Przejdź do zawartości

Lotnictwo morskie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lotnictwo morskie
Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej
Морская авиация Военно-морского флота
Ilustracja
Historia
Państwo

 Rosja

Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

Marynarka Wojenna

Strona internetowa

Lotnictwo morskie Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej (ros. Морская авиация Военно-морского флота) – rodzaj wojsk Marynarki Wojennej Federacji Rosyjskiej.

Lotnictwo morskie jest częścią składową rosyjskiej Marynarki Wojennej. W 2010 liczyło około 35 000 żołnierzy[1].

Charakterystyka i zmiany organizacyjne

[edytuj | edytuj kod]

Poradzieckie lotnictwo morskie Federacji Rosyjskiej

[edytuj | edytuj kod]

Marynarka Wojenna Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej przejęła znaczny potencjał byłej MW Związku Radzieckiego. W skład lotnictwa morskiego tej ostatniej wchodziły jednostki bazowania pokładowego i lądowego, rakietowe, szturmowe, myśliwskie, rozpoznawcze, specjalne i pomocnicze. W 1990 służbę w lotnictwie morskim pełniło około 70000 żołnierzy. Na jego wyposażeniu znajdowało się 1638 samolotów i 561 śmigłowców[a]. Lotnictwo morskie podzielone było na dywizje morskich nosicieli rakiet oraz pułki i eskadry lotnictwa myśliwskiego, szturmowego, zwalczania okrętów podwodnych, transportowe i rozpoznawcze[2].
Lotnictwo morskie wchodziło w skład poszczególnych flot. W 1991 w strukturach Floty Północnej znajdowała się 5 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet z około 70 samolotami Tu-22M oraz 35 Dywizja Lotnicza ZOP z 70 samolotami TU-142M. Operacje Flotylli Kolskiej mogły być wspierane przez dwa pułki lotnictwa szturmowego, dwa pułki lotnicze zwalczania okrętów podwodnych oraz pułk śmigłowców ZOP[3]. Na skutek redukcji, w 1996 LM FP dysponowało 20 samolotami Su-33, 10 śmigłowcami ZOP bazowania pokładowego oraz 200 samolotami bojowymi i 64 śmigłowcami ZOP bazowania lądowego[4]. Flota Bałtycka w 1991 na dziesięciu lotniskach operacyjnych i 13 zapasowych utrzymywała 328 samolotów bojowych oraz 70 śmigłowców[5]. W skład lotnictwa Floty Czarnomorskiej wchodziło 40 samolotów TU-22M3 i około 40 samolotów TU-16 z 2 Dywizji Morskich Nosicieli Rakiet, a w czterech pułkach lotnictwa ZOP utrzymywano łącznie 20 samolotów Be-12 i 30 śmigłowców Mi-14[6]. W dyspozycji LM Floty Oceanu Spokojnego pozostawały pułki lotnictwa ZOP, rozpoznawczego, morskich nosicieli rakiet, lotnictwa szturmowego i torpedowo-minowego. Mimo redukcji, w 2008 utrzymano 568 mieszany pułk lotniczy, 289 pułk lotnictwa ZOP, 865 pułk lotnictwa myśliwskiego, 317 mieszany pułk lotniczy oraz 71 eskadrę lotnictwa transportowego[7].

Reorganizacja lotnictwa morskiego po 2008

[edytuj | edytuj kod]

Uruchomiony w ramach „Planu przebudowy Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej do 2016 roku” oraz „Kierunków dalszego rozwoju do 2020 roku” program reorganizacji sił morskich zakładał między innymi uproszczenie struktur lotnictwa morskiego, sformowanie baz lotniczych oraz przekazanie części potencjału w podporządkowanie Sił Powietrznych i Obrony Przeciwlotniczej[8]. W grudniu 2011 we Flocie Czarnomorskiej na lotnisku operacyjnym Kacza sformowano 7057 Bazę Lotniczą i zintegrowano elementy lotnictwa szturmowego, ZOP, transportowego i specjalnego. Były to: 43 eskadra lotnictwa szturmowego z Gwardiejskoje, 917 mieszany pułk lotniczy i 872 pułk śmigłowców ZOP[9]. Zajęcie Krymu przez Rosję skutkowało zwiększoną militaryzacją półwyspu. Do grudnia 2014 lotnictwo morskie FC wzmocniła nowo sformowana 27 Dywizja Lotnictwa Mieszanego, a na lotnisku w rejonie Pierwomajska sformowano 39 pułk śmigłowców bojowych Mi-28N[10].
W lotnictwie morskim Floty Bałtyckiej planowano przekazanie 4 pułku lotnictwa szturmowego i 689 pułku lotnictwa myśliwskiego w podporządkowanie 1 Dowództwa Operacyjnego SPiOP. W trakcie reorganizacji wszystkie elementy pozostawiono jednak w dyspozycji dowódcy Floty Bałtyckiej, formując przy tym 7054 i 7052 Bazę Lotniczą[11].
We Flocie Północnej, w początkowym etapie, sformowano 7050 Bazę Lotniczą Seweromorsk-1 i 7051 BL Olenogorsk. Po podporządkowaniu 924 morskiego pułku nosicieli rakiet dowództwu Lotnictwa Dalekiego Zasięgu, 73 samodzielna eskadra ZOP[b] została włączona w skład 7050 BL. Status samodzielnego utrzymał 279 pułk lotnictwa myśliwskiego[c] bazujący w Siewieromorsku-3[13].
We Flocie Oceanu Spokojnego w podporządkowanie Lotnictwa Dalekiego Zasięgu przekazano 568 morski pułk nosicieli rakiet wraz z 7061 Bazą Lotniczą Mongokto. Integrując elementy lotnictwa morskiego, w 2009 sformowano 7060 Bazę Lotniczą Jelizowo, 7059 Bazę Lotniczą Kniewicze i 7062 Bazę Lotniczą Nikołajewka[14]. Po aneksji Krymu, w 2014, ostatecznie rozwiązano kwestię dalszego wykorzystywania ukraińskiego ośrodka szkolenia załóg lotnictwa pokładowego NITKA (Saki). Szkolenie pilotów przejął ośrodek szkoleniowy budowany na Kubaniu (Jejsk)[15]. W 2015 większość Su-33 wyczerpała resurs techniczny. Dlatego też jeszcze w lutym 2012 zawarto kontrakt na dostawę 20 pokładowych MiG-29K oraz czterech samolotów MIG-29KUB. Jeszcze w październiku 2010 planowano zakup 20 łodzi latających, które zastąpiłyby wyeksploatowane Be-12. W kwietniu 2013 zawarto kontrakt na sześć łodzi latających Be-200[16].

Struktura organizacyjna lotnictwa morskiego

[edytuj | edytuj kod]
W 1991[17]
Flota Jednostka lotnicza Lotnisko Samoloty
Flota Północna 5 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet Olenogorsk
35 Dywizja Lotnictwa ZOP Kipielowo
24 pułk lotnictwa ZOP Siewieromorsk Ił-38
73 pułk lotnictwa szturmowego Su-17
279 pułk lotnictwa szturmowego Su-17
403 pułk lotnictwa ZOP Be-12
830 pułk lotnictwa ZOP Ka-25
967 pułk lotnictwa rozpoznawczego Łachta Tu-16R
Flota Pacyfiku 25 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet Kniewiczi
143 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet Mongokto
142 Dywizja Torpedowo-Minowa Nikołajewka
77 pułk lotnictwa ZOP Nikołajewka Ił-38
169 mieszany pułk lotniczy Kamaran Tu-142, Tu-95, Tu-16
173 pułk lotnictwa szturmowego Romanowka Su-17, Su-24MR
289 pułk lotnictwa ZOP Nikołajewka Be-12
304 pułk lotnictwa rozpoznawczego Choroł Tu-95RC, Tu-16K
310 pułk lotnictwa ZOP Mongokto Tu-142, Tu-22M
311 pułk lotnictwa szturmowego Romanowka Jak-38
312 pułk lotnictwa ZOP Puszino Tu-142
317 mieszany pułk lotniczy Jelizowo Tu-16R, Be-12
593 pułk lotnictwa transportowego Nikołajewka Ił-76, An-12, An-26
710 pułk śmigłowców ZOP Nowonieżyno Ka-25, Ka-27, Ka-29
Flota Czarnomorska 2 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet Gwardiejskoje
30 pułk lotnictwa rozpoznawczego Oktiabrskoje Tu-22RU
78 pułk śmigłowców ZOP Donuzław Ka-25
318 pułk lotnictwa ZOP Be-12
859 szkolny pułk śmigłowców ZOP Kacza Mi-14
872 pułk śmigłowców ZOP Kosa Mi-14, Mi-8
917 mieszany pułk lotniczy Kacza An-12, An-26
Flota Bałtycka 57 Dywizja Morskich Nosicieli Rakiet
66 pułk lotnictwa szturmowego
170 pułk lotnictwa szturmowego
240 pułk lotnictwa szturmowego
846 pułk lotnictwa szturmowego
263 pułk lotnictwa transportowego
342 pułk lotnictwa WRE
49 eskadra śmigłowców ZOP
145 eskadra śmigłowców ZOP
745 eskadra śmigłowców ZOP
W 2008[18]
Flota Jednostka lotnicza Baza lotnicza
Flota Północna
924 Gwardyjski Kijowski pułk samolotów - nosicieli rakiet Olenia
279 pokładowy pułk lotnictwa myśliwskiego Seweromorsk-3
830 Kirkieński pokładowy pułk śmigłowców ZOP Seweromorsk
430 morski mieszany pułk lotniczy Seweromorsk
73 samodzielna morska eskadra samolotów ZOP[d] Kipielowo
Flota Pacyfiku
568 samodzielny gwardyjski pułk lotnictwa mieszanego Mongokto
289 samodzielny mieszany pułk lotnictwa ZOP Nilcołajewka
865 samodzielny pułk lotnictwa myśliwskiego Jelizowo
317 samodzielny pułk lotnictwa mieszanego Jelizowo
71 samodzielna eskadra lotnictwa transportowego Kniewiczi
Flota Czarnomorska
43 samodzielny morski pułk lotnictwa szturmowego Gwardiejskoje
917 pułk lotnictwa mieszanego Kacza
872 pułk śmigłowców ZOP Kacza
859 Centrum Szkolenia Lotnictwa Morskiego NITKA Saki
Flota Bałtycka
689 pułk lotnictwa myśliwskiego Czkałowsk
4 morski pułk lotnictwa szturmowego Czemiachowsk
125 eskadra śmigłowców Czkałowsk
396/75 eskadra śmigłowców ZOP Donskoje
398/49 eskadra lotnictwa transportowego Hrabrowo
Flotylla Kaspijska samodzielna eskadra lotnictwa transportowego
11 samodzielna grupa powietrzna ekranoplanów[e]

Uzbrojenie

[edytuj | edytuj kod]
W 2010[1]
Samoloty/ śmigłowce Liczba
bombowce dalekiego zasięgu Tu-22M2 i Tu-22M3 45
samoloty szturmowe Su-24 i Su24M 42
samoloty pionowego startu i lądowania Su-25UTG 1-12
samoloty myśliwsko bombowe Su-17 20
samoloty przechwytujące MiG-31 30
samoloty pokładowe Su-33 22
samoloty myśliwskie Su-27 28-30
samoloty zwiadowcze dalekiego zasięgu Tu-22MR 5
taktyczne samoloty zwiadowcze Su-24MR 8-12
samoloty zwalczania okrętów Ił-38 42
samoloty łączności z SSBN Tu-142MR 12
samoloty transportowe An-12, An-24, An-26, Ił-18, Tu-154
śmigłowce zwalczania okrętów Ka-27PŁ i Ka-28 70-80
śmigłowce bojowe Mi-24 10-15
śmigłowce transportowo bojowe Ka-29 30
śmigłowce transportowe Mi-8 70
  1. Na wyposażeniu lotnictwa morskiego w 1990 znajdowało się 400 samolotów nosicieli rakiet (180 x TU-22M, 40 x TU-22K, 180 x TU-16), 220 samolotów ZOP (65 x TU-142, 60 x IŁ-38, 95 x Be-12), 220 szturmowych (104 x Jak-38, 90 x Su-17, 26 x Su-24), 235 rozpoznawczych (60 x KA-25RC, 15 x TU-95RC, 40 x TU- 16R, 10 x TU-22R, 55 x TU-16P/E, 20 x AN-12PP), 515 pomocniczych (20 x Mi-14BT, 70 x TU-16Z, ok. 200 x AN-12/24/26 i IŁ-14, ok. 115 x Mi-8 Mi-6), 350 śmigłowców ZOP (110 x Mi-14M, 140 x KA-25P1, 100 x KA-27[2].
  2. 73 samodzielna morska eskadra samolotów ZOP dalekiego zasięgu uzbrojona w samoloty TU-142M sformowana została w 1993 na bazie 392 morskiego pułku lotnictwa rozpoznawczego dalekiego zasięgu. 20 października 2008 trzy jej samoloty otrzymały nazwy własne: „Wielikij Ustiug”, „Jewgeni Preobrażeńskij”, oraz „Iwan Borzow”. Pozostałe to: „Wytegra”, „Czerepowec”, „Biełoozero” oraz „Wołogda”[12].
  3. 279 samodzielny pokładowy pułk lotnictwa myśliwskiego im. Bohatera ZSRR Borysa Safonowa jest jednostką podwójnego bazowania. Jako jednostka lotnictwa pokładowego uzupełnia potencjał bojowy lotniskowca Admirał Kuźniecow, a na lotnisku operacyjnym pozostaje w składzie dwóch eskadr, posiadając na uzbrojeniu (2010) 23 samoloty SU-33[12].
  4. Na uzbrojeniu 73 samodzielnej morskiej eskadry samolotów ZOP Dalekiego Zasięgu znajdowały się samoloty TU-142MK: Wytegra, Czerepowec, Biełoozero oraz Wołogda. Kolejne trzy samoloty TU-142MK od 20 października 2008 to Wielikij Ustjug, Jewgeni Preobrażenskij oraz Iwan Borzow[19].
  5. W skład 11 samodzielnej grupy powietrznej ekranoplanów wchodzą samoloty Orlenok projektu 904 oraz Luna projektu 903[20].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Marek Depczyński: Rosyjskie siły zbrojne: od Milutina do Putina. Warszawa: Bellona SA, 2015. ISBN 978-83-11-13505-5.
  • Tomasz Grabowski: Rosyjska siła. Siły Zbrojne i główne problemy polityki obronnej Federacji Rosyjskiej w latach 1991-2010. Częstochowa: Instytut Geopolityki, 2011. ISBN 978-83-61294-52-8.
  • Robert Janik: Zmiany organizacyjno-funkcjonalne w Silach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. W: Szymon Markiewicz (red.): Rosyjska wizja prowadzenia operacji militarnych. Warszawa: Akademia Sztuki Wojennej, 2018. ISBN 978-83-7523-671-2.