Neokantyzm
Neokantyzm − nurt filozoficzny zapoczątkowany w drugiej połowie XIX wieku, który wyrażał sprzeciw wobec heglizmu oraz materializmu przyrodoznawczego. Nazwa "neokantyzm" pochodzi stąd, że neokantyści szukali inspiracji w filozofii Kanta.
Oddziaływanie
Neokantyzm był wpływowym kierunkiem, który odnowił zainteresowanie Kantem i wpłynął na wielu filozofów XX wieku, m.in. Edmunda Husserla, Martina Heideggera, Nicolai Hartmanna, Gottloba Fregego, Rudolfa Carnapa czy Maxa Webera.
Niektórzy filozofowie – Léon Brunschvicg, Ernst Cassirer, Hermann Weyl i Arthur Eddington – uznawali szczególną teorię względności Einsteina za potwierdzenie poglądów neokantowskich. Za to Hans Reichenbach oraz sam Albert Einstein negowali jakiekolwiek związki tych teorii[1].
Znaczący przedstawiciele
Zmodyfikowana klasyfikacja Traugotta K. Oesterreicha (1880-1949)[2]:
Kierunek fizjologiczny:
- Hermann Helmholtz (1821-1894)
- Friedrich Albert Lange (1828-1875)
- Hans Vaihinger (1852-1933)
Krytycyzm psychologiczny:
- Jakob Friedrich Fries (1773 - 1843)
- Leonard Nelson (1882-1927)
- Hans Cornelius (1863–1947)
Kierunek metafizyczny:
- Otto Liebmann (1840-1912)
- Friedrich Paulsen (1846-1908)
- Johannes Volkelt (1848-1930)
Krytycyzm relatywistyczny:
- Georg Simmel (1858-1918)
- Gustaw Radbruch (1878-1949)
Kierunek realistyczny (krytyczny realizm):
- Alois Riehl (1844-1924)
- Ryszard Hönigswald (1875-1947)
- Oswald Külpe (1862 - 1915)
Kierunek logistyczny - szkoła marburska:
- Herman Cohen (1842-1918)
- Paul Natorp (1854-1924)
- Ernest Cassirer (1874-1945)
- Nicolai Hartmann (1882-1950)
Krytycyzm teoretyczno-aksjologiczny - szkoła badeńska:
- Wilhelm Windelband (1848-1915)
- Henryk Rickert (1863-1936)
- Hugo Münsterberg (1863–1916)
- Brunon Bauch (1877-1942)
- Emil Lask (1875-1915)
Przypisy
- ↑ Heller i Pabjan 2014 ↓, s. 57–62.
- ↑ za: Tadeusz Gadacz: Historia filozofii XX wieku. Nurty, tom 2. Neokantyzm - Filozofia egzystencji - Filozofia dialogu. Kraków: Znak, 2009, s. 12.
Bibliografia
- Michał Heller, Tadeusz Pabjan: Elementy filozofii przyrody. Kraków: Copernicus Center Press, 2014. ISBN 978-83-7886-065-5.
Linki zewnętrzne
- Neo-Kantianism, Internet Encyclopedia of Philosophy
- Jeremy Heis: Neo-Kantianism. Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2018-05-18. [dostęp 2018-05-22]. (ang.).