Museijärnvägen Lennakatten
| Dane podstawowe | |
| Lokalizacja | |
|---|---|
| Zarządca |
Stowarzyszenie Muzealne Sztokholm-Roslagens Järnvägar |
| Długość |
33 km |
| Rozstaw szyn |
891 mm |
| Sieć trakcyjna |
parowa/spalinowa |
| Prędkość maksymalna |
40 km/h |
 Stacja Länna | |
| Historia | |
| Rok otwarcia |
1876 |
Museijärnvägen Lennakatten – wąskotorowa kolej muzealna o długości 33 kilometrów w Upplandii, łącząca Uppsalę z Faringe przez Lännę[1], obsługiwana przez zabytkowe lokomotywy parowe, spalinowe i autobusy szynowe[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1760 w Länna (około 20 km na wschód od Uppsali), otwarto nową hutę żelaza. Produkcja rozwijała się pomyślnie, ale w drugiej połowie XIX wieku istniały już problemy z dowozem surowca do zakładu. W 1876 otwarto kolej Upsala-Länna (ULJ), która z przyczyn oszczędnościowych miała wąski rozstaw szyn, który wynosił 891 mm, co odpowiada trzem starym stopom szwedzkim[3].
W 1884 otwarto nową linię pomiędzy Länna, a Norrtälje przez Rimbo (LNJ), a rok później odcinek SRJ, między Stockholms Östra i Rimbo przez Danderyd i Vallentuna. Sieć w następnych latach (do 1928) nadal się rozrastała i posiadała również odcinki tramwajowe. Planowano kolejne linie, między innymi do Väddö, Brottby i Långhundra, ale żadna z nich nie doczekała się już realizacji. Z czasem odcinek Sztokholm-Rimbo okazał się najbardziej udanym i rentownym. Kolej Upsala-Länna również funkcjonowała dobrze, ale już odcinek Länna-Norrtälje miał poważne problemy finansowe. W 1905 LNJ zostało przejęte przez SRJ, a w 1908 ULJ również zostało wykupione przez SRJ. W związku z tym Stockholm-Rimbo Jernväg zmieniła nazwę na Stockholm-Roslagens Järnvägar, aby lepiej odzwierciedlić nową rzeczywistość przewozową[3].
Lata dwudzieste do czterdziestych XX wieku to okres rozkwitu sieci, która liczyła wówczas 326 km linii, a ponadto obsługiwała około 930 km linii autobusowych. Siła robocza liczyła ponad 950 pracowników. SRJ mogła się pochwalić najnowocześniejszymi rozwiązaniami w Szwecji. Między innymi wcześnie zarządzono elektryfikację (1895), zainstalowano blokadę liniową (1906), wprowadzono automatyczne sprzęgi wagonowe (lata 40.) i zdalne sterowanie rozjazdami (lata 40.)[3].
Od połowy lat pięćdziesiątych rozpoczął się okres zmian na kolei w całej Szwecji, związany z wzrostem motoryzacji indywidualnej. Najbardziej ucierpiały wówczas koleje wąskotorowe ze względu na mniejsze zdolności przewozowe i prędkości szlakowe. Riksdag zdecydował również w tym czasie, że wszystkie szwedzkie koleje zostaną znacjonalizowane i włączone do kolei państwowych Statens Järnvägar (SJ). W przypadku SRJ odbywało się to w dwóch etapach. Najpierw w 1951 przedsiębiorstwo stało się w całości własnością państwa szwedzkiego, a w 1959 zostało włączone do SJ[3].
Koleje państwowe wprowadziły kilka racjonalizacji, aby spróbować osiągnąć rentowność, ale konkurencja ze strony transportu samochodowego stała się zbyt ostra i poszczególne odcinki zaczęły być likwidowane. 31 grudnia 1966 odjechał ostatni pociąg pasażerski pomiędzy Uppsalą, a Rimbo. Jednak tor nadal pozostał czynny w ruchu towarowym do papierni w Hallstavik[3].
W 1968 założono Stowarzyszenie Muzealne Sztokholm-Roslagens Järnvägar celem zachowania pamiątek po sieci kolejowej, której groziło już wówczas całkowite zamknięcie. Po kilku latach udało im się uruchomić ruch pociągów muzealnych pomiędzy Uppsalą a Faringe. Wtedy jeszcze kursowały po niej pociągi towarowe, ale od 1977 linia jest już koleją wyłącznie muzealną[3].
Tabor[edytuj | edytuj kod]
Na kolei kursują m.in. parowozy BLJ 4, BLJ 5, lokomotywy spalinowe SRJ 1, SRJ 3, SJ 266, SJ Tp 3515 i autobusy szynowe YBo5p[4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Länna po 1890 -
Skład w Uppsali
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Uppsalas Museer 2023, folder turystyczny, miasto Uppsala, 2023, s. 10
- ↑ Välkommen till Lennakatten! [online], Lennakatten, 26 maja 2023 [dostęp 2023-05-20] (szw.).
- ↑ a b c d e f Lennakattens historia [online], Lennakatten [dostęp 2023-05-20] (szw.).
- ↑ Lennakattens tåg [online], Lennakatten [dostęp 2023-05-20] (szw.).