Przejdź do zawartości

Miejsca pamięci w Bełchatowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Miejsca pamięci w Bełchatowie – miejsca pamięci związane z historią miasta, Polski oraz świata.

Pomnik przy parafii św. Stanisława w Bełchatowie

[edytuj | edytuj kod]
Pomnik przy parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika

Tablica znajdująca się na pomniku została odsłonięta po raz pierwszy 2 listopada 1938 roku na placu Józefa Piłsudskiego (do 1935 roku plac ten nazywany był Nowym Rynkiem, obecnie jest to Plac Wolności). Podczas II wojny światowej była ukrywana. Dopiero w 1988 roku została umieszczona na pomniku przy ówczesnej kaplicy pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika przy ulicy gen. Ludwika Czyżewskiego (od 1991 jest to kościół parafialny).

Napis na tablicy pamiątkowej:

Peowiakom i ochotnikom miasta Bełchatowa poległym w walkach o niepodległość Polski.

Peowiacy.

2 listopada 1938

Znajduje się na niej również lista poległych:

  • Bednarek Kazimierz
  • Bukowski Wiktor
  • Chojnacki Franciszek
  • Chojnacki Władysław
  • Cichuta Antoni
  • Hajdys Ludwik
  • Hellwig Stefan
  • Kowalski Jan
  • Mietkiewicz Feliks
  • Pierzyński Franciszek
  • Pietraszek Leon
  • Pilc Władysław
  • Rąbalski Leon
  • Stasiak Bronisław
  • Trepka Stanisław

Grób Stefana i Nelly Hellwigów w Parku Olszewskich

[edytuj | edytuj kod]
Grób Stefana i Nelly Hellwigów w Parku Olszewskich

Grób Stefana Hellwiga (uczestnika walk polsko-bolszewickich z 1920 roku, który zginął na polu walki w miejscowości Trzeszczany pod Hrubieszowem 2 września 1920 roku) oraz jego żony Nelly Hellwig, która jako wolontariuszka pomagała rannym żołnierzom. Po śmierci męża Nelly udała się na front w celu odszukania jego ciała. Po przewiezieniu ciała męża do stolicy popełniła samobójstwo (20 września 1920 roku). Małżonkowie zostali pochowani w parku przy dworku Olszewskich w miejscu "Świątyni dumania", dawnym miejscu spotkań kochanków.

Pomnik strażaków z Ochotniczej Straży Pożarnej

[edytuj | edytuj kod]
Pomnik upamiętniający strażaków z OSP w Bełchatowie oraz założycieli bełchatowskiej straży pożarnej

Pomnik odsłonięty został 23 września 2001 roku na placu Narutowicza, przy starym budynku Ochotniczej Straży Pożarnej w Bełchatowie (aktualnie Ochotnicza Straż Bełchatowska dysponuje również nowym budynkiem przy ul. Bawełnianej 18).

Pomnik poświęcony jest Strażakom – ochotnikom poległym, zmarłym i zasłużonym w służbie Bogu, ojczyźnie i społeczeństwu w 100-lecie powstania ochotniczej straży pożarnej w Bełchatowie oraz założycielom bełchatowskiej straży pożarnej:

  • dr. Włodzimierzowi Radziewiczowi
  • Felicjanowi Otockiemu
  • Czesławowi Moskalewskiemu
  • Aleksandrowi Rybczyńskiego
  • ks. Leonowi Zarembie
  • Stanisławowi Pieniążkowi
  • Albertowi Hellwigowi

Pomnik "Pamięci Bełchatowian"

[edytuj | edytuj kod]
Pomnik 'Pamięci Bełchatowian' przy parafii pw. NNMP w Bełchatowie

Pomnik "Pamięci Bełchatowian" znajduje się przy parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (przy ul. Kościuszki w centrum miasta. Upamiętnia on ludzi związanych z Bełchatowem, którzy walczyli w obronie Polski. Na pomniku znajdują się trzy tablice:

1. Władysław Włodarczyk (19251944). Urodzony we wsi Oszczów na Wołyniu. W 1940 w głąb ZSRR.

2. 19391945 Tablica: "W hołdzie żołnierzom Armii Krajowej z rejonu Bełchatów poległym w obozach koncentracyjnych, rozstrzelanym na ulicach Bełchatowa oraz zamordowanym w lochach Gestapo w Łodzi w latach walki o niepodległość ojczyzny. Cześć i chwała. Towarzysze broni. Bełchatów sierpień 1994

Zginęli w obozach koncentracyjnych:

  • Mycke Mieczysław
  • Janusz Eugeniusz
  • Szwerkold Seweryn
  • Szabrańska Jadwiga

Rozstrzelani na ulicach Bełchatowa

  • Szelagowski Jan
  • Kowalczyk Tadeusz
  • Kulik Zygmunt
  • Tyszke Kazimierz

Polegli w oddziałach partyzanckich:

  • Grabarczyk Stanisław
  • Buca Lucjan
  • Pieniążek Bartłomiej
  • Koprowski Bolesław

Zamordowani przez Gestapo w Łodzi:

  • Grzyboski Marian
  • Grzybowski Czesław
  • Sztajnert Konstanty
  • Adamowicz Tadeusz

3. Czesław Bartłomiejczyk (19221980) Urodzony we wsi Binków gmina Bełchatów (teren dzisiejszego osiedla Binków

Budynek dawnego Arbeitsamtu

[edytuj | edytuj kod]
Tablica informacyjna na budynku dawnego nazistowskiego urzędu pracy w Bełchatowie

Budynek dawnego niemieckiego urzędu pracy (Arbeitsamt), w którym zajmowano się organizacją deportacji mieszkańców Bełchatowa i osób z najbliższych okolic z terenu powiatu bełchatowskiego, wywożonych jako robotników do pracy przymusowej na teren III Rzeszy w czasie II wojny światowej.

Na tablicy ufundowanej w 2006 roku dzięki staraniom Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę (oddziału łódzkiego) oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Bełchatowa umieszczonej na budynku Szkoły Muzycznej znajduje się napis:

W tym budynku w latach 1940-1944 mieścił się niemiecki urząd pracy Arbeitsamt. Urząd ten był organizatorem deportacji kilku tysięcy mieszkańców miasta i powiatu bełchatowskiego do przymusowych robót niewolniczych w III Rzeszy

Dzisiejszy adres budynku to plac Wolności 20. Mieści się w nim Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia oraz Społeczne Ognisko Muzyczne.

Budynek aresztu Gestapo i żandarmerii hitlerowskiej

[edytuj | edytuj kod]
Tablica pamiątkowa na budynku aresztu

Budynek ten mieści się aktualnie przy ulicy Okrzei 49. W latach 19391945 był on siedzibą żandarmerii hitlerowskiej w Bełchatowie oraz mieścił się w nim areszt Gestapo.

22 lipca 1974 na budynku została umieszczona tablica z napisem:

Tu w latach 1939-1945 mieścił się areszt gestapo i żandarmerii wojskowej. Miejsce kaźni i rozstrzeliwań Polaków.

Obecnie mieści się tam siedziba Państwowego Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego, Powiatowa Stacja Sanitarno–Epidemiologiczna oraz Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Bratoszewicach (rejon Bełchatów).

Pomnik Adama Mickiewicza

[edytuj | edytuj kod]
Popiersie Adama Mickiewicza w Bełchatowie

W roku 1955 – w setną rocznicę śmierci Adama Mickiewicza – na dawnym postumencie pomnika upamiętniającego żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej oraz walczących o niepodległość ojczyzny wbudowano tablicę poświęconą poecie. W latach 80. postument zburzono. Popiersie Mickiewicza, stojące na cokole w parku miejskim na Placu Wolności, postawiono w 1988 roku (w 70. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości).

Miejsce zamordowania żołnierzy AK

[edytuj | edytuj kod]
Płyta pamiątkowa

Płyta pamiątkowa upamiętniająca zamordowanie przez hitlerowców 7 marca 1942 roku czterech żołnierzy Armii Krajowej:

  • Jana Szelągowskiego
  • Zygmunta Kulika
  • Jana Kazimierza Tyszki
  • Tadeusza Kowalczyka

Aktualnie znajduje się na terenie boiska szkolnego I Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława Broniewskiego.

Symboliczny grób powstańców

[edytuj | edytuj kod]
Symboliczny grób powstańców z 1863 roku

Symboliczny grób powstańców, którzy zginęli podczas powstania styczniowego w okolicach Bełchatowa. Znajduje się on na rzymskokatolickim cmentarzu parafialnym kościoła pw. Wszystkich Świętych w Grocholicach.

Napis na tablicy:

Przechodniu!

Poleć Bogu dusze bohaterskich powstańców z 1863 r. poległych za wolność ojczyzny w walce z rosyjskim ciemiężcą.

Gloria victis

Mieszkańcy Zamościa

Miejsca pamięci związane z bełchatowskimi Żydami

[edytuj | edytuj kod]