Lista ciężkich rakiet nośnych
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
.jpg)
Pod pojęciem ciężkich rakiet nośnych rozumie się rakiety o udźwigu na niską orbitę okołoziemską (LEO) wynoszącym przynajmniej 20 000 kg.
Spis treści
Rakiety wycofane z użytku[edytuj]
| Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) |
Udźwig na GTO (t) |
Koszt (mln USD) |
Koszt (USD/kg) (LEO) |
Koszt (USD/kg) (GTO) |
Starty udane/ wszystkie |
Okres eksploatacji |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Energia |  Związek Radziecki |
RKK Energia | 88,0 | 18,0 | 2/2 | 1987 - 1988 | |||
| N1 | Związek Radziecki |
RKK Energia | 70,0 | 0/4 | 1969 - 1972 | ||||
| Saturn V |  Stany Zjednoczone |
Boeing (S-IC) North American (S-II) Douglas (S-IVB) |
118,0 | 47,0 (TLI) | 12/12 * | 1967 - 1972 | |||
| Saturn INT-21 | Stany Zjednoczone |
Boeing (S-IC) North American (S-II) |
75,0 | 1/1 | 1973 | ||||
| Titan IVB | Stany Zjednoczone |
Lockheed Martin | 21,682 | 5,761 | 250 - 350 | 11,530 - 13,836 | 43,395 - 60,753 | 15/17 | 1997 - 2005 |
| Space Shuttle | Stany Zjednoczone |
Alliant Techsystems (SRB) Martin Marietta (ET) Rockwell International (orbiter) |
24,4 | 3,81 (z Inercyjnym Górnym Stopniem IUS) | 300 | 10 416 | 50 874 | 134/135 ** | 1981 - 2011 |
*Liczba startów uwzględnia 12 lotów programu Apollo, natomiast wariant rakiety oznaczony symbolem INT-21 przeznaczony do wyniesienia stacji orbitalnej Skylab jest wymieniony oddzielnie.
**Prom kosmiczny został pomyślnie wyniesiony na orbitę 134 razy (nieudany start miał miejsce w 1986 r. podczas katastrofy promu Challenger). Natomiast liczba pomyślnie zakończonych misji wynosi 133 (druga katastrofa nastąpiła podczas lądowania promu Columbia w 2003 r.). Zatem liczba pomyślnych startów wynosi 134/135, natomiast pomyślnych misji 133/135.
Projekty niezrealizowane[edytuj]
| Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) |
Udźwig na GTO (t) |
Zakończenie projektu |
|---|---|---|---|---|---|
| Ares I | Stany Zjednoczone |
Alliant Techsystems (I st.) Boeing (II st.) |
25,6 | 2010 (odbył się test atmosferyczny Ares I-X w 2009 r.) | |
| Ares V | Stany Zjednoczone |
Alliant Techsystems | 188,0 | 71,1 (TLI - Trans Lunar Injection) | 2010 |
| Rus-M (wariant podstawowy) |  Rosja |
CSKB-Progress | 23,8 | 7,0 | 2011 |
| Atlas V Heavy | Stany Zjednoczone |
United Launch Alliance | 29,42 | 13,0 | 2016 |
Rakiety obecnie użytkowane[edytuj]
| Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) |
Udźwig na GTO (t) |
Koszt (mln USD) |
Koszt (USD/kg) (LEO) |
Koszt (USD/kg) (GTO) |
Starty udane/ wszystkie |
Okres eksploatacji |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ariane 5 ECA |  Unia Europejska |
EADS Astrium | 10,5 | 220 | 20 000 | 40/41 | od 2002 | ||
| Ariane 5 ES | Unia Europejska |
EADS Astrium | 21,0 | 6/6 | od 2008 | ||||
| Delta IV Heavy | Stany Zjednoczone |
United Launch Alliance | 22,95 | 12,98 | 225 | 4/5 | od 2004 | ||
| Proton M/Briz-M | Rosja |
Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa | 22,0 | 6,0 | 85 | 4 302 | 18 359 | 294/335 | od 2001 |
| Chang Zheng 5 |  Chiny |
CALT | 25,0 | 14,0 | 1/1 | od 2016 |
Rakiety w budowie lub planowane[edytuj]
| Nazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) |
Udźwig na GTO (t) |
Koszt (mln USD) |
Koszt (USD/kg) (LEO) |
Koszt (USD/kg) (GTO) |
Pierwszy start |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Angara A5 | Rosja |
Zakłady Chruniczewa | 24,5 | 5,4 | ||||
| Angara A7 | Rosja |
Zakłady Chruniczewa | 41,0 | |||||
| Atlas V 552 | Stany Zjednoczone |
United Launch Alliance | 20,1 | |||||
| Falcon Heavy[1] | Stany Zjednoczone |
SpaceX | 54,4 | 22,2 | 80 - 125 | 1 502 - 2 350 | 2017 | |
| Space Launch System Block I | Stany Zjednoczone |
70 | 2018 | |||||
| Space Launch System Block IA | Stany Zjednoczone |
105 | 2022 | |||||
| Space Launch System Block II | Stany Zjednoczone |
130 | 2032 | |||||
| Vulcan | Stany Zjednoczone |
United Launch Alliance | 1,51 | 2019 |
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ Falcon Heavy (ang.). SpaceX. [dostęp 2017-01-18].
Literatura[edytuj]
- Encyclopedia Astronautica (ang.)
