Makrela atlantycka

Makrela atlantycka

Scomber scombrus
Linnaeus, 1758
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	okoniokształtne
Podrząd	makrelowce
Rodzina	makrelowate
Rodzaj	Scomber
Gatunek	makrela atlantycka
Synonimy
Scomber glauciscus Pallas, 1814 Scomber punctatus Couch, 1849 Scomber scomber Linnaeus, 1758 Scomber scriptus Couch, 1863 Scomber vernalis Mitchill, 1815 Scomber vulgaris Fleming, 1828 Scomber vulgaris Wood, 1837
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski

Makrela atlantycka (Scomber scombrus) – gatunek ryby z rodziny makrelowatych.

Zasięg występowania

Wzdłuż północnoamerykańskich i europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, południowo-zachodnia część Morza Bałtyckiego, Morze Śródziemne i Morze Czarne, na głębokościach do 1000 m p.p.m. W Bałtyku pojawiają się po tarle i odpływają przed zimą.

Opis

Ciało wąskie, cylindryczne z dużym otworem gębowym w położeniu końcowym. Dwie płetwy grzbietowe. Grzbiet zielonkawy lub niebieskawy, spód jasny. Brak pęcherza pławnego. Dorosłe osobniki osiągają masę do 1 kg i długość do 50 cm.

Tryb życia

Makrele są rybami wędrownymi. Jesienią i zimą żerują przy dnie zjadając głównie bezkręgowce. Od wiosny tworzą ławice i kierują się ku terenom tarłowym. Jedna samica składa kilkaset tysięcy jaj. Ikra i larwy pelagiczne, unoszą się w toni wodnej. W okresie rozrodu dorosłe osobniki żywią się planktonem, później tworzą niewielkie stada i polują na małe ryby.

Znaczenie gospodarcze

Poławiana gospodarczo na dużą skalę. Stanowi również pokarm dla dużych ryb.

Wartość odżywcza Makrela świeża (100 g) Wartość energetyczna 758 kJ (181 kcal) Białka 18,7 g szczegółowe informacje RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 41% 41% 41% 41% M 33% 33% 33% 33% Węglowodany 0,2 g Tłuszcze 11,9 g szczegółowe informacje Kwasy tł. nasycone 3,44 g Kwasy tł. nienasycone Jednonienasycone 4,65 g Wielonienasycone 2,63 g omega-3 2,29 g α-Linolenowy (ALA) 0,25 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 23% 23% 23% 23% M 16% 16% 16% 16% omega-6 0,34 g Linolowy (LA) 0,17 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,4% 1,4% 1,5% 1,5% M 1,0% 1,0% 1,2% 1,2% Woda 68,1 g szczegółowe informacje AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% M 1,8% 1,8% 1,8% 1,8% Witaminy Witamina C 0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Tiamina (B1) 0,13 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 12% 12% 12% 12% M 11% 11% 11% 11% Ryboflawina (B2) 0,33 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 30% 30% 30% 30% M 25% 25% 25% 25% Niacyna (B3) 7,5 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 54% 54% 54% 54% M 47% 47% 47% 47% Witamina B6 0,63 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 48% 48% 42% 42% M 48% 48% 37% 37% Foliany 0,01 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% M 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% Kobalamina (B12) 0,008 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 333% 333% 333% 333% M 333% 333% 333% 333% Witamina A 0,1 mg RAE RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 14% 14% 14% 14% M 11% 11% 11% 11% Witamina D 0,005 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 33% 33% 33% 25% M 33% 33% 33% 25% Witamina E 1,25 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 8,3% 8,3% 8,3% 8,3% M 8,3% 8,3% 8,3% 8,3% Makroelementy Fosfor 244 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 35% 35% 35% 35% M 35% 35% 35% 35% Wapń 12 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,2% 1,2% 1,0% 1,0% M 1,2% 1,2% 1,2% 1,0% Magnez 30 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 9,7% 9,4% 9,4% 9,4% M 7,5% 7,1% 7,1% 7,1% Potas 396 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 8,4% 8,4% 8,4% 8,4% M 8,4% 8,4% 8,4% 8,4% Sód 95 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 6,3% 6,3% 7,3% 7,9% M 6,3% 6,3% 7,3% 7,9% Mikroelementy Jod 0,045 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 30% 30% 30% 30% M 30% 30% 30% 30% Żelazo 1 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,6% 5,6% 13% 13% M 13% 13% 13% 13% Miedź 0,16 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 18% 18% 18% 18% M 18% 18% 18% 18% Cynk 0,39 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,9% 4,9% 4,9% 4,9% M 3,5% 3,5% 3,5% 3,5% Mangan 0,04 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% Dane liczbowe na podstawie: Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health

Wartość odżywcza Makrela wędzona (100 g) Wartość energetyczna 925 kJ (221 kcal) Białka 20,7 g szczegółowe informacje RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 45% 45% 45% 45% M 37% 37% 37% 37% Węglowodany 0 g Tłuszcze 15,5 g szczegółowe informacje Kwasy tł. nasycone 3,88 g Kwasy tł. nienasycone Jednonienasycone 5,83 g Wielonienasycone 3,79 g omega-3 3,37 g α-Linolenowy (ALA) 0,15 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 14% 14% 14% 14% M 9,4% 9,4% 9,4% 9,4% omega-6 0,42 g Linolowy (LA) 0,23 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,9% 1,9% 2,1% 2,1% M 1,4% 1,4% 1,6% 1,6% Woda 61,8 g szczegółowe informacje AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,3% 2,3% 2,3% 2,3% M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% Witaminy Witamina C 0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Tiamina (B1) 0,14 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 13% 13% 13% 13% M 12% 12% 12% 12% Ryboflawina (B2) 0,35 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 32% 32% 32% 32% M 27% 27% 27% 27% Niacyna (B3) 8 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 57% 57% 57% 57% M 50% 50% 50% 50% Witamina B6 0,5 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 38% 38% 33% 33% M 38% 38% 29% 29% Foliany 0,01 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% M 2,5% 2,5% 2,5% 2,5% Kobalamina (B12) 0,0097 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 404% 404% 404% 404% M 404% 404% 404% 404% Witamina A 0,054 mg RAE RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 7,7% 7,7% 7,7% 7,7% M 6,0% 6,0% 6,0% 6,0% Witamina D 0,0084 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 56% 56% 56% 42% M 56% 56% 56% 42% Witamina E 1 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 6,7% 6,7% 6,7% 6,7% M 6,7% 6,7% 6,7% 6,7% Makroelementy Fosfor 240 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 34% 34% 34% 34% M 34% 34% 34% 34% Wapń 5 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,5% 0,5% 0,4% 0,4% M 0,5% 0,5% 0,5% 0,4% Magnez 30 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 9,7% 9,4% 9,4% 9,4% M 7,5% 7,1% 7,1% 7,1% Potas 275 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,9% 5,9% 5,9% 5,9% M 5,9% 5,9% 5,9% 5,9% Sód 1170 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 78% 78% 90% 98% M 78% 78% 90% 98% Mikroelementy Jod 0,04 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 27% 27% 27% 27% M 27% 27% 27% 27% Żelazo 1,2 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 6,7% 6,7% 15% 15% M 15% 15% 15% 15% Miedź 0,16 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 18% 18% 18% 18% M 18% 18% 18% 18% Cynk 0,39 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 4,9% 4,9% 4,9% 4,9% M 3,5% 3,5% 3,5% 3,5% Mangan 0,04 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% Dane liczbowe na podstawie: Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health

Zobacz też

• ryby Polski

Bibliografia

• Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2. Brak numerów stron w książce