Milovan Đilas

Milovan Đilas
Data i miejsce urodzenia	4 lub 12 czerwca 1911 ; Podbišće, Czarnogóra
Data i miejsce śmierci	20 kwietnia 1995 ; Belgrad
	Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego
Okres	od 1953; do 1954
Przynależność polityczna	Związek Komunistów Jugosławii
Następca	Moša Pijade
	Odznaczenia
	; (pozbawiony jugosłowiańskich odznaczeń w 1957);
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Milovan Đilas, również Djilas, Dżilas^[1] [m î l ɔ ʋ a n d ʑ î l a ː s ] (ur. 4 lub 12 czerwca 1911 w Podbišće w Czarnogórze, zm. 20 kwietnia 1995 w Belgradzie) – jugosłowiański polityk i pisarz polityczny.

Życiorys

W latach 1929–1930 studiował literaturę na Uniwersytecie Belgradzkim. Choć sam określał się jako demokratyczny socjalista, to w 1932 roku dołączył do nielegalnej partii komunistycznej^[2]. Od 1933 do 1937 był więziony za działalność komunistyczną^[3]. Od 1940 członek Biura Politycznego, jeden z dowódców Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii i bliski współpracownik Tity. Po wojnie odpowiedzialny za agitację i propagandę. Od 1953 wiceprezydent Jugosławii. W 1954 za krytykę rządów partii komunistycznej pozbawiony stanowisk i 1956–1966 kilkakrotnie więziony. W napisanej w czasie internowania książce Nowa klasa poddał krytycznej analizie system rządów oligarchii komunistycznej. W latach 50. skrytykował interwencję radziecką na Węgrzech, którą nazwał raną zadaną komunizmowi^[4]. W 1968 roku uzyskał zgodę władz jugosłowiańskich na opuszczenie kraju.

Jego pierwszą żoną była Mitra Mitrović, pierwsza kobieta na stanowisku ministerialnym w historii Serbii. Byli małżeństwem od maja 1936 do 27 marca 1952^[5]^[6].

Wybrane dzieła

Nowa klasa (Nova klasa, Londyn 1957)
Rozmowy ze Stalinem (Susreti sa Stalinom, Londyn 1962)
Nesavršeno društvo (Londyn 1969)
Seđenje jednog revolucionara (Oksford 1973)
Druženje sa Titom (Londyn 1981)

Przypisy

↑ Djilas Milovan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-10-14] .
↑ The New Class, Greek Edition (Horizon), Ateny, 1957.
↑ Bogusław Zieliński, Droga do faszyzmu. Rozmowa z Milovanem Djilasem, w: Wprost, nr 7/1992, s. 34.
↑ PaulP. Lendvai PaulP., One Day that Shook the Communist World: The 1956 Hungarian Uprising and Its Legacy, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 2008, s. 196, ISBN 0-691-13282-8, OCLC 705945738 .
↑ The South Slav Journal, Dositey Obradovich Circle., 2004, s. 92 [dostęp 2025-09-28] (ang.).
↑ Veselin MitkoV.M. Pavlićević Veselin MitkoV.M., Memoirs of Mitra Mitrović: The Life of a Revolutionary Woman [online], en.vijesti.me, 21 października 2023 [dostęp 2025-09-28] (ang.).

Bibliografia

Milovan Djilas: Gespräche mit Stalin, S. Fischer Verlag (1962), notka biograficzna „Über Djilas”

[1] Djilas Milovan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-10-14] .

[2] The New Class, Greek Edition (Horizon), Ateny, 1957.

[3] Bogusław Zieliński, Droga do faszyzmu. Rozmowa z Milovanem Djilasem, w: Wprost, nr 7/1992, s. 34.

[4] PaulP. Lendvai PaulP., One Day that Shook the Communist World: The 1956 Hungarian Uprising and Its Legacy, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 2008, s. 196, ISBN 0-691-13282-8, OCLC 705945738 .

[:2-5] The South Slav Journal, Dositey Obradovich Circle., 2004, s. 92 [dostęp 2025-09-28] (ang.).

[:3-6] Veselin MitkoV.M. Pavlićević Veselin MitkoV.M., Memoirs of Mitra Mitrović: The Life of a Revolutionary Woman [online], en.vijesti.me, 21 października 2023 [dostęp 2025-09-28] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]