Su-33

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Su-33
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo  ZSRR /  Rosja
Producent Komsomolskie Zjednoczenie Przemysłu Lotniczego
Konstruktor Suchoj
Typ Myśliwiec przewagi powietrznej
Konstrukcja średniopłat o konstrukcji metalowej, półskorupowej, podwozie trójpodporowe – wciągane w locie
Załoga 1
Historia
Data oblotu 17 sierpnia 1987
Liczba egzemplarzy 31 + 2 prototypy
Dane techniczne
Napęd 2 silniki turbinowe dwuprzepływowe AŁ-31F
Ciąg każdy
75,53 kN (normalny)
122,58 kN (z dopaleniem)
Wymiary
Rozpiętość 14,70 m
Długość 21,19 m
Wysokość 5,93 m
Powierzchnia nośna 67,84 m²[1]
Masa
Startowa 29 940 kg (normalna)
33 000 t (maksymalna)[1]
Uzbrojenia 6500 kg
Paliwa 9500 kg
Osiągi
Prędkość maks. 1350 km/h (ok. 1,1 Ma) (na poziomie morza)
2300 km/h (2,17 Ma) (na dużych wysokościach)
Pułap praktyczny 17 000 m[1]
Zasięg 3000 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 działko GSz-31-1 kal. 30 mm i 12 pylonów na uzbrojenie o łącznym udźwigu 6500 kg
Użytkownicy
Rosja
Multimedia w Wikimedia Commons

Su-33 (Su-27K, ros. Сухой Су-33, kod NATO – Flanker D[2]) – samolot myśliwski i uderzeniowy opracowany w ZSRR w biurze Suchoja, wersja rozwojowa rodziny samolotów Su-27, przystosowany do zastosowania na lotniskowcach.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Start Su-33 z pokładu lotniskowca „Admirał Kuzniecow”

Prace nad Su-33 rozpoczęły się wraz z pracami nad nowym lotniskowcem dla ZSRR w drugiej połowie lat siedemdziesiątych XX w. Spośród projektów wybrano dwa samoloty myśliwskie zbudowane na bazie MiG-29 i Su-27, samolot szkolny na bazie Su-25 oraz samolot wczesnego ostrzegania Jak-44. W odróżnieniu jednak od konstrukcji zachodnich dostosowanych do startu z katapulty, w ZSRR postanowiono rozwijać technikę startu nowych myśliwców 4. generacji, o wysokim stosunku ciągu do masy, ze skoczni (w rosyjskiej terminologii: trampoliny) – wznoszącego się na końcowym odcinku pokładu[3]. Wiązała się z tym budowa lotniskowców w konfiguracji STOBAR.

Pierwsze próby lądowania z hakiem i aerofiniszerem oraz startu ze skoczni, w bazie naziemnej Nitka na Krymie, były prowadzone na nieznacznie zmodyfikowanym prototypie Su-27 (T-10-3) w 1982 roku[4]. W 1984 roku prowadzono próby kolejnego prototypu T-10-25 przebudowanego z seryjnego Su-27, ze wzmocnionym podwoziem i przystosowanego do współpracy z aparaturą naprowadzania Riezistor-4K[5]. W maju 1985 roku Wiktor Pugaczow oblatał eksperymentalną wersję Su-27 z dodatkowym przednim usterzeniem poziomym. Dalsze próby samolotu pokładowego prowadzono od maja 1985 roku na prototypie T-10-24 w takiej konfiguracji[4]. Wersja ta, z dodatkowym przednim usterzeniem, stała się podstawą do skonstruowania myśliwca pokładowego Su-27K (oznaczenie fabryczne T-10K, od ros. korablennyj – okrętowy)[5]. Projekt został zatwierdzony przez dowódcę marynarki w lutym 1985 roku[6].

Pierwszy prototyp T-10K-1 oblatano 17 sierpnia 1987 roku, lecz dopiero latem 1988 otrzymał składane skrzydła[6]. 28 września 1988 został on rozbity podczas prób (pilot doznał urazu)[6]. Próby kontynuowano na T-10K-2, oblatanym 22 grudnia 1987[6]. 1 listopada 1989 roku W. Pugaczow odbył pierwsze lądowanie na pokładzie lotniskowca „Admirał Kuzniecow”[7]. Siedem sztuk Su-27K serii próbnej (T-10K-3 – 9) zbudowano w KnAAPO w 1990 roku, a w 1992 roku rozpoczęto produkcję serii 24 sztuk[6].

Widok płatowca od dołu

Samoloty serii próbnej zaczęły wchodzić w 1991 roku na wyposażenie 100. Okrętowego Pułku Lotnictwa Myśliwskiego, gdzie były używane do szkolenia. 26 września 1991 pierwszy samolot jednostki bojowej wylądował na lotniskowcu „Admirał Kuzniecow”[8]. Pierwsze maszyny z pierwszej serii dostarczono rosyjskiej marynarce wojennej w kwietniu 1993 roku[6]. Ogółem dostarczono 24 samoloty seryjne[6]. Weszły do eksploatacji równocześnie z próbami państwowymi. Z końcem grudnia 1994 roku zakończono badania państwowe samolotu i 31 sierpnia 1998 roku został on oficjalnie przyjęty na uzbrojenie rozporządzeniem Prezydenta Federacji Rosyjskiej pod oznaczeniem zmienionym na Su-33[9]. Jedyną jednostką zdolną do działań bojowych jest 279. Pułk Pokładowego Lotnictwa Myśliwskiego liczący 24 samoloty na pokładzie jedynego rosyjskiego lotniskowca „Admirał Kuzniecow”. Oprócz myśliwca Su-33(MK) powstała też dwumiejscowa wersja samolotu wielozadaniowego Su-33KUB, z układem miejsc jak w Su-34.

Do 2007 roku pięć seryjnych samolotów zostało rozbitych z różnych przyczyn[10].

Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]

Silnik AL-31
  • Napęd – dwa silniki AL-31F o maksymalnym ciągu 122,6 kN. Samolot posiada sondę do tankowania w powietrzu oraz aparaturę UPAZ-1A do przekazywania paliwa w powietrzu innym samolotom.
  • Płatowiec – w porównaniu do Su-27 Su-33 posiada dodatkowe przednie usterzenie poziome. Może również składać skrzydła, tylne usterzenie poziome oraz osłonę radaru aby ułatwić bazowanie na lotniskowcach. Podwozie wzmocnione, przednie koło zdwojone. Posiada hak umożliwiający lądowanie na lotniskowcu.
  • Wyposażenie – Analogiczne do Su-27, dodatkowo posiada urządzenia ułatwiające lądowanie na lotniskowcu.
Su-33 ze złożonymi skrzydłami
  • Uzbrojenie – Analogiczne do Su-27, dodatkowo może zabierać rakiety R-27EM przeznaczone do niszczenia celów lecących nisko nad wodą. Maksymalna masa uzbrojenia podwieszanego na 12 punktach wynosi 6500 kg, lecz pełny zestaw uzbrojenia wiąże się z ograniczeniami w zakresie startu z lotniskowca[6]. Su-33 ma dwa węzły podwieszeń centralnie pod kadłubem, dwa pod wlotami powietrza i po cztery pod skrzydłami[11]. Maksymalnie może przenosić 8 rakiet powietrze-powietrze średniego zasięgu R-27R/JeR (na dwóch węzłach R-27T/JeT) oraz cztery bliskiego zasięgu R-73[11]. W konfiguracji uderzeniowej może przenosić do 8 bomb o masie 500 kg lub 28 bomb 250 kg albo cztery wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 80 mm S-8 (wyrzutnie B-8M1 po 20 pocisków) lub S-25 (pojedyncze)[11]. Przewidywano możliwość przenoszenia rakiety przeciwokrętowej Moskit[6], lecz nie są one stosowane.

Odniesienia[edytuj | edytuj kod]

Jeden z najskuteczniejszych rosyjskich hokeistów, Maksim Suszynski nosił przydomek Su-33 z uwagi na skojarzenie z jego nazwiskiem i numerem, z jakim występował na koszulce[12].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Podobne lub porównywalne konstrukcje:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 164.
  2. ↑ Piotr Butowski: Lotnictwo Wojskowe Rosji. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Lampart & Piotr Butowski, 1995, s. 83-86. ISBN 83-902554-5-6.
  3. ↑ Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 157-159.
  4. ↑ a b Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 159.
  5. ↑ a b Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 160.
  6. ↑ a b c d e f g h i Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 161-162.
  7. ↑ Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 192.
  8. ↑ Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 203.
  9. ↑ Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 206.
  10. ↑ Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 214.
  11. ↑ a b c Bałakin i Zabłocki 2007 ↓, s. 236.
  12. ↑ Су-33 играет за «Компрессор». Максим Сушинский продолжает карьеру в любительской команде (ros.). 2012-12-27. [dostęp 2013-09-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Siergiej Bałakin, Władimir Zabłocki: Sowietskije awianoscy. Awianiesuszczije kriejsiera admirała Gorszkowa. Moskwa: Jauza – Kollekcyja – Eksmo, 2007. ISBN 978-5-699-20954-5. (ros.)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Su-33&oldid=61799695”