Przejdź do zawartości

Marian Morelowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Morelowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 marca 1884
Wadowice

Data i miejsce śmierci

25 lipca 1963
Wrocław

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia sztuki, romanistyka
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Wiedeński

Doktorat

1912
Uniwersytet Wiedeński

Profesura

1934

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Wileński
Katolicki Uniwersytet Lubelski
Uniwersytet Wrocławski

kustosz Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu (1926–1929)
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Oficer Orderu Leopolda (Belgia) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Marian Morelowski (ur. 2 marca 1884 w Wadowicach, zm. 25 lipca 1963 we Wrocławiu) – polski historyk sztuki, romanista, pedagog, kustosz Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu (1926–1929), profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1934–1941), profesor nadzwyczajny Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1946–1952), profesor i kierownik Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego (1953–1960).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 2 marca 1884 w Wadowicach, w rodzinie Juliana Feliksa Morelowskiego h. Prus (I) (1850–1916) i Sabiny Langfort h. Jagnię (zm. 1893)[1]. W 1902 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum św. Jacka w Krakowie[2]. Studiował historię sztuki i filologię romańską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1905–1906 kontynuował studia na Uniwersytecie w Wiedniu, a w następnym roku w Paryżu na Sorbonie i w Collège de France. Po powrocie do Krakowa w latach 1911–1915 był nauczycielem języka francuskiego. W 1912 na podstawie rozprawy „Świat zewnętrzny w twórczości Saint Pierr'a” uzyskał doktorat na uniwersytecie w Wiedniu.

Grób Mariana Morelowskiego

W latach 1915–1918 przebywał w Moskwie jako jeniec cywilny założył Wydział Opieki nad Zabytkami Kultury i Sztuki Polskiej. Celem tej instytucji było wyszukiwanie, inwentaryzowanie i ratowanie skonfiskowanych dóbr kultury polskiej. Po zakończeniu działań wojennych, kiedy Związek Radziecki w 1921 podjął decyzję o oddaniu polskich skarbów został ekspertem komisji rewindykacyjnej. Pozostał w Kraju Rad do 1926, a owocem jego poszukiwań było między innymi odzyskanie arrasów wawelskich. Z tego czasu pochodzi praca naukowa „Arrasy wawelskie Zygmunta Augusta” po raz pierwszy opublikowana w 1922.

Po rezygnacji ze stanowiska kustosza Zamku Wawelskiego w 1930 przeprowadził się do Wilna, gdzie był zastępcą profesora, a od 1934 profesorem nadzwyczajnym historii sztuki na Uniwersytecie Wileńskim. Przedmiotem naukowych badań z tego okresu stała się dla Morelowskiego barokowa architektura Wilna. W latach 1938–1939 ukazała się drukiem praca naukowa będąca plonem tych badań pt. „Zarys syntetyczny sztuki wileńskiej od gotyku do neoklasycyzmu”.

Okres II wojny światowej spędził w Wilnie wykładając na tajnych kompletach.

Po zakończeniu wojny profesor Morelowski związał się najpierw z KUL-em, a od 1947 podjął także wykłady na Uniwersytecie Wrocławskim. Do Wrocławia przeniósł się na stałe w 1949, w 1953 został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem katedry historii sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego, od 1958 był profesorem zwyczajnym tej uczelni. Na emeryturę przeszedł w 1960, a przez kolejne 2 lata prowadził jeszcze gościnnie wykłady dla studentów.

Przedmiotem naukowych badań we Wrocławiu była średniowieczna sztuka Dolnego Śląska. Profesor był członkiem wielu towarzystw naukowych polskich i obcych, posiadaczem wysokich odznaczeń belgijskich i francuskich. W latach 19581959 był członkiem zespołu mającego przygotować odbiór polskich zbiorów, arrasów wawelskich od II wojny przechowywanych w Kanadzie. We Wrocławiu profesor mieszkał przy ulicy Piaskowej 13.

Był dwukrotnie żonaty, od 1913 z Martą Bortkiewicz (zm. 1920), od 1929 z Leną Tochterman. Z drugiego związku miał syna i córkę[1][3].

Zmarł we Wrocławiu. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XVB-płn-wsch-narożnik)[4].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Marian Morelowski h. Prus (I) [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-02-14].
  2. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1902. Kraków: 1902, s. 66.
  3. a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 502.
  4. Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 2023-02-14].
  5. M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 294 „za zasługi, położone na polu rewindykacji polskich zabytków muzealnych z Rosji”.
  6. informacja na tablicy nagrobnej

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Mieczysław Zlat, Morelowski Marian, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXI.
  • Piotr Bohdziewicz, Śp. prof. dr Marian Morelowski, [w:] „Zeszyty Nukowe KUL” 1964, zeszyt 2.
  • Janina Orosz, Marian Morelowski, [w:] Biuletyn Historii Sztuki 1964.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]