Przejdź do zawartości

Krynki (województwo świętokrzyskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krynki
wieś
Ilustracja
Brama przy kościele św. Marcina i Wniebowzięcia NMP w Krynkach
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

starachowicki

Gmina

Brody

Liczba ludności (2011)

1122[2][3]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

27-230[4]

Tablice rejestracyjne

TST

SIMC

0230906[5]

Położenie na mapie gminy Brody
Mapa konturowa gminy Brody, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Krynki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Krynki”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Krynki”
Położenie na mapie powiatu starachowickiego
Mapa konturowa powiatu starachowickiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Krynki”
Ziemia51°00′22″N 21°11′45″E/51,006111 21,195833[1]

Krynkiwieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Brody[6][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Krynki są siedzibą rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny[7].

Przez wieś przechodzi szlak turystyczny czerwony czerwony Szlak Milenijny ze Skarżyska-Kamiennej do Kałkowa, szlak rowerowy niebieski niebieski szlak rowerowy ze Skarżyska-Kamiennej do Ostrowca Świętokrzyskiego i szlak rowerowy zielony zielony szlak rowerowy im. Witolda Gombrowicza.

Integralne części wsi

[edytuj | edytuj kod]
Integralne części wsi Krynki[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0230964 Gajówka Kałków osada leśna
0230970 Gajówka Krynki osada leśna
0230912 Krynki Duże część wsi
0230929 Krynki Małe część wsi
0230987 Leśniczówka Nietulisko osada leśna
0230935 Nad Kanałem część wsi
0230941 Pod Szosą część wsi

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Kościół przed 1907

Pierwotnie nazwa wsi brzmiała Gutanów. Nazwa Krzinki alias Gutanow pojawia się w źródłach z roku 1384, jako Gutanow występuje w 1441[8]. W wieku XV wieś była własnością biskupów krakowskich, którzy ufundowali tu parafię i kościół, Długosz nazywa wieś Guthanow, Krzinki. Gutanów odnotowano jeszcze w metrykach zmarłych z roku 1694[9].

Około 1470-90 istniał tu już kościół, budowla drewniana, pw. św. Marcina (Jan Długosz L.B.II, 486). Obecnie istniejący, murowany wzniósł w 1727 r. Mikołaj Zacharski, dzierżawca kuźnic brodzkich.

Krynki w wieku XIX opisano jako wieś i folwark w powiecie opatowskim, gminie Kunów, parafii własnej. Wieś przy drodze bitej, odległa 28 wiorst od Opatowa. We wsi według noty SgKP z roku 1883 istniał kościół parafialny, murowany, dom przytułku dla starców i kalek[10].

  • Według spisu miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z 1827 roku było tu 43 domów, 305 mieszkańców a wieś własnością rządową.
  • Spis z roku 1885 pokazał 60 domów i 474 włościan obejmujących 802 morgi ziemi, i 294 mórg folwarku należącego do rządu rosyjskiego.

Parafia Krynki w ówczesnym dekanacie opatowskim liczyła 2798 dusz.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Kościół pw. św. Marcina i Wniebowzięcia NMP, wzniesiony w latach 1724–1727 wraz z cmentarzem kościelnym oraz dwiema drewnianymi dzwonnicami i bramą z 1779 r. wpisane do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.804/1-3 z 2.10.1956 i z 23.06.1967)[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 62931
  2. Wieś Krynki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-10-08], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 624 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. a b c GUS. Rejestr TERYT
  6. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Opis parafii na stronie diecezji
  8. Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmiany - praca zbiorowa pod redakcją Kazimierza Rymuta [T. 1-6 i 9]. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN. ISBN 83-85579-29-X.
  9. Jan Wiśniewski. J. Wiśniewski, Dekanat opatowski, Radom 1907. „Dekanat opatowski”. 
  10. Krynki 1(1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 758.
  11. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 60 [dostęp 2018-02-10].