Kotek (rodzaj ssaków)

Kotek
	Prionailurus
	Severtzov, 1858
	; Przedstawiciel rodzaju – kotek bengalski (P. bengalensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Infrarząd	Feloidea
Rodzina	kotowate
Podrodzina	koty
Rodzaj	kotek
	Typ nomenklatoryczny
	Felis pardochrous Hodgson, 1844 (= Felis bengalensis Kerr, 1792)
Synonimy
	Ailurin P. Gervais, 1855; Ictailurus Severtzov, 1858; Zibethailurus Severtzov, 1858; Viverriceps J.E. Gray, 1867; Ailurogale Fitzinger, 1869; Aelurina: Gill, 1871; Plethaelurus Cope, 1882; Ailurina Trouessart, 1885; Priononfelis Kretzoi, 1929; Mayailurus Imaizumi, 1967;
Gatunki
	5 gatunków – zobacz opis w tekście
	5 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kotek^[12] (Prionailurus) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje małe gatunki zamieszkujące Azję (Rosja (Rosyjski Daleki Wschód), Chińska Republika Ludowa (włącznie z Tajwanem), Afganistan, Pakistan, Indie, Sri Lanka, Nepal, Bhutan, Bangladesz, Mjanma, Laos, Wietnam, Kambodża, Tajlandia, Malezja, Singapur, Korea Północna, Korea Południowa, Japonia, Filipiny, Brunei i Indonezja (wraz z Sumatrą i Jawą))^[13]^[14]^[15].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 35–115 cm, długość ogona 12,8–40 cm; masa ciała 1,1–16 kg; samce są większe i cięższe od samic^[14]^[16].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1858 roku rosyjski podróżnik i przyrodnik Nikołaj Siewiercow w artykule poświęconym systematyce mięsożernych z naciskiem na rodzinę kotowatych opublikowanym na łamach Revue et magasin de zoologie pure et appliquée^[1]. Na gatunek typowy Siewiercow wyznaczył (oznaczenie monotypowe) kotka bengalskiego (P. bengalensis).

Etymologia

Ailurin (Aelurina, Ailurina): gr. αιλουρος aílouros ‘kot’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
Prionailurus: gr. πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’; αιλουρος aílouros ‘kot’^[18].
Ictailurus: gr. ικτις iktis, ικτιδις iktidis ‘łasica’; αιλουρος ailouros ‘kot’^[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
Zibethailurus: niem. zibeth ‘cyweta’; gr. αιλουρος ailouros ‘kot’^[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis viverrinus Bennett, 1833.
Viverriceps: rodzaj Viverra Linnaeus, 1758 (wiwera); łac. -ceps ‘-głowy’, odcaput, capitis ‘głowa’^[21]. Gatunek typowy: Gray wymienił cztery gatunki – Leopardus ellioti J.E. Gray, 1842 (= Felis bengalensis Kerr, 1792), Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827, Felis rubiginosa I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831 i Viverriceps bennettii J.E. Gray, 1867 (= Felis viverrinus E.T. Bennett, 1833) – z których typem nomenklatorycznym jest Viverriceps bennetii J.E. Gray, 1867 (= Felis viverrina E.T. Bennett, 1833).
Ailurogale: gr. αιλουρος ailouros ‘kot’; γαλεή galeē lub γαλή galē ‘łasica’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
Plethaelurus: gr. πληθωplēthō ‘być pełnym, ukończyć’; αιλουρος ailouros ‘kot’^[22]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Felis planiceps Vigors & Horsfield, 1827.
Priononfelis: gr. πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’^[23]; łac. feles lub feles ‘kot’^[24]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Felis rubiginosa I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831.
Mayailurus: rodzima dla wyspy Iriomote nazwa maya dla kotka wyspowego; gr. αιλουρος ailouros ‘kot’^[25]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mayailurus iriomotensis^[b] Imaizumi, 1967.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[26]^[16]^[13]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[12]	Podgatunki^[14]^[13]^[16]	Rozmieszczenie geograficzne^[14]^[13]^[16]	Podstawowe wymiary^[14]^[16]^[c]	Status IUCN^[27]
Prionailurus rubiginosus	(I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1831)	kotek rudy	3 podgatunki	w większości Indii, południowo-zachodniego Nepalu i Sri Lanki	DC: 35–48 cm DO: 15–30 cm MC: 1,1–1,6 kg	NT
Prionailurus planiceps	(Vigors & Horsfield, 1827)	kotek kusy	gatunek monotypowy	półwyspowa część Tajlandii i Malezji, Sumatra i Borneo	DC: 45–52 cm DO: 12,8–16,9 cm MC:1,5–2,5 kg	EN
Prionailurus viverrinus	(E.T. Bennett, 1833)	kotek cętkowany	2 podgatunki	Indie, Sri Lanka, kontynentalna południowo-wschodnia Azja, Sumatra i Jawa	DC: 57–115 cm DO: 24–40 cm MC: 5–16 kg	VU
Prionailurus bengalensis	(Kerr, 1792)	kotek bengalski	2 podgatunki	dd Pakistanu i Indii na wschód do kontynentalnej południowo-wschodniej Azję, na północ przez Chińską Republikę Ludową (włącznie z Hajnanem) do Rosji (Rosyjski Daleki Wschód), Półwyspu Koreańskiego, Tajwanu i Japonii (wyspy Iriomote i Cuszima)	DC: 45–75 cm DO: 19,5–31 cm MC: 1,7–7,1 kg	LC
Prionailurus javanensis	(Desmarest, 1816)	kotek wisajski	2 podgatunki	Sumatra (w tym wyspa Nias), Jawa, Bali, Borneo; prawdopodobnie introdukowany na Filipiny (Palawan, Panay, Negros i Cebu)	DC: 40–43 cm DO: 21–22 cm MC: około 2,5 kg	NE

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Ailurin Gervais, 1855.
↑ Podgatunek P. bengalensis.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b Severtzov 1858 ↓, s. 387.
↑ P. Gervais: Histoire naturelle des mammifères avec l’indication de leurs moeurs et de leurs rapports avec les arts, le commerce et l’agriculture. Paris: L. Curmer, 1855, s. 87. (fr.).
↑ Severtzov 1858 ↓, s. 387, 388.
↑ Severtzov 1858 ↓, s. 387, 390.
↑ J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Cats (Felidæ). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867, s. 268, 1867. (ang.).
↑ L. Fitzinger. Revision der zur natürlichen Familie der Katzen (Feles) gehörigen Formen. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 60 (1), s. 249, 1869. (niem.).
↑ T.N. Gill. Arrangement Families of Mammals. With analytical tables. Prepared for the Smithsonian Institution. „Smithsonian miscellaneous collections”. 11 (230), s. 60, 1874. (ang.).
↑ E.D. Cope. On the Systematic Relations of the Camivora Fissipedia. „Proceedings of the American Philosophical Society”. 20, s. 475, 1882. (ang.).
↑ É. L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles (Carnivores). „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. Supplément a l’Année 1884. 14, s. 100, 1884. (fr.).
↑ M. Kretzoi. Materialien zur phylogenetischen Klassifikation der Aeluroïdeen. „X^e Congrès International de Zoologie”. 10 (2), s. 16, 1929. (niem.).
↑ Imaizumi 1967 ↓, s. 75.
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404–406. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161–163. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Prionailurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 648–649. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ ^a ^b Palmer 1904 ↓, s. 86.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 562.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 347.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 715.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 707.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 550.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 207.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 102.
↑ Imaizumi 1967 ↓, s. 104.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-14]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).

Bibliografia

N. Severtzov. Notice sur la classification multisériale des Carnivores, spécialement des Félidés, et les études de zoologie générale qui s’y rattachent. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e Série. 10, s. 385–393, 1858. (fr.).
Y. Imaizumi. A new genus and species of cat from Iriomote, Ryukyu Islands. „Journal of the Mammalogical Society of Japan”. 3 (4), s. 75–105, 1967. (ang.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[uwaga1-7] Niepoprawna późniejsza pisownia Ailurin Gervais, 1855.

[27] Podgatunek P. bengalensis.

[29] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[CITEREFSevertzov1858[https://biodiversitylibrary.org/item/19550#page/391/mode/1up_387]-1] Severtzov 1858 ↓, s. 387.

[Gervais-2] P. Gervais: Histoire naturelle des mammifères avec l’indication de leurs moeurs et de leurs rapports avec les arts, le commerce et l’agriculture. Paris: L. Curmer, 1855, s. 87. (fr.).

[CITEREFSevertzov1858[https://biodiversitylibrary.org/item/19550#page/391/mode/1up_387],_[https://biodiversitylibrary.org/item/19550#page/392/mode/1up_388]-3] Severtzov 1858 ↓, s. 387, 388.

[CITEREFSevertzov1858387,_[https://biodiversitylibrary.org/item/19550#page/394/mode/1up_390]-4] Severtzov 1858 ↓, s. 387, 390.

[Gray-5] J.E. Gray. Notes on the Skulls of the Cats (Felidæ). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1867, s. 268, 1867. (ang.).

[Fitzinger-6] L. Fitzinger. Revision der zur natürlichen Familie der Katzen (Feles) gehörigen Formen. „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 60 (1), s. 249, 1869. (niem.).

[Gill-8] T.N. Gill. Arrangement Families of Mammals. With analytical tables. Prepared for the Smithsonian Institution. „Smithsonian miscellaneous collections”. 11 (230), s. 60, 1874. (ang.).

[Cope-9] E.D. Cope. On the Systematic Relations of the Camivora Fissipedia. „Proceedings of the American Philosophical Society”. 20, s. 475, 1882. (ang.).

[Trouessart-10] É. L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles (Carnivores). „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. Supplément a l’Année 1884. 14, s. 100, 1884. (fr.).

[Kretzoi-11] M. Kretzoi. Materialien zur phylogenetischen Klassifikation der Aeluroïdeen. „X^e Congrès International de Zoologie”. 10 (2), s. 16, 1929. (niem.).

[CITEREFImaizumi196775-12] Imaizumi 1967 ↓, s. 75.

[miiz-13] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-14] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 404–406. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-15] M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 161–163. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-16] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Prionailurus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-08].

[amw-17] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 648–649. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791833_86]-18] Palmer 1904 ↓, s. 86.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655718_562]-19] Palmer 1904 ↓, s. 562.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792094_347]-20] Palmer 1904 ↓, s. 347.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792462_715]-21] Palmer 1904 ↓, s. 715.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792454_707]-22] Palmer 1904 ↓, s. 707.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792297_550]-23] Palmer 1904 ↓, s. 550.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=247_207]-24] Jaeger 1959 ↓, s. 207.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=142_102]-25] Jaeger 1959 ↓, s. 102.

[CITEREFImaizumi1967104-26] Imaizumi 1967 ↓, s. 104.

[mdd-28] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-14]. (ang.).

[30] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[b]

[26]

[c]

[27]