, jak i cały boczny grzbiet, który odgałęzia się w kierunku północno-zachodnim od owego szczytu i obniża, przez koty 918 m n.p.m. i 828 m n.p.m., w widły Brennicy i Hołcyny.
Szczyt Kotarza 974 m n.p.m. wznosi się nad Szczyrkiem Soliskiem, a jego stoki opadające ku dolinie Żylicy zajęte są przez polany z doskonałym widokiem na masyw Skrzycznego. W górnej części tych polan wznosi się maszt przekaźnika telekomunikacyjnego. Zbocza zachodnie wzniesienia, stanowiące obszar źródliskowy potoku Hołcyna – porośnięte bukowo-świerkowym lasem – są kamieniste, pokryte licznymi rumowiskami i rozpadlinami skalnymi.
Na wspomnianym bocznym grzbiecie Kotarza znajdują się dwie rozległe polany: pierwsza, zwana Halą Jaworową[1], ciągnie się od stoków szczytu Kotarz po kotę 918 m n.p.m., druga zajmuje szerokie siodło między kotami 918 m n.p.m. i 828 m n.p.m. Polany te stanowiły w przeszłości żywy przez kilka wieków ośrodek szałaśnictwa: „sałasz Kotarz” w Brennej wzmiankowany był już w 1689 r. W 1913 r. w szałasie na Kotarzu, jednym z największych wówczas w Beskidzie Śląskim, pasiono 211 owiec i 12 krów[2]. W latach 70. i 80. XX w. te tradycje szałaśnicze kontynuowała duża eksperymentalna owczarnia, usytuowana w dolnej części pierwszej z wymienionych polan, a należąca do ówczesnego Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki PAN. Po zaprzestaniu wypasu opuszczony budynek popadał w ruinę i w I dekadzie XXI w. został rozebrany. W dolnej, zachodniej części drugiej z wymienionych polan znajdują się zabudowania należącego do Brennej przysiółka Kotarz; w ostatnich latach osiedle to rozrasta się na skutek budowy domków letniskowych, które wkroczyły już na sam grzbiet ramienia Kotarza.
Nazwa „Kotarz” jest często spotykaną w polskich Beskidach pamiątką po dawnych tradycjach pasterskich tego rejonu: oznacza ona miejsce, w którym owce, wypędzane wiosną na górskie pastwiska, wydawały na świat młode, czyli „kociły się”.
Walory przyrodniczo-krajobrazowe[edytuj | edytuj kod]
Góra Kotarz jest rejonem o dużych walorach przyrodniczych i krajobrazowych:
- jest miejscem występowania prawnie chronionych gatunków roślin (paprotka zwyczajna, storczyki, widłak jałowcowaty, widłak goździsty) i zwierząt (nietoperze, wilki, puszczyk uralski)
- stanowi fragment krajowego południowego korytarza ekologicznego a część góry Kotarz nosząca nazwę Beskidu Węgierskiego, stanowi jedyny korytarz ekologiczny łączący obszary Natura 2000 Beskid Śląski, tj. pasma Równicy i Baraniej Góry z pasmami Klimczoka i Skrzycznego, jest to korytarz lokalny ważny dla występujących tam populacji dużych ssaków m.in. beskidzkiej populacji wilka
- na polanach Kotarza znajdują się jedne z najliczniejszych w Polsce stanowisk naparstnicy purpurowej oraz wiele pomników przyrody ożywionej i nieożywionej, w tym druga co wielkości jodła w Polsce
- zbocza góry porastają rzadkie zespoły roślinne: kwaśnej buczyny górskiej oraz żyznej buczyny karpackiej.
Góra Kotarz jest częścią Parku Krajobrazowego Beskidu Śląskiego, lasy porastające górę mają znaczenie wodo- i gleboochronne.
Zagrożenia przyrody[edytuj | edytuj kod]
Gminy Brenna i Szczyrk planowały rozbudowanie infrastruktury narciarskiej, mającej na celu stworzenie dużego ośrodka narciarskiego łączącego obie gminy. W rejonie góry Kotarz zaplanowano wybudowanie wyciągów krzesełkowych, nartostrady o długości 1,5 km, drogi oraz schroniska. Wyciąg krzesełkowy prowadziłby na szczyt góry a kolejny łączyłyby go z istniejącymi trasami narciarskimi w rejonie Soliska w Szczyrku. Inwestycja wiąże się z potrzebą wylesienia znacznych terenów pod budowę wyciągów i nartostrady. Wyciągi krzesełkowe poprowadzone przez górę przetną krajowy i lokalne korytarze ekologiczne na tym terenie[3]. Organizacje ekologiczne wyraziły negatywną opinię wobec planów rozbudowy infrastruktury narciarskiej w rejonie góry, podkreśliły szczególnie negatywny wpływ tej inwestycji na ciągłość korytarza ekologicznego oraz wpływ na chronione gatunki roślin i zwierząt[4]. Inwestorzy wraz z samorządowcami wycofali się z tych planów[5].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Kotarz dostępny jest znakowanymi szlakami turystycznymi:
- czerwonym
z Przełęczy Salmopolskiej – 50 min;
- czerwonym
z Siodła pod Klimczokiem – 2 godz. 10 min;
- niebieskim
z Brennej – 2 godz.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beskid Śląski. Mapa turystyczna 1 : 50 000, wyd. COMPASS, wyd. XIII, Kraków 2017 ISBN 978-83-7605-714-9
- ↑ Ludomir Sawicki: Szałaśnictwo na Śląsku Cieszyńskim (Wędrówki pasterskie w Karpatach III), w: "Materiały antropologiczno-archeologiczne i etnograficzne" t. XIV, Dz. III, Kraków 1919; s. 179
- ↑ Aktualizowane informacje o zagrożeniu walorów przyrodniczych góry Kotarz: Brenna – wyciągi na górę Kotarz (pol.). [dostęp 2009-05-30].
- ↑ Stanowisko organizacji ekologicznych w sprawie inwestycji „Kotarz” (pol.). [dostęp 2009-05-30].
- ↑ P. S.: Połączą Szczyrk z Brenną. 2014-05-06. [dostęp 2015-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-19)].