Miodowód duży
| Indicator indicator[1] | |||
| (Sparrman, 1777) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
miodowód duży | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Miodowód duży[4] (Indicator indicator) – gatunek małego ptaka z rodziny miodowodów (Indicatoridae) zamieszkujący Afrykę na południe od Sahary, niepojawiający się w dżungli. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wymiary
- Długość ciała to 19–20 cm, masa ciała 34–62 g, zazwyczaj 40–57 g[2].
- Cechy gatunku
- Ptak o smukłej budowie. Większość ciała pokryta jest kolorem brązowym lub oliwkowoszarym. Za oczami i na głowie występują białe plamy, na skrzydłach natomiast białe paski. Spód ciała jasny. Nogi są mocne i krótkie, palce zakończone ostrymi pazurami. Dziób krótki, gruby i ostro zakończony. Oczy ciemne i okrągłe, ogon długi, rozwidlony na końcach.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Występuje w strefie Sahelu od Senegambii i południowego Mali na wskroś kontynentu po Erytreę, na południe po okolice zachodniego wybrzeża Afryki, południowo-wschodnie Sierra Leone, południowo-wschodni Gabon, nadmorskie i południowo-wschodnie Kongo i dalej na południe (poza głównym pasmem lasów) przez środkowo-wschodnią część Afryki (w tym wsch. i płd. DRK), większość wschodniej Afryki, Angolę, północno-wschodnią Namibię, północną i wschodnią Botswanę po Mozambik. Południowe rubieże zasięgu sięgają południowego RPA[2].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Miodowód ten zamieszkuje otwarte zadrzewienia, skraje lasów, zakrzewienia, nadrzeczne zadrzewienia, krzewy w suchszych obszarach, plantacje, ogrody[2], fynbos; rzadko odwiedza lasy miombo z Baikiaea plurijuga[6]. Ptak ten prowadzi osiadły tryb życia. Aktywny jest w czasie dnia. Jego pożywienie stanowią larwy owadów, wosk pszczeli, mrówki, pszczoły, termity, chrząszcze i Gonimbrasia belina. Gdy znajdzie siedlisko owadów, a następnie człowieka, zwraca na siebie uwagę, wydając donośne dźwięki, podlatując następnie do siedliska owadów. Rzekomo ma też przywodzić do gniazd pszczół ratele, jednak brak na to dostatecznych dowodów[6].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Miodowód duży jest pasożytem lęgowym; zwykle za gospodarza wybiera przedstawiciela wąsali. Samica znosi 4–7 jaj, każde do innego gniazda. Potem niszczy wszystkie pozostałe jaja. W sezonie (wrzesień–styczeń) samica może złożyć łącznie do około 21 jaj. Młody miodowód zostaje w gnieździe przez około 38 dni, a kolejne 7–10 jest jeszcze karmiony przez przybranych rodziców. Ofiarą pasożytnictwa miodowodów może paść: dzięciolik złotosterny (Campethera abingoni), dudek rdzawy (Upupa africana), czarnodudek większy (Rhinopomastus cyanomelas), sierpodudek purpurowy (Phoeniculus purpureus), wąsal obrożny (Lybius torquatus), brodal czubaty (Trachyphonus vaillantii), łowiec brązowogłowy (Halcyon albiventris) lub kreskowany (H. chelicuti), żołna (Merops): białoczelna (M. bullockoides), mała (M. pusillus), widłosterna (M. hirundineus) lub karminowa (M. nubicoides), sikora czarna (Melaniparus niger) lub szara (M. cinerascens), brzegówka obrożna (Riparia cincta), jaskółka kreskowana (Cecropis cucullata), smolarek łuskowany (Myrmecocichla formicivora), błyszczak lśniący (Lamprotornis nitens), ciemny (L. mevesii) lub brunatny (L. bicolor) albo wróbel białobrewy (Gymnoris superciliaris)[6].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje miodowoda dużego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Indicator indicator, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Short, L.L., Horne, J.F.M. & de Juana, E.: Greater Honeyguide (Indicator indicator). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2015. [zarchiwizowane z tego adresu (4 stycznia 2016)].
- ↑ a b Indicator indicator, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Indicatoridae Swainson, 1837 – miodowody - Honeyguides (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-19].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Jacamars, puffbirds, toucans, barbets, honeyguides. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c Indicator indicator (Greater honeyguide). Biodiversity Explorer. [dostęp 2015-12-27].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).