Przejdź do zawartości

Michał Siedlecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez The Polish Bot (dyskusja | edycje) o 02:00, 7 maj 2017. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Michał Siedlecki
{{{alt grafiki}}}
Prof. Michał Siedlecki przed 1939.
Data i miejsce urodzenia

8 września 1873
Kraków

Data i miejsce śmierci

11 stycznia 1940
Sachsenhausen

Zawód, zajęcie

Polski zoolog.

Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach
Cytaty w Wikicytatach
Prof. Michał Siedlecki jako kurator Koła Przyrodników Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego (siedzący w środku)

Michał Marian Siedlecki (ur. 8 września 1873 w Krakowie, zm. 11 stycznia 1940 w obozie Sachsenhausen) – polski zoolog. Brat Franciszka, polskiego malarza. Ojciec Stanisława, znanego polskiego taternika.

Życiorys

W 1891 ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. W latach 1891–1895 studiował zoologię w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a następnie odbył studia uzupełniające w Instytucje Zoologicznym w Berlinie (1895-1896) oraz Collège de France i Instytucie Pasteura Uniwersytetu w Paryżu.

W 1895 otrzymał tytuł doktora filozofii, a w 1899 docenta zoologii UJ. W 1904 został profesorem nadzwyczajnym. Od 1912 pełnił funkcję kierownika Katedry Zoologii tej uczelni. W latach 1919–1921 był rektorem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W 1921 powrócił na Uniwersytet Jagielloński. Zajmował się biologią ogólną i biologią morza.

W 1921 był współinicjatorem powstania Morskiego Laboratorium Rybackiego na Helu oraz Stacji Badania Wędrówek Ptaków w Warszawie w 1931. Reprezentował Polskę w Międzynarodowej Radzie Badań Morza w Kopenhadze oraz Międzynarodowym Biurze Ochrony Przyrody w Brukseli. Uczestniczył w wyprawach naukowych do Egiptu, Indii, Afryki, na Cejlon oraz Jawę. W latach 1923-1938 był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody.

W pracy badawczej zajmował się protozoologią, cytologią oraz biologią morza. Prowadził także badania z zakresu biologii morza i nad stworzeniem racjonalnych podstaw rybołówstwa morskiego. Walczył o objęcie ochroną rzadkich zwierząt, m.in. żubra, wielorybów, jesiotra, i wielu gatunków ptaków. Prowadził kompleksowe badania nad mechanizmami przystosowawczymi zwierząt do warunków tropikalnych. Wraz z Franciszkiem Kryształowiczem badał patogenezę kiły i biologię krętka bladego, a z Fritzem Schaudinnem przyczynił się do wyjaśnienia patogenezy malarii.

W 1903 został członkiem korespondentem Akademii Umiejętności, a w 1920 członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. Był także członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Doktor honoris causa uniwersytetów w Wilnie i Strasburgu.

Po rozpoczęciu okupacji niemieckiej w Polsce, aresztowany 6 listopada 1939 w akcji Sonderaktion Krakau. Zmarł 11 stycznia 1940 w obozie Sachsenhausen. Urna z prochami profesora przyjechała do Krakowa, złożono ją na Cmentarzu Rakowickim. Imieniem profesora nazwano polski naukowo-badawczy statek oceaniczny ("Profesor Siedlecki").

Był autorem wielu prac naukowych i popularnonaukowych oraz szeregu rozpraw specjalnych, zwłaszcza z zakresu badań nad sporowcami.

Wybrane publikacje naukowe

  • O budowie leukocytów oraz o podziale ich jąder u jaszczurów (1896)
  • Cycle evolutif de la Caryotropha mesnilii, coccidie novelle des Polymnies (1902)
  • Spostrzeżenia nad budową i rozwojem Spirochaetae pallida Schaud. (1906)
  • Badania doświadczalne nad kiłą: morfologia krętka białego (1907)
  • O przemianie materii wśród morza (1907)
  • Jawa. Przyroda i sztuka (1913)
  • Głębiny (1916)
  • Państwa zwierzęce (1916)
  • Skarby wód. Obrazy z nadmorskich krain (1923)
  • Na rafach koralowych (1926)
  • Opowieści malajskie (1926)
  • Ekonomiczne wykorzystywanie wybrzeża w zakresie rybołówstwa morskiego (1927)
  • Naukowe podstawy racjonalnej gospodarki rybackiej na morzu (1929)
  • Niewyzyskane walory morza (1930)
  • Wielorybnictwo i ochrona wielorybów (1931)
  • Sprawa międzynarodowej ochrony ptaków (1933)
  • Ryby morskie częściej poławiane na Bałtyku i północnym Atlantyku (1938)
  • Na drodze życia i myśli (1966)
  • Z głębin w EPITAPHIUM Ignacego Maciejowskiego Sewera, dru. UJ 1902

Odznaczenia

  1. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921 – 1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 16.
  2. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921 – 1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
  3. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 157 z 19 lipca 1921. 
  4. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921 – 1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 14, 29.
  5. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464

Bibliografia

  • Biogramy uczonych polskich, Część II: Nauki biologiczne (pod redakcją Andrzeja Śródki i Pawła Szczawińskiego), Ossolineum, Wrocław 1985
  • Wielka Ilustrowana Encyklopedia Gutenberga (1934-1939)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Michał_Siedlecki&oldid=49263263”