Lotnictwo morskie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
| |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Strona internetowa | |
Lotnictwo morskie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej (ros. Морская авиация Военно-морского флота) – rodzaj wojsk Marynarki Wojennej Federacji Rosyjskiej.
Lotnictwo morskie jest częścią składową rosyjskiej Marynarki Wojennej. W 2010 liczyło około 35 000 żołnierzy[1].
Charakterystyka i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Poradzieckie lotnictwo morskie Federacji Rosyjskiej[edytuj | edytuj kod]
Marynarka Wojenna Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej przejęła znaczny potencjał byłej MW Związku Radzieckiego. W skład lotnictwa morskiego tej ostatniej wchodziły jednostki bazowania pokładowego i lądowego, rakietowe, szturmowe, myśliwskie, rozpoznawcze, specjalne i pomocnicze. W 1990 służbę w lotnictwie morskim pełniło około 70000 żołnierzy. Na jego wyposażeniu znajdowało się 1638 samolotów i 561 śmigłowców[a]. Lotnictwo morskie podzielone było na dywizje morskich nosicieli rakiet oraz pułki i eskadry lotnictwa myśliwskiego, szturmowego, zwalczania okrętów podwodnych, transportowe i rozpoznawcze[2].
Lotnictwo morskie wchodziło w skład poszczególnych flot. W 1991 w strukturach Floty Północnej znajdowała się 5 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet z około 70 samolotami Tu-22M oraz 35 Dywizja Lotnicza ZOP z 70 samolotami TU-142M. Operacje Flotylli Kolskiej mogły być wspierane przez dwa pułki lotnictwa szturmowego, dwa pułki lotnicze zwalczania okrętów podwodnych oraz pułk śmigłowców ZOP[3]. Na skutek redukcji, w 1996 LM FP dysponowało 20 samolotami Su-33, 10 śmigłowcami ZOP bazowania pokładowego oraz 200 samolotami bojowymi i 64 śmigłowcami ZOP bazowania lądowego[4]. Flota Bałtycka w 1991 na dziesięciu lotniskach operacyjnych i 13 zapasowych utrzymywała 328 samolotów bojowych oraz 70 śmigłowców[5]. W skład lotnictwa Floty Czarnomorskiej wchodziło 40 samolotów TU-22M3 i około 40 samolotów TU-16 z 2 Dywizji Morskich Nosicieli Rakiet, a w czterech pułkach lotnictwa ZOP utrzymywano łącznie 20 samolotów Be-12 i 30 śmigłowców Mi-14[6]. W dyspozycji LM Floty Oceanu Spokojnego pozostawały pułki lotnictwa ZOP, rozpoznawczego, morskich nosicieli rakiet, lotnictwa szturmowego i torpedowo-minowego. Mimo redukcji, w 2008 utrzymano 568 mieszany pułk lotniczy, 289 pułk lotnictwa ZOP, 865 pułk lotnictwa myśliwskiego, 317 mieszany pułk lotniczy oraz 71 eskadrę lotnictwa transportowego[7].
Reorganizacja lotnictwa morskiego po 2008[edytuj | edytuj kod]
Uruchomiony w ramach „Planu przebudowy Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej do 2016 roku” oraz „Kierunków dalszego rozwoju do 2020 roku” program reorganizacji sił morskich zakładał między innymi uproszczenie struktur lotnictwa morskiego, sformowanie baz lotniczych oraz przekazanie części potencjału w podporządkowanie Sił Powietrznych i Obrony Przeciwlotniczej[8].
W grudniu 2011 we Flocie Czarnomorskiej na lotnisku operacyjnym Kacza sformowano 7057 Bazę Lotniczą i zintegrowano elementy lotnictwa szturmowego, ZOP, transportowego i specjalnego. Były to: 43 eskadra lotnictwa szturmowego z Gwardiejskoje, 917 mieszany pułk lotniczy i 872 pułk śmigłowców ZOP[9]. Zajęcie Krymu przez Rosję skutkowało zwiększoną militaryzacją półwyspu. Do grudnia 2014 lotnictwo morskie FC wzmocniła nowo sformowana 27 Dywizja Lotnictwa Mieszanego, a na lotnisku w rejonie Pierwomajska sformowano 39 pułk śmigłowców bojowych Mi-28N[10].
W lotnictwie morskim Floty Bałtyckiej planowano przekazanie 4 pułku lotnictwa szturmowego i 689 pułku lotnictwa myśliwskiego w podporządkowanie 1 Dowództwa Operacyjnego SPiOP. W trakcie reorganizacji wszystkie elementy pozostawiono jednak w dyspozycji dowódcy Floty Bałtyckiej, formując przy tym 7054 i 7052 Bazę Lotniczą[11].
We Flocie Północnej, w początkowym etapie, sformowano 7050 Bazę Lotniczą Seweromorsk-1 i 7051 BL Olenogorsk. Po podporządkowaniu 924 morskiego pułku nosicieli rakiet dowództwu Lotnictwa Dalekiego Zasięgu, 73 samodzielna eskadra ZOP[b] została włączona w skład 7050 BL. Status samodzielnego utrzymał 279 pułk lotnictwa myśliwskiego[c] bazujący w Siewieromorsku-3[13].
We Flocie Oceanu Spokojnego w podporządkowanie Lotnictwa Dalekiego Zasięgu przekazano 568 morski pułk nosicieli rakiet wraz z 7061 Bazą Lotniczą Mongokto. Integrując elementy lotnictwa morskiego, w 2009 sformowano 7060 Bazę Lotniczą Jelizowo, 7059 Bazę Lotniczą Kniewicze i 7062 Bazę Lotniczą Nikołajewka[14].
Po aneksji Krymu, w 2014, ostatecznie rozwiązano kwestię dalszego wykorzystywania ukraińskiego ośrodka szkolenia załóg lotnictwa pokładowego NITKA (Saki). Szkolenie pilotów przejął ośrodek szkoleniowy budowany na Kubaniu (Jejsk)[15]. W 2015 większość Su-33 wyczerpała resurs techniczny. Dlatego też jeszcze w lutym 2012 zawarto kontrakt na dostawę 20 pokładowych MiG-29K oraz czterech samolotów MIG-29KUB. Jeszcze w październiku 2010 planowano zakup 20 łodzi latających, które zastąpiłyby wyeksploatowane Be-12. W kwietniu 2013 zawarto kontrakt na sześć łodzi latających Be-200[16].
Struktura organizacyjna lotnictwa morskiego[edytuj | edytuj kod]
- W 1991[17]
| Flota | Jednostka lotnicza | Lotnisko | Samoloty |
|---|---|---|---|
| Flota Północna | 5 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet | Olenogorsk | |
| 35 Dywizja Lotnictwa ZOP | Kipielowo | ||
| 24 pułk lotnictwa ZOP | Siewieromorsk | Ił-38 | |
| 73 pułk lotnictwa szturmowego | Su-17 | ||
| 279 pułk lotnictwa szturmowego | Su-17 | ||
| 403 pułk lotnictwa ZOP | Be-12 | ||
| 830 pułk lotnictwa ZOP | Ka-25 | ||
| 967 pułk lotnictwa rozpoznawczego | Łachta | Tu-16R | |
| Flota Pacyfiku | 25 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet | Kniewiczi | |
| 143 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet | Mongokto | ||
| 142 Dywizja Torpedowo-Minowa | Nikołajewka | ||
| 77 pułk lotnictwa ZOP | Nikołajewka | Ił-38 | |
| 169 mieszany pułk lotniczy | Kamaran | Tu-142, Tu-95, Tu-16 | |
| 173 pułk lotnictwa szturmowego | Romanowka | Su-17, Su-24MR | |
| 289 pułk lotnictwa ZOP | Nikołajewka | Be-12 | |
| 304 pułk lotnictwa rozpoznawczego | Choroł | Tu-95RC, Tu-16K | |
| 310 pułk lotnictwa ZOP | Mongokto | Tu-142, Tu-22M | |
| 311 pułk lotnictwa szturmowego | Romanowka | Jak-38 | |
| 312 pułk lotnictwa ZOP | Puszino | Tu-142 | |
| 317 mieszany pułk lotniczy | Jelizowo | Tu-16R, Be-12 | |
| 593 pułk lotnictwa transportowego | Nikołajewka | Ił-76, An-12, An-26 | |
| 710 pułk śmigłowców ZOP | Nowonieżyno | Ka-25, Ka-27, Ka-29 | |
| Flota Czarnomorska | 2 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet | Gwardiejskoje | |
| 30 pułk lotnictwa rozpoznawczego | Oktiabrskoje | Tu-22RU | |
| 78 pułk śmigłowców ZOP | Donuzław | Ka-25 | |
| 318 pułk lotnictwa ZOP | Be-12 | ||
| 859 szkolny pułk śmigłowców ZOP | Kacza | Mi-14 | |
| 872 pułk śmigłowców ZOP | Kosa | Mi-14, Mi-8 | |
| 917 mieszany pułk lotniczy | Kacza | An-12, An-26 | |
| Flota Bałtycka | 57 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet | ||
| 66 pułk lotnictwa szturmowego | |||
| 170 pułk lotnictwa szturmowego | |||
| 240 pułk lotnictwa szturmowego | |||
| 846 pułk lotnictwa szturmowego | |||
| 263 pułk lotnictwa transportowego | |||
| 342 pułk lotnictwa WRE | |||
| 49 eskadra śmigłowców ZOP | |||
| 145 eskadra śmigłowców ZOP | |||
| 745 eskadra śmigłowców ZOP |
- W 2008[18]
| Flota | Jednostka lotnicza | Baza lotnicza |
|---|---|---|
Flota Północna  |
924 Gwardyjski Kijowski pułk samolotów - nosicieli rakiet | Olenia |
| 279 pokładowy pułk lotnictwa myśliwskiego | Seweromorsk-3 | |
| 830 Kirkieński pokładowy pułk śmigłowców ZOP | Seweromorsk | |
| 430 morski mieszany pułk lotniczy | Seweromorsk | |
| 73 samodzielna morska eskadra samolotów ZOP[d] | Kipielowo | |
Flota Pacyfiku |
568 samodzielny gwardyjski pułk lotnictwa mieszanego | Mongokto |
| 289 samodzielny mieszany pułk lotnictwa ZOP | Nilcołajewka | |
| 865 samodzielny pułk lotnictwa myśliwskiego | Jelizowo | |
| 317 samodzielny pułk lotnictwa mieszanego | Jelizowo | |
| 71 samodzielna eskadra lotnictwa transportowego | Kniewiczi | |
Flota Czarnomorska |
43 samodzielny morski pułk lotnictwa szturmowego | Gwardiejskoje |
| 917 pułk lotnictwa mieszanego | Kacza | |
| 872 pułk śmigłowców ZOP | Kacza | |
| 859 Centrum Szkolenia Lotnictwa Morskiego NITKA | Saki | |
Flota Bałtycka |
689 pułk lotnictwa myśliwskiego | Czkałowsk |
| 4 morski pułk lotnictwa szturmowego | Czemiachowsk | |
| 125 eskadra śmigłowców | Czkałowsk | |
| 396/75 eskadra śmigłowców ZOP | Donskoje | |
| 398/49 eskadra lotnictwa transportowego | Hrabrowo | |
| Flotylla Kaspijska | samodzielna eskadra lotnictwa transportowego | |
| 11 samodzielna grupa powietrzna ekranoplanów[e] |
Uzbrojenie[edytuj | edytuj kod]
- W 2010[1]
| Samoloty/ śmigłowce | Liczba |
|---|---|
| bombowce dalekiego zasięgu Tu-22M2 i Tu-22M3 | 45 |
| samoloty szturmowe Su-24 i Su24M | 42 |
| samoloty pionowego startu i lądowania Su-25UTG | 1-12 |
| samoloty myśliwsko bombowe Su-17 | 20 |
| samoloty przechwytujące MiG-31 | 30 |
| samoloty pokładowe Su-33 | 22 |
| samoloty myśliwskie Su-27 | 28-30 |
| samoloty zwiadowcze dalekiego zasięgu Tu-22MR | 5 |
| taktyczne samoloty zwiadowcze Su-24MR | 8-12 |
| samoloty zwalczania okrętów Ił-38 | 42 |
| samoloty łączności z SSBN Tu-142MR | 12 |
| samoloty transportowe An-12, An-24, An-26, Ił-18, Tu-154 | |
| śmigłowce zwalczania okrętów Ka-27PŁ i Ka-28 | 70-80 |
| śmigłowce bojowe Mi-24 | 10-15 |
| śmigłowce transportowo bojowe Ka-29 | 30 |
| śmigłowce transportowe Mi-8 | 70 |
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Na wyposażeniu lotnictwa morskiego w 1990 znajdowało się 400 samolotów nosicieli rakiet (180 x TU-22M, 40 x TU-22K, 180 x TU-16), 220 samolotów ZOP (65 x TU-142, 60 x IŁ-38, 95 x Be-12), 220 szturmowych (104 x Jak-38, 90 x Su-17, 26 x Su-24), 235 rozpoznawczych (60 x KA-25RC, 15 x TU-95RC, 40 x TU- 16R, 10 x TU-22R, 55 x TU-16P/E, 20 x AN-12PP), 515 pomocniczych (20 x Mi-14BT, 70 x TU-16Z, ok. 200 x AN-12/24/26 i IŁ-14, ok. 115 x Mi-8 Mi-6), 350 śmigłowców ZOP (110 x Mi-14M, 140 x KA-25P1, 100 x KA-27[2].
- ↑ 73 samodzielna morska eskadra samolotów ZOP dalekiego zasięgu uzbrojona w samoloty TU-142M sformowana została w 1993 na bazie 392 morskiego pułku lotnictwa rozpoznawczego dalekiego zasięgu. 20 października 2008 trzy jej samoloty otrzymały nazwy własne: „Wielikij Ustiug”, „Jewgeni Preobrażeńskij”, oraz „Iwan Borzow”. Pozostałe to: „Wytegra”, „Czerepowec”, „Biełoozero” oraz „Wołogda”[12].
- ↑ 279 samodzielny pokładowy pułk lotnictwa myśliwskiego im. Bohatera ZSRR Borysa Safonowa jest jednostką podwójnego bazowania. Jako jednostka lotnictwa pokładowego uzupełnia potencjał bojowy lotniskowca Admirał Kuźniecow, a na lotnisku operacyjnym pozostaje w składzie dwóch eskadr, posiadając na uzbrojeniu (2010) 23 samoloty SU-33[12].
- ↑ Na uzbrojeniu 73 samodzielnej morskiej eskadry samolotów ZOP Dalekiego Zasięgu znajdowały się samoloty TU-142MK: Wytegra, Czerepowec, Biełoozero oraz Wołogda. Kolejne trzy samoloty TU-142MK od 20 października 2008 to Wielikij Ustjug, Jewgeni Preobrażenskij oraz Iwan Borzow[19].
- ↑ W skład 11 samodzielnej grupy powietrznej ekranoplanów wchodzą samoloty Orlenok projektu 904 oraz Luna projektu 903[20].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Grabowski 2011 ↓, s. 149.
- ↑ a b Depczyński 2015 ↓, s. 106.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 109.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 110.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 111.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 114.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 119.
- ↑ Janik 2018 ↓, s. 181.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 229.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 230.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 231.
- ↑ a b Depczyński 2015 ↓, s. 233.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 232–233.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 235.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 236.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 237.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 108–118.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 392–401.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 392.
- ↑ Depczyński 2015 ↓, s. 401.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marek Depczyński: Rosyjskie siły zbrojne: od Milutina do Putina. Warszawa: Bellona SA, 2015. ISBN 978-83-11-13505-5.
- Tomasz Grabowski: Rosyjska siła. Siły Zbrojne i główne problemy polityki obronnej Federacji Rosyjskiej w latach 1991-2010. Częstochowa: Instytut Geopolityki, 2011. ISBN 978-83-61294-52-8.
- Robert Janik: Zmiany organizacyjno-funkcjonalne w Silach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. W: Szymon Markiewicz (red.): Rosyjska wizja prowadzenia operacji militarnych. Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej, 2018. ISBN 978-83-7523-671-2.