Hrubieszów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Hrubieszów
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Hrubieszów (ujednoznacznienie).
Hrubieszów
— miasto i gmina —
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo  Polska
Województwo  lubelskie
Powiat hrubieszowski
Data założenia XIII wiek
Prawa miejskie 29 września 1400
Burmistrz Marta Majewska
Powierzchnia 33,03 km²
Wysokość 178–224 m n.p.m.
Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość
17 528[1]
530,7 os./km²
Strefa numeracyjna 84
Kod pocztowy 22-500
Tablice rejestracyjne LHR
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego
Mapa konturowa powiatu hrubieszowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Hrubieszów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Hrubieszów”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Hrubieszów”
Ziemia50°48′09″N 23°53′31″E/50,802500 23,891944
TERC (TERYT) 0604011
SIMC 0987800
Hasło promocyjne: Hrubieszów – miasto z klimatem
Urząd miejski
ul. Dobrzańskiego 1
22-500 Hrubieszów
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Hrubieszów (do 1802 niekiedy Rubieszów[2], ukr. Грубешів, Hrubesziw, hebr. ‏הרוביישוב‎) – miasto w południowo-wschodniej Polsce, w województwie lubelskim, siedziba powiatu hrubieszowskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Hrubieszów liczył 17 528 mieszkańców[1].

W okolicach miasta znajdują się liczne wczesnośredniowieczne cmentarzyska, kurhany i inne odkrycia archeologiczne (m.in. w Gródku, Masłomęczu i Kryłowie).

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest położone w ramionach rzeki Huczwy, dopływu Bugu i znajduje się zaledwie 18 km od przejścia granicznego z Ukrainą w Zosinie (5 km w linii prostej przez Bug). Hrubieszów jest najdalej na wschód wysuniętym miastem Polski, leżącym w środku Kotliny Hrubieszowskiej (Wyżyna Wołyńska). Region głównie rolniczy w rejonie najżyźniejszych gleb Polski – czarnoziemu.

Okolice Hrubieszowa leżą w obrębie dawnych Grodów Czerwieńskich. Hrubieszów leży na historycznej Rusi Czerwonej, pierwotnie stanowił część ziemi bełskiej, w XIV wieku został przyłączony do ziemi chełmskiej[3]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zamojskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 33,03 km²[4]. Miasto stanowi 2,6% powierzchni powiatu.

Według danych z roku 2008 71,0% powierzchni Hrubieszowa stanowiły użytki rolne, a użytki leśne 2,5%[5]

Zarówno powiat, jak i miasto leżą na terenie Nadbużańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Cmentarz wojskowy

Hrubieszów (aż do 1802 r. Rubieszów) to najdalej wysunięte na wschód miasto Polski. Położone jest nad Huczwą, dopływem Bugu, w odległości 5 km od granicy z Ukrainą. Przypuszcza się, że istniał tu, na wyspie oblanej wodami Huczwy, gród obronny należący do Grodów Czerwieńskich. Pierwsza wzmianka o Hrubieszowie pochodzi z 1254, jako osadzie wśród lasów, posiadającej dwór myśliwski. Rolę stanicy myśliwskiej będzie pełnił jeszcze w czasach jagiellońskich, co zostało uwiecznione w jego herbie wyobrażającym jelenią głowę, między rogami której umieszczone są dwa krzyże z napisem wokoło, nadanym przez króla Zygmunta Augusta (w poł. XVI w.).

W 1366 wraz z całą Rusią Czerwoną został ponownie przyłączony do Polski. W 1388 Władysław Jagiełło nadał Hrubieszów księciu mazowieckiemu Ziemowitowi IV[3]. Około 1393 gród został włączony do ziemi chełmskiej[3]. Prawa miejskie magdeburskie Hrubieszów uzyskał w roku 1400 z rąk Władysława Jagiełły. Prawdopodobnie w końcu XIV w. wzniesiono drewniany zamek, będący siedzibą starosty. W latach 1411, 1413, 1430 gościł w nim fundator miasta – król Władysław Jagiełło. Duże znaczenie dla miasta miał przywilej wydany przez Kazimierza Jagiellończyka nakazujący zmierzającym z Rusi na Mazowsze, Śląsk i Wielkopolskę wybieranie drogi przez Hrubieszów.

Pomyślny rozwój przerwały najazdy Tatarów, którzy w latach 1498–1626 wielokrotnie grabili i niszczyli miasto. W 1661 r. zniszczony został hrubieszowski zamek. Hrubieszów wchodził w skład starostwa hrubieszowskiego, położony był w XVIII wieku w ziemi chełmskiej[6]. W wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej Hrubieszów znalazł się w zaborze austriackim, w którym pozostał do roku 1809.

W 1800 r. wsie dawnego starostwa kupił Stanisław Staszic, który w 1816 r. na swoich dobrach założył fundację „Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie”. Była to pierwsza w Europie organizacja przedspółdzielcza, działająca do 1945 r.

W połowie XIX w. Hrubieszów był drugim co do wielkości (po Lublinie) miastem guberni lubelskiej. Miasto rozwijało się szybko, w 1909 r. liczyło 15 tys. mieszkańców. Od początku swego istnienia było miastem wielokulturowym, obok Rusinów i Polaków, już od XV w., osiedlili się tutaj Żydzi.

W 1915 r. w czasie I wojny światowej do Rosji przymusowo ewakuowano ludność prawosławną. W sierpniu 1920 roku toczyły się tu walki z sowieckim najeźdźcą. W październiku 1920 do garnizonu w Hrubieszowie został przydzielony 2 pułku strzelców konnych.

 Osobny artykuł: Atak na Hrubieszów.

Na terenie miasta zaraz po wyzwoleniu funkcjonował obóz specjalny NKWD dla AK i opozycji[7].

W nocy z 27 na 28 maja 1946 placówki MO i MBP w Hrubieszowie stały się celem wspólnej akcji WiN i UPA. W wyniku akcji uwolniono z aresztu UB 20 osób, w tym 5 Ukraińców. Zniszczono budynki PPR i starostwa. Wykonano wyrok śmierci na 2 działaczach PPR. Stacjonujący w mieście 5 pp WP zachował się biernie[8].

Żydzi w Hrubieszowie[edytuj | edytuj kod]

Cmentarz żydowski

Pierwsze wzmianki o Żydach pochodzą z 1444, natomiast dokument z roku 1456 wymienia dwóch kupców żydowskich, którym nadano prawo zaopatrywania dworu. W drugiej połowie XVI wieku Żydzi uzyskali prawo do zamieszkania w wydzielonej części miasta i do wybudowania synagogi, a wymieniony imiennie Abraham otrzymał prawo destylowania wódki. W 1736 roku wybuchł pożar, który zniszczył większą część miasta, w tym 27 żydowskich domów i synagogę. Żydzi zajmowali się głównie rzemiosłem i handlem produktami rolnymi, a gmina żydowska szybko się rozrastała – w roku 1765 zamieszkiwało Hrubieszów 709 Żydów, w 1897 – 5352, a w 1939 – już ok. 11 750.

Niemcy zniszczyli obie żydowskie synagogi, cmentarz i prywatne domy modlitwy. Po wybuchu wojny, część Żydów próbowała ratować się ucieczką na teren ZSRR. Reszta trafiła do utworzonego przez Niemców getta. W maju liczyło ono 5690 osób[9]. W czerwcu 1942 roku Niemcy koncentrowali w hrubieszowskim getcie Żydów z całego powiatu, w wyniku czego liczba jego mieszkańców wzrosła do ok. 10 tys.[9] W dniach 2–10 czerwca 1942 większość mieszkańców getta wywieziono do obozu zagłady w Sobiborze, a 500 osób rozstrzelano na cmentarzu żydowskim[10]. Kolejny transport do Sobiboru (ponad 2 tys. osób) skierowano w październiku 1942[10]. Ostatnich 200 Żydów, pozostawionych do uporządkowania terenu getta, w lipcu lub wrześniu 1943 wywieziono do obozu pracy w Budzyniu[10].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31 grudnia 2008[5]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 18 603 100 9817 52,7 8786 47,2
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		 563,2 297,2 266

Według danych z 31 grudnia 2012 r. miasto miało 18 731 mieszkańców[11]. Według danych z roku 2007[5] średni dochód na mieszkańca wynosił 1827,40 zł.

  • Liczba ludności miasta Hrubieszów na przestrzeni 6 ostatnich stuleci
  • Piramida wieku mieszkańców Hrubieszowa w 2014 roku[12].


Piramida wieku Hrubieszow.png

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest podzielone na następujące dzielnice[13]:

  • Pobereżany
  • Polna
  • Podgórze[14]
  • Śródmieście
  • Sołectwo Sławęcin
  • Żeromskiego
  • Jagiellońskie
  • Kolejarz
  • Piłsudskiego
  • Zielone
  • Garnizon

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Hrubieszowie.
 Osobny artykuł: Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie.
 Osobny artykuł: Kościół św. Mikołaja w Hrubieszowie.


  • Zespół dworski Du Chateau (ul. 3 maja 11)
    • dwór (obecnie Muzeum im. St. Staszica) murowany w 1791 r., skrzydło zach. przed 1860 r., wsch. 1941 r. Dworek Du Chateau wywodzi swoją nazwę od hrubieszowskiej rodziny, której protoplastą był żołnierz napoleoński i do której należał od 1850 r. Centralna część dworu została wzniesiona na miejscu dawnego hrubieszowskiego zamku w roku 1791. Jest to budowla parterowa, nakryta mansardowym dachem. Z piętrową częścią centralną ozdobioną czterokolumnowym portykiem wgłębnym. Do pierwotnego dworu przylegają zbudowane później (prawe około 1860 r. a lewe w 1941 r.) prostokątne skrzydła. Po wojnie mieściła się tutaj placówka NKWD. Ostatnią właścicielką dworku była Maria Julia z Mazarakich du Chateau, wdowa po Juliuszu du Chateau (obydwoje spoczywają na hrubieszowskim cmentarzu). Obecnie budynek mieści siedziby Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego oraz Muzeum Regionalnego im. Stanisława Staszica. W tym ostatnim znajdują się ekspozycje poświęcone archeologii, etnografii oraz Towarzystwu Rolniczemu Hrubieszowskiemu. Nieopodal dworku stoi budynek z 1920 r., obecnie siedziba Fundacji Kultury i Przyjaźni Polsko-Francuskiej, założonej dzięki staraniom Stefana du Chateau.
    • ogród, pierwsza połowa XIX w.
  • Stary i Nowy cmentarz żydowski w Hrubieszowie
    • Stary cmentarz żydowski w Hrubieszowie został założony w XVI wieku. Ostatni znany pochówek odbył się w połowie lat 50. XX wieku[15].
    • Nowy cmentarz żydowski w Hrubieszowie został założony pod koniec XIX wieku. Pojawił się na mapie Hrubieszowa z 1876, lecz brak danych na temat jego istnienia[16].
  • Synagogi w Hrubieszowie
 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Zobacz więcej w następujących artykułach:

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Liczący ponad 18 tys. mieszkańców Hrubieszów jest jednym z ośrodków terenów nadgranicznych województwa lubelskiego. Stolica powiatu składającego się z 8 gmin spełnia funkcje lokalne i regionalne, w tym administracyjno-usługowe, gospodarcze, kulturalno-edukacyjne i ośrodka współpracy transgranicznej. Właśnie ta ostatnia funkcja ma potencjalne szanse wpływać na sytuację gospodarczą Hrubieszowa.[potrzebny przypis]

W czasach PRL miasto było zapleczem rolniczego regionu dysponującego najlepszym w Polsce kompleksem gleb pszenno-buraczanych (hrubieszowskie czarnoziemy). Funkcjonowały tu zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego, w tym jedyna w kraju fabryka lnu „Hakon”. [potrzebny przypis]

Zmiana ustroju polityczno-gospodarczego postawiła w niekorzystnej sytuacji rolnictwo, a w szczególności oparte na PGR-ach rolnictwo hrubieszowskie. Odbiło się to na kondycji zakładów funkcjonujących w mieście, które po kolei ogłaszały upadłość. Mimo że w tym samym czasie powstawały niczym grzyby po deszczu firmy prywatne (w mieście zarejestrowanych jest blisko 1800 podmiotów gospodarczych) nie zdołały one wypełnić luki gospodarczej, zwłaszcza w kontekście bezrobocia i obsługi rolnictwa.[potrzebny przypis]

W wyniku kryzysu gospodarczego ZSRR, Hrubieszów, będący po otwarciu przejścia granicznego w pobliskim Zosinie, „małą bramą Europy na Wschód”, przestał praktycznie korzystać z profitu nadgranicznego położenia.[potrzebny przypis]

Pod Hrubieszowem znajdują się bogate, choć niezagospodarowane złoża węgla kamiennego. Kilka kilometrów od miasta w 2010 roku ok. 0,5 km od granicznej rzeki Bug otworzono nowy szyb kopalni. Najbliżej położonym od Hrubieszowa miastem jest górniczy Nowowołyńsk.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Pociąg specjalny w Hrubieszowie (25.5.2013)

Obecnie Hrubieszów jest przystankiem na drodze krajowej nr 74 Piotrków Trybunalski – Kielce – Kraśnik – Zamość – Hrubieszów – Zosin (drogowe przejście graniczne), oraz na Linii Hutniczej Szerokotorowej, przy której pod miastem znajduje się kolejowe przejście graniczne. W mieście znajduje się również stacja kolejowa Hrubieszów Miasto, od której odchodzi linia normalnotorowa nr 72 do Zawady. W przeszłości Hrubieszów leżał również przy Hrubieszowskiej Kolei Dojazdowej.

Do Hrubieszowa dojeżdżają obecnie[kiedy?] dwie pary pociągów PKP Intercity: IC Hetman z Jeleniej Góry przez Wałbrzych, Wrocław, Opole, Częstochowę, Kraków, Tarnów, Rzeszów, Tarnobrzeg, Stalową Wolę i Zamość oraz IC Zamoyski z Kołobrzegu przez Bydgoszcz, Toruń, Kutno, Warszawę, Lublin i Zamość.

 Zobacz też: Hrubieszów LHS i Hrubieszów Wąskotorowy.

Istnieje tu też rozwinięta komunikacja licznych przewoźników prywatnych łączących miasto z Lublinem, Chełmem, Zamościem, Warszawą, Rzeszowem, a także okolicznymi miejscowościami powiatu. W przeszłości istniała rozwinięta komunikacja autobusowa obsługiwana przez PKS Hrubieszów (do 20 lutego 2012 roku będący filią PKS Wschód), od 1 lipca 2018 r. znajdujący się w stanie upadłości. Hrubieszów posiadał bezpośrednie połączenia autobusowe ponadto z Krakowem, Katowicami, Tomaszowem Lubelskim, Kielcami, Wrocławiem, Częstochową, Opolem, a w okresie letnim dodatkowo z Zakopanem, Ustką, Węgorzewem i Helem. Autobusy międzynarodowe docierały do Włodzimierza Wołyńskiego i Łucka. W latach 1980–1990 i 2011–2017 PKS Hrubieszów obsługiwał dodatkowo komunikację miejską.

Od 21 października 2015 r. czynna jest obwodnica Hrubieszowa.

Oświata[edytuj | edytuj kod]

Żłobki[17]:

  • Niepubliczny Żłobek Mini-Mini, ul.Gródecka 40F/8
  • Niepubliczny Żłobek „Akademia Malucha” w Hrubieszowie, ul. Józefa Piłsudskiego 11

Przedszkola[18]:

  • Miejskie Przedszkole Nr 1 im. „Małego Księcia”, ul. Piłsudskiego 59
  • Miejskie Przedszkole Nr 2, ul. Hubala 11
  • Miejskie Przedszkole Nr 3, ul. Grotthusów 1
  • Miejskie Przedszkole Nr 5, ul. Listopadowa 4
  • Niepubliczne Przedszkole Specjalne „Mamy Siebie”, ul. Zamojska 16 A

Szkoły podstawowe[19]:

  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. B. Prusa, ul. Listopadowa 12
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. WOP, ul. Żeromskiego 29
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. mjr. Henryka Dobrzańskiego Hubala, ul. Zamojska 16
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, ul. Zamojska 16A

Szkoły ponadpodstawowe[20]:

  • Zespół Szkół nr 1, ul. Zamojska 18A
  • Zespół Szkół nr 2 w Hrubieszowie, ul. 3 Maja 1
  • Zespół Szkół nr 3 im. Tadeusza Kościuszki w Hrubieszowie, ul. Żeromskiego 11
  • Zespół Szkół nr 4, ul Dwernickiego 10
  • Zakład Doskonalenia Zawodowego, ul. Partyzantów 9

Szkoły specjalne[21]:

  • Powiatowy Zespół Placówek Szkolno-Wychowawczych, ul. Zamojska 16 A

Wojsko[edytuj | edytuj kod]

2. Hrubieszowski Pułk Rozpoznawczy im. mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala” (Hubal służył w Hrubieszowie w latach 1934–1936), został powołany decyzją szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z dnia 25 maja 1994 roku. Powstał na bazie 8. Ośrodka Materiałowego w Hrubieszowie. Jednostka obecnie podlega Dowództwu Wojsk Lądowych. Pułk składa się z 5 kompanii bojowych: cztery to kompanie rozpoznawcze, jedna z BWR-ami (8 szt.) i BRDM-ami, dwie z BRDM-ami i wozami dowodzenia R-5, czwarta kompania – kompania specjalna wyposażona jest w samochody osobowo-terenowe. Piąta kompania to pododdział radioelektroniczny, przeznaczony do prowadzenia namierzania i zakłóceń radiowych oraz rozpoznania radioelektronicznego. Oprócz tych pięciu kompanii w skład pułku wchodzi również pluton rozpoznania skażeń, a z pododdziałów logistycznych: kompania remontowa, zaopatrzenia i medyczna. 8 czerwca 1996 r. otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo ziemi hrubieszowskiej.

Zakład Karny Hrubieszów[edytuj | edytuj kod]

Zakład Karny w Hrubieszowie utworzono 31 lipca 1968 r., ma 630 miejsc i jest to najbardziej wysunięta na wschód jednostka penitencjarna w powojennej Polsce. Po 13 grudnia 1981 r., kiedy wprowadzono stan wojenny, więzienie to było jednym z ośrodków internowania, przyjęło także skazanych za naruszenie dekretu o stanie wojennym. Przez zakład przewinęło się około 150 więźniów tego rodzaju. Jesienią 1989 r. dwukrotnie doszło do buntu osadzonych[22].

Kultura i sztuka[edytuj | edytuj kod]

Biblioteka[edytuj | edytuj kod]

Biblioteka w Hrubieszowie działa od 1922. Oprócz działalności statutowej organizuje spotkania autorskie, konkursy czytelnicze, kiermasze książkowe, seanse filmowe oraz wystawy, a także jest współorganizatorem wydarzeń kulturalnych w regionie (Prusowskie – 1997; sejmik i zjazd towarzystw regionalnych – 1999 i 2000; obchody 600-lecia Hrubieszowa[23]). Od 2011 Biblioteka bierze udział w projekcie Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej. W cyfrowym archiwum udostępniono około 3000 materiałów archiwalnych, w tym kolekcje dotyczące dziejów kolejarzy z Gozdowa, historii 2 Pułku Strzelców Konnych w Hrubieszowie i Szkoły Kadetów im. Józefa Piłsudskiego we Lwowie[24][25].  

Struktura organizacyjna Biblioteki: Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów, Dział Udostępniania Zbiorów oraz trzy filie na terenie Hrubieszowa (nr 1 przy ulicy Polnej 16, nr 3 przy ulicy Grotthusów 26 i nr 4 przy ulicy Unii Horodelskiej 19).

W 2000 roku została uhonorowana przez Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie medalionem z okazji 600-lecia Hrubieszowa i 40-lecia Towarzystwa[23].

Zespół wokalny „Lechici”[edytuj | edytuj kod]

Zespół wokalny „Lechici” działa przy Parafii Garnizonowej Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Hrubieszowie. Powstał w 1983 r. z inicjatywy organisty Leszka Opały. Repertuar zespołu zawiera pieśni i piosenki religijne, patriotyczne, wojskowe, ludowe i rozrywkowe – a cappella i wokalno-instrumentalne[26].

Zespół brał udział w wielu festiwalach piosenki religijnej (Łódź, Lubaczów, Warszawa, Płock, Osiek), patriotycznej i wojskowej (Arsenał Artystyczny Wojska Polskiego ’94, Kołobrzeg ’95). Zapraszany był również na koncerty do licznych miast Polski, Ukrainy (m.in. Lwów, Równe, Włodzimierz Wołyński), Litwy (Wilno). Współpracuje z Orkiestrą Symfoniczną im. Karola Namysłowskiego (daw. Polską Orkiestrą Włościańską), Orkiestrą Garnizonu Zamość i Chórem Rezonans (m.in. wspólne występy w ramach Zamojskich Dni Muzyki, w czasie których zespół wykonał: Mszę h-moll J. Haydna (1999), a w Roku Bachowskim 2000 Kantatę nr 61 J.S. Bacha)[27].

Zespół ma w swoim dorobku nagrania radiowe i telewizyjne, wydał również płyty CD z piosenkami religijnymi i kolędami oraz płyty DVD z teledyskami. Dużo koncertował na terenie całego kraju[28].

Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Hrubieszowskiej[edytuj | edytuj kod]

Skupia uczniów hrubieszowskich szkół zainteresowanych folklorem i kulturą rodzimą. Założony w 1987 roku początkowo miał być jedynie zespołem dziecięcym, jednak mali tancerze, dorastając, nadal pragnęli kontynuować swoją przygodę z tańcem. Obecnie praca prowadzona jest w 6 grupach wiekowych (ponad 120 osób w wieku od 6 do 20 lat)[potrzebny przypis].

Teatr Piosenki Młyn[edytuj | edytuj kod]

Grupa skupiająca artystów z Hrubieszowa, tworzących piosenkę literacką, poetycką, kabaretową oraz amatorskie spektakle teatralne[potrzebny przypis].

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Mikołaja

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe[potrzebny przypis]:

Kościoły rzymskokatolickie[edytuj | edytuj kod]

Parafie Kościoła rzymskokatolickiego

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny[edytuj | edytuj kod]

Kościoły ewangeliczne[edytuj | edytuj kod]

Kościoły ewangeliczne:

Świadkowie Jehowy[edytuj | edytuj kod]

Sport w Hrubieszowie[edytuj | edytuj kod]

W Hrubieszowie istnieje kilka klubów, głównie są to zespoły młodzieżowe i amatorskie, jak np.:

Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]

szlak turystyczny czerwony Nadbużański szlak rowerowy

Honorowi obywatele Hrubieszowa[edytuj | edytuj kod]

Związani z Hrubieszowem[edytuj | edytuj kod]

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-18].
  2. ↑ Przez niektórych historyków używanie nazwy Rubieszów w przeszłości jest kwestionowane, przykładowo Józef Łaszkiewicz, członek Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego argumentuje to następująco: „A ja jeszcze chciałbym wszystkim udowodnić odnośnie nazwy Hrubieszowa, a nie Rubieszowa, jak wielu niby naukowców twierdzi, co jest nieprawdą, bo w wielu dokumentach występuje nazwa właściwa, zależy, kto robił dokument i kto podał jaką nazwę. Nazwy miasta występują w dwóch formach nagłoskowych „h”, a przecież nikt by nie wymyślił wtedy nazwy, aby do Rub. pisać z literą „H”. Raczej obecnie opuszcza się, np. była nazwa „Harmata” obecnie armata, „harbuz” obecnie arbuz, itd., itp. Ponadto w wielu językach pisze się „H”, a nie czyta tak zwane nieme „h”, w rosyjskim w ogóle nie ma „h” „g” i to może być że pisano bez „H” opuszczając i pisząc od razu od „R”. To jeszcze potrzeba rozpracować, przeglądnąć o przekształceniach językowych, które występowały przez wieki. (...) W aktach Synodów Diecezji Chełmskiej Obrządku Łacińskiego z XVI-XVIII wieku i ich statuty w opracowaniu Jakuba Sawickiego, które ukazały się pt. Concilia Poloniae, nie istnieje inna nazwa, tylko właściwa przez H, czyli Hrubieszów, nie znalazłem żadnej pracy o wcześniejszych aktach Kurii. Ponadto w wielu aktach różnie występuje, często na przemian, a nawet w jednym akcie spotkałem występujące obie nazwy Hrubieszów, a następnie Rubieszów. Wnioski mogą być różne.”[potrzebny przypis].
  3. ↑ a b c Jan Górak: Miasta i miasteczka Zamojszczyzny. Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Zamość 1990, s. 47.
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  5. ↑ a b c Bank Danych Regionalnych – Strona główna (pol.). GUS. [dostęp 2010-09-14].
  6. ↑ Wiesław Bondyra, Własność ziemska w województwie bełskim w czasach saskich, Lublin 2015, s. 36.
  7. ↑ Józef Dębiński, Komunistyczne obozy koncentracyjne w Polsce pojałtańskiej, „Studia Włocławskie”, 16, 2014, s. 63.
  8. ↑ Grzegorz Motyka, Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła, 2011.
  9. ↑ a b Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 197. ISBN 83-01-00065-1.
  10. ↑ a b c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 198. ISBN 83-01-00065-1.
  11. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2012 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 24 listopada 2009, ISSN 1734-6118.
  12. ↑ Hrubieszów w liczbach, [w:] Polska w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  13. ↑ Wykaz jednostek pomocniczych; Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-27] (pol.).
  14. ↑ Tradycyjna nazwa przed 1945 Pogórze.
  15. ↑ http://www.hrubieszow.info/info/historia/naszslad.pdf.
  16. ↑ (wystąpił jedynie na mapie Hrubieszowa z 1876).
  17. ↑ Żłobki | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  18. ↑ Przedszkola | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  19. ↑ Szkoły Podstawowe | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  20. ↑ Szkoły ponadpodstawowe | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  21. ↑ Szkoły specjalne | Miasto Hrubieszów, www.miasto.hrubieszow.pl [dostęp 2019-07-26].
  22. ↑ Charakterystyka Zakładu Karnego w Hrubieszowie [dostęp 2020-01-01] (pol.).
  23. ↑ a b Formy pracy – Miejska Biblioteka Publiczna w Hrubieszowie, mbp.hrubieszow.avx.pl [dostęp 2017-12-11] (pol.).
  24. ↑ CATL – strona główna [dostęp 2017-12-11].
  25. ↑ Cyfrowe Archiwum powstanie w Hrubieszowie, „Onet Lublin”, 27 września 2011 [dostęp 2017-12-11] (pol.).
  26. ↑ Zespół Wokalny „Lechici” z Hrubieszowa (pol.). Zespół Wokalny „Lechici”, 2014. [dostęp 2021-03-28].
  27. ↑ Historia zespołu „Lechici” z Hrubieszowa (pol.). Zespół Wokalny „Lechici”, 2014. [dostęp 2021-03-28].
  28. ↑ Dyskografia zespołu „Lechici” (pol.). Zespół Wokalny „Lechici”, 2018. [dostęp 2021-03-28].
  29. ↑ Zbór KChWE w Hrubieszowie.
  30. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05].
  31. ↑ Zbór w Hrubieszowie.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Miasta województwa lubelskiego
Miasta powiatowe
Miasta powiatów grodzkich
Miasta powiatów ziemskich
Miasta gminne

Herb województwa lubelskiego

Powiat hrubieszowski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu hrubieszowskiego

Powiat hrubieszowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867−1954 i 1973−75)
Gromady
(1954−72)
  1. ↑ a b w 1940 pozbawione praw miejskich przez okupanta, w 1945 nie uznane za miasto przez władze polskie
  2. ↑ od 1951 w ZSRR
  3. ↑ a b większa część przeszła do ZSRR
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hrubieszów&oldid=64192257”