Michał Rybikowski
| ||
 podpułkownik dyplomowany piechoty
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 3 lutego 1900 Rokany | |
|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 27 stycznia 1991 Montreal | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | do 1947 | |
| Siły zbrojne |  Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
| |
| Jednostki | 17 Wielkopolska Dywizja Piechoty 5 Batalion Strzelców Karpackich 2 Brygada Strzelców Karpackich | |
| Główne wojny i bitwy | wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa | |
| Odznaczenia | ||
            
| ||
Michał Rybikowski (alias Peter Iwanow, Ian Jacobsen, Adam Michałowski i Andrzej Paszkowski[1]) (ur. 3 lutego 1900 w Rokanach, zm. 27 stycznia 1991 w Montrealu) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Rokanach, w ówczesnym powiecie poniewieskim guberni kowieńskiej, w rodzinie Antoniego i Pauliny z Paszkowskich[2].
W wieku 18 lat zgłosił się do Wojska Polskiego. Został przydzielony do służb wywiadu działającego na terenie Białorusi i Litwy. Wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1927 roku został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W roku szkolnym 1927/28 był dowódcą plutonu w 4 kompanii podchorążych, w roku szkolnym 1928/29 – instruktorem kompanii, a w roku szkolnym 1929/30 – adiutantem III batalionu[3].
Od 15 czerwca do 15 września 1930 roku odbył staż w artylerii i piechocie. Od 15 października do 15 grudnia 1930 roku ukończył Kurs Próbny przy Wyższej Szkole Wojennej. 5 stycznia 1931 roku został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza XI Kursu 1930–1932[4]. 1 listopada 1932 roku, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przeniesiony do dowództwa 17 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty w Gnieźnie na stanowisko oficera sztabu. 29 kwietnia 1933 roku został awansowany na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 116. lokatą w korpusie oficerów piechoty[5]. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 88. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6].
Był oficerem wywiadu polskiego w Wolnym Mieście Gdańsku, Królewcu i Kownie, od 1941 tworzył siatkę szpiegowską pod przykrywką pracownika japońskiej ambasady w Sztokholmie – płk./gen. Makoto Onodery. Himmler nazwał Rybikowskiego „najniebezpieczniejszym funkcjonariuszem polskiego wywiadu”[7]. Jego działalność została przedstawiona w powieści Stanisława Strumph-Wojtkiewicza „Tiergarten”.
Od 24 października 1944 roku do 1 lutego 1945 roku był dowódcą 5 batalionu Strzelców Karpackich[8]. 6 sierpnia 1945 roku objął dowództwo 2 Brygady Strzelców Karpackich i sprawował do jej rozwiązania w 1947 roku[9].
Zmarł 27 stycznia 1991 roku w Montrealu. Został pochowany na Cmentarzu Weteranów Field of Honor w Pointe-Claire.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Złoty Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 82[10]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4906[11][12]
- Krzyż Walecznych [13]
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami[13]
- Medal Wojska[13]
- Medal Niepodległości (29 grudnia 1933)[14]
- Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej (3 marca 1926)[15]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[13]
- Odznaka za Rany i Kontuzje[13]
- Krzyż Oficerski Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)[13]
- Medal Obrony (Wielka Brytania)[13]
- Gwiazda Italii (Wielka Brytania)[13]
- Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania)[13]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Strumph-Wojtkiewicz, „Tiergarten” (Książka i Wiedza, Warszawa, 1966).
- ↑ Woźny 2002 ↓, s. 137.
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 414, 418, 423.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 153, 800.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 29 kwietnia 1933 roku, s. 115.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 33.
- ↑ Jan Larecki, „80 tysięcy misji”, rozdział w książce pt. „Agenci, szpiedzy, spiski” (Wyd. GJ, Warszawa, 2011).
- ↑ Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 84.
- ↑ Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 81.
- ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 372.
- ↑ Waligóra 1928 ↓, s. 35.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922 roku, s. 108.
- ↑ a b c d e f g h i Rybikowski, Michał - TracesOfWar.com, www.tracesofwar.com [dostęp 2021-10-05].
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 3 marca 1926 roku, s. 71.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939–1945. T. 14. Londyn: 1973.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Bolesław Waligóra: Zarys historii wojennej 85-go Pułku Strzelców Wileńskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Aleksander Woźny. Jeszcze o majorze Michale Rybikowskim. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (193), 2002. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej. ISSN 1640-6281.
- Artykuł w Tygodniku Powszechnym
- Wspomnienie w serwisie ogrodywspomnien.pl
- Dowódcy 2 Brygady Strzelców Karpackich
- Majorowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej
- Odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (władze RP na uchodźstwie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Wojska
- Odznaczeni Odznaką za Rany i Kontuzje
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Podpułkownicy piechoty Polskich Sił Zbrojnych
- Polacy odznaczeni Gwiazdą Italii
- Polacy odznaczeni Gwiazdą za Wojnę 1939–45
- Polacy odznaczeni Medalem Obrony
- Polacy odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego
- Pułkownicy mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1900
- Zmarli w 1991
- Żołnierze 85 Pułku Strzelców Wileńskich
- Żołnierze polskiego wywiadu i kontrwywiadu
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Kanadzie po II wojnie światowej