Muzeum Ziemi PAN w Warszawie
|
||
![]() Biały Pałacyk na Frascati, siedziba główna muzeum |
||
Państwo | ![]() |
|
Miejscowość | Warszawa | |
Adres | Aleja Na Skarpie 20/26, 27 Warszawa | |
Data założenia | 9 czerwca 1948 | |
Zakres zbiorów | kolekcje geologiczne i paleontologiczne | |
Wielkość zbiorów | ponad 170 000 okazów | |
Dyrektor | Ryszard Szczęsny[1] | |
![]() |
||
Strona internetowa |

Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk w Warszawie – wielodziałowa placówka muzealna gromadząca zbiory geologiczne, a także prowadząca prace badawcze i dokumentacyjne oraz prowadząca działalność w zakresie popularyzacji nauk o Ziemi i upowszechniania wiedzy przyrodniczej.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1932 powołano w Warszawie Towarzystwo Muzeum Ziemi, którego celem było utworzenie Muzeum Ziemi. Jednocześnie Towarzystwo gromadziło zbiory, prowadziło prace badawcze oraz wydawało pisma naukowe. Jednak samo muzeum powstało dopiero w 1948, a stałą, obecną siedzibę otrzymało ono w 1950, w której w 1951 została otwarta pierwsza stała ekspozycja muzealna. W 1966 powiększyło się o pozyskany budynek przy Alei Na Skarpie nr 27. Pierwszym dyrektorem muzeum był Stanisław Małkowski (1889-1962), który piastował swą funkcję do 1950, kolejnym dyrektorem była Antonina Halicka (1908-1973) kierująca placówką do 1973. Funkcję dyrektora w latach 1974-2008 sprawował Krzysztof Jakubowski. Od 1959 muzeum to działa w ramach Polskiej Akademii Nauk.
Siedziba[edytuj | edytuj kod]
Siedzibą Muzeum Ziemi są dwie zabytkowe budowle położone w centrum stolicy, niedaleko Placu Trzech Krzyży, przy Al. Na Skarpie 20/26 i 27. Wraz z przyległymi terenami ekspozycyjnymi na otwartej przestrzeni znajdują się w obrębie dawnego zespołu pałacowo-ogrodowego "Na Górze".
Twórcą projektu zabudowy był architekt Szymon Bogumił Zug (1733–1807), który stworzył w tym miejscu rezydencję ogrodową dla brata króla, księcia Kazimierza Poniatowskiego. W roku 1781, na zboczu wąwozu, stanął reprezentacyjny budynek z dwiema dużymi salami i okazałą główną elewacją zdobioną kolumnadą. Posesja zmieniała kilkakrotnie właścicieli, aż w końcu około 1850 roku nabyli ją Braniccy. Wówczas wzniesiono pałacyk z gankiem kolumnowym. Obiekt ten, poważnie zniszczony w trakcie działań wojennych został odrestaurowany przez Biuro Odbudowy Stolicy z przeznaczeniem na Muzeum Ziemi. Sąsiedni budynek, na zboczu wąwozu, po śmierci księcia Kazimierza Poniatowskiego (1800) mieścił przez pewien czas Lożę Masońską, a później Muzeum Zoologiczne Branickich. W latach 1935–1938 został gruntownie przebudowany według projektu znanego architekta Bohdana Pniewskiego (1897–1965), który mieszkał tu i tworzył do końca swego życia. W czasie Powstania Warszawskiego w 1944 roku budynek stanowił ważny punkt oporu powstańców toczących zacięte walki w rejonie ulicy Książęcej i Placu Trzech Krzyży. Pozostał po nich niezwykły ślad w postaci utrwalonych na marmurowych schodach plam krwi nieznanego uczestnika walk powstańczych. Miejsce to, upamiętnione zostało specjalną tablicą.
Zbiory[edytuj | edytuj kod]
Zbiory Muzeum Ziemi liczą obecnie ponad 170 tys. obiektów pochodzących z obszaru Polski i różnych regionów świata. Są wśród nich wartościowe kolekcje minerałów i skał, kamieni ozdobnych oraz meteorytów, zasobne zbiory skamieniałości roślin i zwierząt. Zasłużoną renomą cieszą się bogate zbiory bursztynu zaliczane do najprzedniejszych kolekcji przyrodniczych w świecie. Odrębną kategorię stanowią cenne archiwalia z zakresu historii nauk o Ziemi.
Zbiory Biblioteki Muzeum Ziemi, liczą ponad 51 000 jednostek inwentarzowych, będąc jednym z większych i liczących się w Polsce zasobów piśmiennictwa specjalistycznego, z zakresu nauk o Ziemi.[2]
Działalność[edytuj | edytuj kod]
Zgromadzone zbiory wykorzystywane są do celów badawczych i popularyzatorskich. Różnorodna formy upowszechniania nauk o Ziemi i programy edukacyjne adresowane są do szerokich kręgów odbiorców począwszy od dzieci i młodzieży aż po publiczność "trzeciego wieku". Systematyczna działalność wystawiennicza obejmuje organizację wystaw stałych, czasowych i objazdowych prezentowanych we własnej siedzibie oraz różnych ośrodkach w kraju i za granicą.
Wystawy stałe i stoiska ekspozycyjne[edytuj | edytuj kod]
- Ziemia jest jedna
- Procesy kształtujące oblicze Ziemi
- Z przeszłości geologicznej Ziemi
- Granity, granity...
- Kiedy powstał węgiel
- Historia geologii
- Uczeni z zakresu nauk o Ziemi na znakach pocztowych
- Z archiwalnego skarbca Muzeum Ziemi
- Pancerni władcy dawnych mórz
- Świat roślin i zmiany klimatu
- Bursztyn - od płynnej żywicy do sztuki zdobniczej
- Meteoryty - kamienie z nieba
- Mineralogiczny alfabet
- Wielkie ssaki epoki lodowcowej
Wystawy czasowe[edytuj | edytuj kod]
- Ekspozycje z cyklu: Natura Sztuka
Ekspozycje na otwartej przestrzeni[edytuj | edytuj kod]
- Zabytkowe głazy narzutowe
- Lapidarium - Kamienie budowlane Polski
- Żywe skamieniałości
Ekspozycja historyczna[edytuj | edytuj kod]
- Śladami krwi powstańczej - unikatowe ślady krwi z okresu Powstania Warszawskiego 1944 r., zachowane na marmurowych schodach w budynku Muzeum przy Al. Na Skarpie 27 (tzw. willa B. Pniewskiego).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Muzeum Ziemi, mz.pan.pl [dostęp 2017-11-25] (pol.).
- ↑ Strona internetowa Biblioteki Muzeum Ziemi, dostęp: wrzesień 2013[1]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- K. Jakubowski, 1982: Muzeum Ziemi - tradycje i współczesność. Przegląd Geologiczny, 12.