Przejdź do zawartości

Marian Stampf’l

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Stampf’l
pułkownik audytor pułkownik audytor
Data i miejsce urodzenia

27 listopada 1881
Lwów

Data i miejsce śmierci

1940
USRR, ZSRR

Przebieg służby
Siły zbrojne

C. K. Armia
Wojsko Polskie

Jednostki

132 Brygada Austro-Węgier,
Wojskowy Sąd Okręgowy Nr VI

Stanowiska

sędzia śledczy, sędzia orzekający, prokurator

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska

Późniejsza praca

adwokat

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP)

Marian Karol Stampf’l (ur. 27 listopada 1881 we Lwowie, zm. 1940 w ZSRR) – doktor praw, prokurator i adwokat, pułkownik audytor Wojska Polskiego, działacz społeczny, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wywodził się z rodziny o korzeniach szkockich[1]. Urodził się 27 listopada 1881 we Lwowie jako syn Juliana (wzgl. Juliusza, w latach 90. XIX wieku naczelnika stacji kolejowej w Sanoku)[2][3][4][5]. Był wyznania rzymskokatolickiego[3]. Miał brata Stanisława (ur. 1882)[2].

Kształcił się w C. K. I Gimnazjum I w Przemyślu, gdzie w 1900 ukończył z odznaczeniem VIII klasę i zdał egzamin dojrzałości[3][6]. po maturze miał pierwotnie podjąć studia na akademii górniczej[3]. Ukończył studia prawnicze. Jako auskultant sądowy w Bochni w czerwcu 1905 uzyskał stopień doktora praw na Uniwersytecie Jagiellońskim[5]. 17 kwietnia 1912 został wpisany na listę adwokatów z siedzibą w Starym Sączu w obrębie Krakowskiej Izby Adwokackiej[7]. W kolejnych latach pozostawał adwokatem przy C. K. Sądzie Powiatowym w Starym Sączu[8][9][10][11], także w trakcie I wojny światowej[12]. Był członkiem zarządu okręgowego Towarzystwa Szkoły Ludowej w Starym Sączu i w tym charakterze brał udział w Walnym Zjeździe TSL w Nowym Sączu jesienią 1911[13].

Został oficerem C. K. Armii. Podczas I wojny światowej 1914–1918 służył w audytoriacie c. i k. 132 Brygady[14][15]. Po zakończeniu wojny, jako były oficer armii austriackiej został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony do stopnia kapitana korpusu sądowego[16]. Pod koniec 1918 wziął udział w walkach podczas wojny polsko-ukraińskiej jako dowódca kompanii karabinów maszynowych, a w styczniu 1919 na własną prośbę został przydzielony do Sądu Polowego we Lwowie, w którym w randze kapitana został jednym z audytorów w składzie osobowym sądu i jego agendach w Galicji Wschodniej[14]. W kolejnych latach pracował w audytoriacie lwowskim. W 1920 był też sędzią sądu doraźnego we Lwowie[17]. Został awansowany na stopień majora.

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 33. lokatą w korpusie oficerów sądowych, a jego oddziałem macierzystym był wówczas Departament IX Sprawiedliwości Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[18]. W 1923 roku był sędzią śledczym dla spraw szczególnej wagi w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VI we Lwowie[19]. W następnym roku, w tym samym sądzie był sędzią orzekającym[20]. 25 października 1926 roku Prezydent RP mianował go prokuratorem przy wojskowych sądach okręgowych, a minister spraw wojskowych przeniósł z WSO Nr VI do Prokuratury w Wojskowym Sądzie Okręgowym Nr VI na stanowisko prokuratora[21][22][23]. 16 marca 1927 roku został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 6. lokatą w korpusie oficerów sądowych[24]. Z dniem 31 grudnia 1931 został przeniesiony w stan spoczynku[25]. W 1934, jako pułkownik stanu spoczynku, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowy Sącz[26].

Od zarania II Rzeczypospolitej w jej latach 20. i 30 pozostawał cywilnym adwokatem w Starym Sączu[27][28][29]. W 1937 został wybrany przez radę adwokacką delegatem do Sąd Grodzkiego w Starym Sączu[30]. Został członkiem komisji rewizyjnej przy wydziale wykonawczym powołanej w 1936 Ekspozytury Funduszu Pracy w Starym Sączu[31]. 28 lutego 1937 został wybrany prezesem zarządu gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Starym Sączu[32]. Po powrocie do Lwowa do 1939 prowadził tam kancelarię adwokacką przy ulicy Spółdzielczej 2[33][34][35].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD. Został przewieziony do więzienia przy ulicy Karolenkiwskiej 17 w Kijowie. Tam prawdopodobnie na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 71/1-48 oznaczony numerem 2816, jego tożsamość została podana jako Marian Stempfel)[36]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Jego żona Stanisława podczas wojny została deportowana przez sowietów w głąb ZSRR (od koniec 1941 przebywała w rejonie Ajagöz w sowchozie Mynbułak[37]), gdzie straciła życie. Jego potomkowie zostali dziennikarzami: syn Stanisław (1919–1980), wnuczka Aleksandra Kedaj i prawnuczka Hanna Lis[38].

Publikacja

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Archiwum historii mówionej. Dżennet Połtorzycka-Stampf’l. 1944.pl. [dostęp 2020-03-06].
  2. a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1895/1896 (zespół 7, sygn. 20). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 139.
  3. a b c d Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I. w Przemyślu za rok szkolny 1900. Przemyśl: 1900, s. 39.
  4. Marian Stampfl. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2020-12-21].
  5. a b Kronika. Z uniwersytetu. „Nowa Reforma”. Nr 144, s. 2, 27 czerwca 1905. 
  6. Kronika. „Gazeta Narodowa”. Nr 176, s. 2, 28 czerwca 1900. 
  7. Edykt. „Gazeta Lwowska”. Nr 93, s. 10, 24 kwietnia 1912. 
  8. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 220, 223.
  9. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 223, 225.
  10. Wykaz Adwokatów do Krakowskiej Izby Adwokackiej należących. 1913. Kraków: 1913, s. 22, 43.
  11. Wykaz Adwokatów do Krakowskiej Izby Adwokackiej należących. 1913. Kraków: 1913, s. 24, 43.
  12. Haliczanin. Kalendarz powszechny zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Małopolski i Kresów Wschodnich na rok Pański 1917. Lwów: 1917, s. 70.
  13. Protokół Walnego Zjazdu Towarzystwa Szkoły Ludowej w Nowym Sączu odbytego w dniach 30 września i 1 października 1911 roku. Kraków: 1912, s. 3.
  14. a b Kania 2006 ↓, s. 307.
  15. List M. Stampf’la do Bronisławy Rychter-Janowskiej z 20.03.1916 r. Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, Dział Mikroform, mikr. Nr 402, s. 399-404.
  16. Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 109.
  17. z sali sądowej. Sądy doraźne. „Słowo Polskie”. Nr 371, s. 4, 12 sierpnia 1920. 
  18. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 302.
  19. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1084, 1090.
  20. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 979, 985.
  21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 3 listopada 1926 roku, s. 389, 391.
  22. a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 691.
  23. Organa 1928 ↓, s. 71.
  24. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 19 marca 1927 roku, s. 92.
  25. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 225.
  26. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 367.
  27. Haliczanin. Kalendarz powszechny zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Małopolski i Kresów Wschodnich na rok Pański 1919. Lwów: 1919, s. 72.
  28. Haliczanin. Kalendarz powszechny zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Małopolski i Kresów Wschodnich na rok Pański 1923. Lwów: 1923, s. 14.
  29. Haliczanin. Kalendarz powszechny zastosowany do potrzeb wszystkich mieszkańców Małopolski i Kresów Wschodnich na rok Pański 1933. Lwów: 1933, s. 81.
  30. Robert Krzysztof Tabaszewski: Adwokaci Nowego Sącza do 1945 roku. Nowy Sącz: Biblioteka Rocznika Sądeckiego, 2015, s. 44. ISBN 978-83-933269-4-5.
  31. Kronika starosądecka. Pomoc bezrobotnym. „Głos Podhala”. Nr 44, s. 3, 1 listopada 1936. 
  32. Z Ziemi Sądeckiej. Z życia Sokoła. „Głos Podhala”. Nr 12, s. 3, 21 marca 1937. 
  33. Kania 2006 ↓, s. 309.
  34. Ilustrowany informator miasta Lwowa ze spisem miejscowości województwa lwowskiego : na rok 1939. Lwów: 1939, s. 27.
  35. 1939 Lwow City Directory and Province Gazetteer. genealogyindexer.org. [dostęp 2014-12-10].
  36. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 89. [dostęp 2014-10-27].
  37. Adresy rodzin wojskowych w Z.S.R.R.. „Polska Walcząca - Żołnierz Polski na Obczyźnie”. Nr 9, s. 7, 28 lutego 1942. 
  38. Kania 2006 ↓, s. 310.
  39. Marian Stampfl. Asesor linjowy a sędzia. „Wojskowy Przegląd Prawniczy”. Nr 4, s. 5–25, 1930. }
  40. M.P. 1928 r. nr 65, poz. 88 „za zasługi na polu sądownictwa wojskowego”.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]