Kościół Matki Bożej z Góry Karmel w Bielsku Podlaskim
108 z dnia 03.02.1958[1] | |||||||||||||||
kościół parafialny | |||||||||||||||
Elewacja frontowa | |||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||
Parafia | |||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Bielska Podlaskiego | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu bielskiego | |||||||||||||||
52,773742°N 23,193221°E/52,773742 23,193221 |
Kościół Matki Bożej z Góry Karmel w Bielsku Podlaskim – rzymskokatolicki kościół parafialny mieszczący się w Bielsku Podlaskim, w województwie podlaskim. Należy do dekanatu Bielsk Podlaski diecezji drohiczyńskiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwszą drewnianą świątynię przy klasztorze karmelitów trzewiczkowych zbudowano w 1641 roku z funduszy marszałka nadwornego Adam Kazanowskiego herbu Grzymała. Kościół ten wznosił się między ówczesną ul. Knyszyńską i ul. Litewską. W czasie pożaru w 1779 roku drewniane kościół i klasztor spłonęły.
Na jego miejscu zbudowano w latach 1779–1794 nowy murowany kościół wraz z klasztorem. W 1794 roku zostały wzniesione dwie wieże. Swoją pomoc w budowie kościoła ofiarowali wtedy: Izabela Branicka z Poniatowskich zwana „Panią Krakowską” oraz Aleksander Bogusz, regent ziemi bielskiej. Po Rozbiorach w 1796 roku władze pruskie ograniczyły liczbę karmelitów, natomiast w 1802 roku Prusacy skasowali całkowicie klasztor i przenieśli zakonników do Wąsosza, a klasztor zamienili na więzienie. W 1851 roku rząd carski - w ramach zaplanowanej akcji likwidacji klasztorów katolickich – usunął ostatnich zakonników i zamknął świątynię. Po wybudowaniu cerkwi Zmartwychwstania Pańskiego, przeniesiono do niej wszystkie obrazy wiszące wcześniej w świątyni karmelickiej. W dniu 11 kwietnia 1864 roku Michaił hrabia Murawjow „Wieszatiel”, generał-gubernator litewski, postanowił zamienić kościół na cerkiew prawosławną. W latach 1866–1920 budowla pełniła funkcję cerkwi prawosławnej - soboru Trójcy Świętej[2] (Nowy Sobór), natomiast wieże świątyni zostały przebudowane w stylu bizantyjskim. Beneficjum zostało oddane klerowi prawosławnemu. Klasztor natomiast został zamieniony na carskie więzienie, gdzie byli torturowani i mordowani polscy powstańcy styczniowi. Podczas I wojny światowej władze niemieckie przeznaczyły kościół na magazyn zbożowy.
W dwa lata po odzyskaniu niepodległości kościół został zrewindykowany na rzecz Kościoła rzymskokatolickiego w dniu 11 listopada 1920 roku. Od tej pory aż do 1964 roku kościół pełnił funkcję kościoła szkolnego (rektoralnego). Do 1926 roku w budynku klasztornym mieścił się Areszt Powiatowy. W latach 1923–1931 kościół został wyremontowany dzięki staraniom księdza Ludwika Olszewskiego, ówczesnego rektora świątyni. W tym czasie rozebrano dodatkową wieżę dodaną w czasach carskich, położono na dachu dachówkę ceramiczną, odbudowano chór, odtworzono otwory okienne wg dawnych planów kościoła pod kierunkiem architekta Piotra Kozińskiego z Grodna. W latach 1945–1957 klasztor był zajęty przez Urząd Bezpieczeństwa, który urządził tam m.in. areszt, a następnie mieściła się w nim poczta i Szkoła Muzyczna. W 1959 zmieniono kopułowe zwieńczenia na wieżach na barokowe. Od 1964 roku świątynia pokarmelicka pełniła funkcję kościoła filialnego parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i świętego Mikołaja. Samodzielna parafia została erygowana w dniu 11 lutego 1976 roku dekretem księdza biskupa Władysława Jędruszuka, administratora apostolskiego diecezji pińskiej. W 1980 roku zdjęto z hełmów blachę ocynkowaną i położono miedzianą. W latach 1981–1982 usunięto z dachu dachówkę i położono blachą miedzianą[3]. W 1992 roku została usunięta podłoga drewniana i na jej miejscu została położona posadzka marmurowa, dzięki staraniom księdza kanonika Wojciecha Wasaka[4]. W 1992 roku budynek klasztorny został odzyskany przez parafię[5].
-
Dzwon z 1788 roku
-
Klasztor karmelitów przy kościele
-
Wnętrze kościoła karmelitów (2019)
-
Kapliczka przykościelna
-
Mur z XIX wieku przylegający do Klasztoru karmelitów
-
Widok klasztoru i kościoła około 1925
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 24 [dostęp 2015-07-27] .
- ↑ M. Bołtryk, Czerwone pudełko z landrynkami, „Przegląd Prawosławny”, nr 1 (235), styczeń 2005.
- ↑ Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2023-07-10] (pol.).
- ↑ Bielsk Podlaski – Parafia Matki Bożej z Góry Karmel. Diecezja drohiczyńska. [dostęp 2015-07-27]. (pol.).
- ↑ Ciekawe Podlasie